Thái Nguyên: Hiểm họa khai thác mỏ than Bá Sơn

Người dân "tố" mỏ than Bá Sơn (Công ty Cổ phần Xây dựng và Khai thác than Thái Nguyên) khai thác than gây ảnh hưởng đến đời sống người dân xã Cổ Lũng, huyện Phú Lương.

Không chỉ nhà nứt, người dân còn bức xúc phản ánh với phóng viên, từ nhiều năm nay việc khai thác than mỏ Bá Sơn đã làm cho nước ngầm bị tụt, khó khăn cho sản xuất, chăn nuôi, đời sống hàng chục hộ dân, hàng trăm nhân khẩu bị ảnh hưởng từ việc nổ mìn, khai thác than của mỏ than Bá Sơn, Công ty Cổ phần Xây dựng và Khai thác than Thái Nguyên.

Tường nứt có thể vá được nhưng cột nhà bị gãy, thì chị Xuân Thị Hằng không thể sửa, vá vết gãy.

Đất lún làm nứt nhà, sửa một thời gian lại nứt, người dân xóm Nam Sơn rất hoang mang.

Chúng tôi đến xóm Nam Sơn vào những ngày đang thực hiện Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ, người dân nhà nào ở nhà đó, chấp hành việc cách ly xã hội. Trong hoàn cảnh tường nứt, nền lún, cột gãy, trần xệ nên ai cũng lo lắng ở trong nhà mất an toàn. Có người ví như đang "ở trong cạm”, lỡ ra đất lún, tường đổ, nhà sập thì chạy sao kịp (!?).

Đưa chúng tôi đi xem thực trạng căn nhà bị nứt, bà Xuân Thị Hằng chỉ hàng loạt những vết nứt và bức xúc nói: Nhà nứt đã phải sửa rồi. Sửa xong một thời gian lại nứt. Nhà nứt, nền lún, móng lún kéo theo trần nhựa bị tụt, sập xuống, gia đình mới đầu tư hàng chục triệu để làm lại mái tôn.

Chỉ lên trần nhà, bà Hằng buồn bã nói: Trần nhà bằng tôn mới làm tưởng sẽ chống lại sự lún nhà, ai ngờ được mấy tháng nay song tường lún lại kéo xệ góc trần xuống, tôn đang bị cong, gập. Nhưng lo nhất là chỗ các cháu bé ngồi học tường cũng bị nứt to, gia đình phải chuyển bàn học cho cháu đến chỗ an toàn, song vẫn không thể yên tâm. Từ năm 2018 đến nay, việc khai thác than mỏ Bá Sơn đã làm ảnh hưởng đến công trình nhà ở và các công trình phụ của gia đình.

Ngôi nhà anh Tình xây kiên cố cũng bị nứt từ mái xuống nền nhà.

Nhà anh Mạnh, xóm Nam Sơn mới lát đã bị lún nền, bong, gẫy gạch lát. Nhiều công trình của gia đình mới phải sửa chữa do xuống cấp, lún sụt nền, nứt tường.

Quan sát ngôi nhà chị Hằng bị ảnh hưởng nặng nề, các góc tường bị nứt từ trên cở trần xuống dưới nền nhà; các cột hiên nhà đã bị lún gãy và xô lệch; móng nhà bị nứt toác; nền nhà bị lún, gạch ốp hở đút vừa ngón tay. Nhiều công trình phụ, tường rào bị nứt.

Ngày 10/9/2019, bà Hằng đã gửi đơn đề nghị lên các cơ quan chức năng huyện Phú Lương và mỏ than Bá Sơn, Công ty Cổ phần xây dựng và Khai thác Than Thái Nguyên, nhưng đến nay chưa được đền bù, hỗ trợ; nhà càng ngày càng bị nứt nhiều.

Ông Dương Hoàng Hà cho biết, nhà bị nứt nhiều chỗ; công trình phụ, tường rào nứt, ao lún nứt không giữ được nước sinh hoạt và nuôi trồng sản xuất.

Góc học tập của trẻ em bị nứt, tiềm ần nguy cơ mất an toàn.

Ông Dương Hoàng Hà, Phó Trưởng xóm, kiêm Công an viên xóm Nam Sơn, cho biết: Tại cuộc họp Chi bộ, giao ban xã, lãnh đạo xóm cũng đã báo cáo thực trạng với lên chính quyền xã. Nhà trưởng xóm cũng bị thiệt hại, nhà lún, nứt nhiều chỗ. Toàn xóm có hơn 20 gia đình bị nứt nhà, trong đó nhiều căn nhà bị nặng do gần vị trí mỏ than. Ao của gia đình xây kè bờ, đổ bê tông đáy giữ nước, nhưng do nổ mìn đất lún, bờ ao nứt, nước bị rút cạn sát đáy. Mỏ khai thác lên nhiều hay ít than người dân không biết, nhưng hằng ngày xe tải vận chuyển chạy tắc đường, bụi mù mịt, tiềm ẩn tại nạn giao thông. Người dân ở đây đã thiệt hại về nhà cửa, công trình xây dựng mà còn thiệt hại về sản xuất, không có nước thâm canh, phát triển chăn nuôi.

Nền nhà bị lún, gạch bị gẫy.

Ông Hà vẫn trăn trở: Lãnh đạo xóm vận động người dân yên tâm sản xuất, ổn định cuộc sống song vẫn rất lo lắng. Nếu sau này mỏ than Bá Sơn khai thác xong, rút hết than lòng đất rỗng, Công ty rút quân đi, cuộc sống người dân sẽ bị ảnh hưởng, lúc đó biết kêu ai. Hiện tại hàng chục hộ bị thiệt hại công trình nhà ở, nhà kiên cố bê tông cốt thép cũng bị nứt. Cả đời làm được căn nhà để gia đình sinh sống mà nay bị nứt, hỏng, công sức cả đời bị xuống sông, xuống biển. Nếu không phá đi làm lại, cứ để ở thì còn tiềm ẩn hiểm họa mất an toàn tính mạng. Người dân mong mỏ than Bá Sơn hỗ trợ, đền bù thiệt hại cho dân.

Theo quan sát, nhà ông Hà bị thiệt hại khá nhiều: Nhà kiến cố bị nứt, các công trình phụ, tường rào bao quanh 3.000m2 đất cũng bị nứt, sân bê tông bị nứt, lún; ao bị nứt không chứa nước; không nước sinh hoạt phải xây bể hấng nước mưa.

Hơn 20 hồ dân xóm Nam Sơn đang bị ảnh hưởng từ việc khai thác than mỏ Bá Sơn, nhà nứt, các công trình phụ bị ảnh hưởng, thiếu nước sinh hoạt, đời sống người dân bị ảnh hưởng.

Ông Vũ Văn Tình đưa chúng tôi đi xem ngôi nhà 2 tầng khang trang, ông bức xúc: Nhà bị nứt từ mái xuống tường, nền lún, gạch nứt, bong tróc, chỗ đổ bê tông thì lún nứt. Mỏ than Bá Sơn khai thác than, nổ mìn đã gây thiệt hại cho gia đình. Cả nhà trên, nhà dưới bị lún, nứt, phải lấy xi măng vá mái chống dột. Lo lắng nhất là nhà đang bị nghiêng, mức độ nghiêng ngày càng nhìn thấy rõ.

Anh Tình cho rằng, ngôi nhà này không thể sửa được, vẫn phải ở nhưng rất sợ, không biết làm thế nào được; đành chấp nhận sinh sống đến khi nào không ở được thì phải phá dỡ xuống cho an toàn.

Vợ và con anh Tình cho biết, nhà ở gần mỏ nên, cứ 10 giờ đêm là nghe thấy tiếng nổ từ lòng đất, nhiều đêm đang ngủ tiếng nổ rung chuyển, giật mình thức giấc lo không ngủ được.

Chị Hoàng Thị Lành, xóm Nam Sơn buồn bã cho biết: Trước đây mỏ than Bá Sơn nổ mìn làm lún nền nhà, nay gia đình mới lát lại nền nhưng nền tiếp tục lún, gạch men lại vỡ. Nhà xây kiên cố nhưng từ khi bị lún, nứt; gia đình có 4 người, ở trong nhà rất lo lắng.

Nhiều ý kiến cho rằng, Công ty Cổ phần xây dựng và Khai thác Than Thái Nguyên cần phải đền bù thiệt hại các công trình nhà dân do khai than gây nên chứ không chỉ là hỗ trợ, bởi công trình bị nứt, sinh hoạt bên trong rất nguy hiểm. Đề nghị cơ quan chức năng tỉnh Thái Nguyên kiểm tra, có hướng xử lý, ngăn chặn tình trạng lún đất, gây nứt nhà ở, bảo vệ sự an toàn tính mạng cho người dân.

Báo Tài nguyên và Môi trường tiếp tục thông tin.

Xuân Vũ