Lào Cai xây dựng các phương án ứng phó trượt lở đất đá

Hậu quả khôn lường

Gần đây, lũ ống, lũ quét, trượt lở đất đá đã hoành hành tại các tỉnh miền núi phía Bắc, trong đó, tỉnh Lào Cai chịu nhiều tổn thất về người và tài sản, hoa màu.

Ngày 5/8/2016 tại Bát Xát, Lào Cai, trận mưa lũ kinh hoàng đã làm trượt lở đất đá vùi lấp ngôi nhà của vợ chồng anh Hồ Văn Quy và chị Định thị Tới làm 3 đứa con thơ của anh Quy và chị Tới thiệt mạng. Cũng trong ngày hôm đó, trận lũ kéo theo nước và đất đá đã cuốn trôi vợ và 2 đứa con của anh Vàng Văn Quynh, phải mất hàng tuần sau anh Quynh mới tìm thấy thi thể của đứa con gái lớn còn cô con gái út và người vợ, mãi không thể tìm thấy được.

Lào Cai là tỉnh có rất nhiều điểm trượt lở đất đá gây hậu quả nghiêm trọng đến đời sống và tài sản của người dân.

Ngày 12/8/2018 tại tại thôn Nậm Cằm, xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên, anh Lương Thanh Thưởng, sinh năm 2002 dùng xe máy chở bà nội là Cổ Thị Nín, sinh 1948 đi đến vị trí Km58+ 500 thuộc thôn Nậm Hu, xã Tân Tiến, huyện Bảo Yên thì bất ngờ bị khối đất đá lớn từ trên đồi cao khoảng 25 mét sạt lở xuống, khiến hai bà cháu anh Thưởng thiệt mạng.

Đó chỉ là 3 trong số hàng trăm vụ trượt lở đất đá nghiêm trọng xảy ra tại Lào Cai cướp đi sinh mạng của nhiều người. Theo thống kê của các cơ quan chức năng tỉnh Lào Cai, 10 năm trở lại đây, thiên tai đã làm thiệt hại lớn về người và tài sản,phá hủy nhiều cơ sở hạ tầng ở các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh. Cụ thể: Thiên tai đã làm chết 217 người, mất tích 8 người, bị thương 227 người; đồng thời, làm 40.000 nhà bị đổ, sập hư hỏng, 2.300 cơ sở hạ tầng khác bị hư hỏng, ước thiệt hại khoảng 4.624 tỷ đồng. Tại tỉnh Lào Cai đang có hàng nghìn ngôi nhà ở trong diện cần phải di dời do nằm trong vùng nguy hiểm có nguy cơ sạt lở.

Cần nâng cao năng lực phòng tránh

Theo thống kê, tỉnh Lào Cai có 145 điểm có nguy cơ cao về lũ quét và sạt lở đất. Đến nay, tỉnh Lào Cai đã phê duyệt 13 dự án bố trí, sắp xếp ổn định dân cư vùng ảnh hưởng thiên tại các huyện, thành phố trên địa bàn; phê duyệt, điều chỉnh, bổ sung dự án Quy hoạch tổng thể bố trí, sắp xếp dân cư, giai đoạn 2016 - 2020 định hướng đến năm 2025 và giao các Sở, ngành liên quan thực hiện, trong đó, năm 2019 thực hiện 4 dự án sắp xếp dân cư tập trung và đưa 138 hộ ra khỏi vùng thiên tai nguy hiểm với kinh phí đã giải ngân là 42,2 tỷ đồng.

Tỉnh Lào Cai chỉ đạo các huyện tích cực vận động, tuyên truyền về sự nguy hiểm của thiên tai và cách phòng tránh, với những hộ không thể di chuyển do không có quỹ đất hoặc không đủ điều kiện kinh tế thì sẽ di chuyển tạm thời tới nơi an toàn, đợi hết nguy hiểm mới quay lại.

Ông Quảng Văn Việt, Chánh Văn phòng Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) tỉnh Lào Cai cho biết, công tác PCTT&TKCN của tỉnh Lào Cai còn gặp nhiều khó khăn là do: Hệ thống cảnh báo thiên tai nhất là hệ thống đo mưa, quan trắc đã xuống cấp và mỏng, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Dự báo thời gian lại ngắn nên các văn bản chỉ đạo gấp không phát huy được tác dụng cảnh báo. Việc dự báo chưa chính xác, chưa sát với địa phương. Công tác di chuyển dân ở những nơi có nguy cơ về thiên tai đến nơi an toàn còn gặp nhiều khó khăn; công tác thông tin, tuyên truyền chưa thực sự phát huy hiệu quả như mong muốn, lực lượng tại chỗ mỏng, người dân sống không tập trung…

Nhằm giảm thiểu các thiệt hại thiên tai do biến đổi khí hậu gây ra cho người dân, tỉnh Lào Cai đã cùng Viện Khoa học và Địa chất xây dựng trạm cảnh báo sớm trượt lở dạng dòng bùn đất, đá tại xã Bản Khoang, Lào Cai và khánh thành vào tháng 11/2019.

Theo khảo sát của Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản (Viện KHĐCKS), xã Bản Khoang (tỉnh Lào Cai) là khu vực có nguy cơ gặp các thiên tai trượt lở đất nhiều nhất của tỉnh Lào Cai. Đồng thời, cũng là một trong hai điểm (cùng với Mù Căng Chải, Yên Bái) có nguy cơ gặp thiên tai trượt lở đất đá cao nhất tại Việt Nam. Do đó, việc lắp đặt các trạm cảnh báo sớm thiên tai trượt lở đất dạng dòng bùn đất, đá tại hai khu vực này là việc làm hết sức cần thiết.

Để hạn chết hậu quả do trượt lở đất đá gây ra hàng năm vào quý I/2020 tỉnh Lào Cai ban hành Văn bản chỉ đạo kiện toàn Ban Phòng chống thiên tại cấp tỉnh, huyện, xã, thôn. Tăng cường nguồn lực xây dựng các vùng dân cư tránh lũ, kiên quyết di dời người dân đến vùng an toàn khi có dự báo lũ quét, trượt lở.

Bài và ảnh: Bích Hợp