Tái diễn tình trạng khoan giếng trái phép ở huyện đảo Lý Sơn

Tình trạng khoan, đào giếng trái phép và nạn xâm nhập mặn đang khiến nguồn nước ngầm trên đảo Lý Sơn dần bị cạn kiệt

Biết là sai, nhưng người dân huyện đảo không còn lựa chọn nào khác

Hiện đang là thời điểm đầu mùa khô, nhu cầu sử dụng nguồn nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất của người dân trên đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi tăng cao. Trong khi đó, trữ lượng các mạch nước ngầm lại bị cạn kiệt, túi nước ngọt bị xâm nhập mặn mà nguyên nhân chính là do việc đào và khoan giếng của người dân vượt kiểm soát.

Theo một số người dân, nếu không được phép khoan giếng thì bắt buộc họ phải giảm diện tích trồng hành, tỏi, điều này đồng nghĩa với việc, sản lượng cũng bị sụt giảm, kéo theo thu nhập của họ sẽ bị giảm đi đáng kể.

Chị Bích Vân, trú ở thôn Tây An Vĩnh, huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi cho biết, “Người dân ở đây đều biết việc lén lút khoan và đào giếng như vậy là sai. Tuy nhiên, bây giờ không còn lựa chọn nào khác khi mà nguồn nước ngầm đã cạn kiệt không đủ để phục vụ cho việc tưới tiêu của bà con nông dân nên họ mới làm thế”.

Để qua mặt cơ quan chức năng, một số người dân đã lén lút đào và khoan giếng vào ban đêm

“Những mấy năm qua, trên huyện đảo Lý Sơn nước nhiễm mặn nhiều nên sản xuất nông nghiệp không đạt được chất lượng như mong muốn. Nước tưới cây tỏi, cây hành không đảm bảo, nên họ phải lén để khoan giếng tìm nguồn nước tưới”, bà Vân nói.

Để qua mặt cơ quan chức năng, một số người dân trên đảo lén lút đào, khoan giếng vào ban đêm, khoan dưới mương thoát nước. Có người đã dùng các thùng xốp, bao, bì, các cành cây “ngụy trang” cho những chiếc máy bơm nước từ những giếng khoan chưa được cơ quan chức năng cấp phép ngay trên ruộng tỏi, hành. Chỉ tính từ đầu năm 2020 đến nay, cơ quan chức năng huyện Lý Sơn đã phát hiện gần 20 giếng khoan trái phép.

Ông Võ Thôn, thôn Tây An Vĩnh, huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi cho hay, không phải khoan giếng nào cũng sẽ có nước, có những giếng đầu mùa khô có nước nhưng đến giữa mùa khô lại hết nước nên người dân lại phải khoan giếng khác để đủ nguồn nước phục vụ tưới tiêu. Do đó, ngày càng có nhiều giếng khoan.

Ngụy trang cho những chiếc máy bơm bằng cách che phủ thùng xốp hoặc san lấp tạm thời khi cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra

“Bà con chúng tôi cũng biết nếu tự ý khoan giếng sẽ bị cơ quan chức năng xử phạt, nhưng nếu không khoan giếng thì không đủ nước để sản xuất. Nông dân Lý Sơn sống dựa vào hành tỏi, mà không sản xuất được thì đời sống chúng tôi sẽ gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến kinh tế và du lịch rất là nhiều”, ông Thôn thổ lộ.

Chính quyền địa phương cần có giải pháp căn cơ để bảo vệ nguồn nước ngầm

Việc người dân tự ý khoan, đào giếng để tìm nguồn nước ngọt dẫn đến số lượng giếng nước ở Lý Sơn tăng nhanh. Số giếng nước ngày càng tăng, dẫn đến nguy cơ nguồn nước ngọt ở trên đảo cạn kiệt do bị khai thác quá mức. Theo thống kê, nếu năm 2014, toàn huyện có 546 giếng thì đến cuối tháng 4/2020 đã tăng lên 2.150 giếng.

Ước tính, tổng trữ lượng nước khai thác thực tế mỗi ngày ở Lý Sơn gần 23.000m3. Trong khi đó, lượng nước được phép sử dụng theo khuyến cáo chỉ ở mức 16.000 m3/ngày, hụt gần 5.000 m3 so với dự tính ban đầu.

Các đường ống chằn chịt nằm trên cánh đồng hành, tỏi

Trước thực trạng khoan, đào giếng để lấy nước tưới cho cây trồng, dẫn đến nguồn nước ngầm ở huyện đảo Lý Sơn đang suy kiệt mạnh, nạn xâm nhập mặn ngày càng tăng cao. Để bảo vệ nguồn tài nguyên nước, chính quyền huyện đảo Lý Sơn đã liên tục tăng cường việc tuyên truyền, kiểm tra và xử phạt hành chính đối với các hộ dân tự ý khoan giếng trái phép.

Tuy nhiên, việc bắt và xử phạt còn gặp nhiều khó khăn do người dân thường lợi dụng ngày nghỉ, ban đêm để lén lút khoan giếng trái phép. Khi bị phát hiện họ sẵn sàng bỏ lại máy móc, dụng cụ để rời khỏi hiện trường nhằm trốn tránh trách nhiệm, khiến cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn trong vấn đề xử phạt.

Ông Đặng Tấn Thành - Phó Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn cho biết, từ đầu năm 2020 đến nay, cơ quan chức năng huyện Lý Sơn đã phát hiện gần 20 giếng khoan do các hộ nông dân trồng hành tỏi lén lút khoan để khai thác nguồn nước ngầm. Nắng hạn kéo dài, thiếu nước tưới tiêu cho cây trồng chính là nguyên nhân của tình trạng này.

Để chấn chỉnh tình trạng trên, chính quyền tỉnh Quảng Ngãi đã có nhiều biện pháp căn cơ nhằm siết chặt việc khoan, đào giếng mới tại huyện này

“UBND huyện sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị chức năng tăng cường công tác tuyên truyền, kiểm tra, xử phạt những hộ dân tự ý khoan giếng. Ngoài ra, để giảm lượng nước tưới tiêu trên đảo, UBND huyện đang tuyên truyền người dân chuyển đổi từ trồng hành, tỏi sang trồng những loại cây khác như dưa hấu, lạc”, ông Thành nói.

Đồng thời, để giảm lượng nước phục vụ sản xuất và để bảo vệ nguồn nước ngầm đang bị cạn kiệt, UBND huyện cũng sẽ đầu tư xây dựng hồ chứa nước Giếng Tiền, hồ chứa nước An Bình nhằm dự trữ nước mưa để phục vụ sản xuất nông nghiệp của người dân.

Được biết, bất cứ tổ chức, cá nhân nào ở huyện Lý Sơn muốn đào, khoan giếng mới, đều phải làm đơn trình UBND tỉnh xin phép. Trên cơ sở kiểm tra, xét duyệt tham mưu của Sở Tài nguyên và Môi trường và các cấp ngành liên quan, chính quyền tỉnh Quảng Ngãi mới cho phép người dân địa phương có được được đào, khoan giếng hay không.

Huỳnh Lệ