Đại dịch Covid-19 tạo ra 10 thay đổi lớn trên toàn cầu

Làm việc tại nhà

Trước khi dịch Covid-19 bùng phát tại Mỹ, chỉ có 7% công nhân nước này có lựa chọn làm việc tại nhà và 93% người Mỹ không lựa chọn làm việc tại nhà. Nhưng trong thời điểm bắt đầu dịch, làm việc tại nhà là cần thiết. Mặc dù hiện nay chưa có số liệu thống kê cứng về số lượng người đang làm việc từ xa trên khắp thế giới, nhưng công ty Cisco ở Trung Quốc cho biết phần mềm họp trực tuyến của họ đã thu hút lượng truy cập gấp 22 lần so với trước khi dịch bệnh bùng phát.

Nhiều quốc gia trên thế giới đang trải nghiệm làm việc tại nhà

Nhiều quốc gia trên thế giới đang trải nghiệm làm việc tại nhà và sẽ chứng kiến tính lâu bền của nó. Nhiều nghiên cứu cho thấy làm việc tại nhà là phương án rất khả quan. Theo ước tính, những người làm việc tại nhà có thời gian làm việc hơn 16,8 ngày mỗi năm so với người làm ở công sở.

Thu nhập cơ bản phổ cập

Một vài tháng trước, thu nhập cơ bản phổ cập có thể chỉ xuất hiện trong mơ. Chỉ trong vài tháng tới đây, ý tưởng cấp cho mỗi công dân một tấm séc hàng tháng, ngay cả khi họ không đi làm, ở hầu hết các quốc gia sẽ trở thành hiện thực. Tại Anh, chính phủ nước này đã cam kết trả 80% tiền lương cho công nhân của mình, trong khi Đan Mạch dự kiến trả tới 90% và thậm chí Mỹ lên kế hoạch gửi séc 1.200 USD cho hầu hết người Mỹ trưởng thành.

Chỉ trong vài tháng tới đây, ý tưởng cấp cho mỗi công dân một tấm séc hàng tháng, ngay cả khi họ không đi làm, ở hầu hết các quốc gia sẽ trở thành hiện thực

Không có kế hoạch nào hoàn toàn giống với thu nhập cơ bản phổ cập nhưng chúng tương tự nhau và kết quả là điều còn quá sớm để bình luận. Trong năm 2017 và năm 2018, Phần Lan đã thử áp dụng thu nhập cơ bản phổ cập và kết luận rằng nó khiến mọi người rất vui mừng mặc dù họ đang thất nghiệp. Điều này cũng có thể đúng với nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên, dù bằng cách nào đi chăng nữa, các cuộc tranh luận sẽ ít thiên về lý thuyết hơn sau khi dịch Covid-19 kết thúc.

Tự động hóa

Sản xuất là một trong những lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch Covid-19. Khi bạn phải làm việc trực tiếp bằng tay thì làm việc từ xa không phải là lựa chọn và cũng không thể làm việc tại nhà. Đối với nhà máy được vận hành hoàn toàn bởi công nhân-robot, dịch bệnh không là vấn đề. Các công ty áp dụng hình thức tự động hóa đã hoạt động tốt hơn so với các công ty phụ thuộc hoàn toàn vào công nhân-người. Theo công ty Caja Robotics, đơn đặt hàng của họ đã tăng 25% trong 30 ngày qua do dịch bệnh.

Các công ty áp dụng hình thức tự động hóa đã hoạt động tốt hơn so với các công ty phụ thuộc hoàn toàn vào công nhân-người

Chúng ta có thể hy vọng nhiều công ty sản xuất sẽ chuyển sang tự động hóa để tồn tại. Trung Quốc đã bắt đầu sử dụng máy bay không người lái để giao hàng thay thế các tài xế bởi chúng có lợi thế nhanh hơn và an toàn hơn so với người giao hàng. Thậm chí, Trung Quốc đã thử nghiệm với các bệnh viện robot - nơi máy móc đo nhiệt độ, mang thức ăn và khử trùng phòng bệnh nhân nhằm giúp con người tránh tiếp xúc với mầm bệnh. Sau khi đại dịch Covid-19 kết thúc, robot có thể thay thế nhiều công việc.

Học trực tuyến

Trên thế giới, để phòng chống dịch Covid-19, nhiều trường học đã đóng cửa. Điều này khiến phụ huynh vào giáo viên bước sang một kỷ nguyên giáo dục hoàn toàn mới. Học trực tuyến đang là phương pháp được nhiều quốc gia lựa chọn nhưng những phản hồi ban đầu từ người dạy cho thấy không chắc rằng phương pháp này sẽ được áp dụng rộng rãi khi hết đại dịch. Cho đến nay, đa số phản hồi từ giáo viên là tiêu cực.

Học trực tuyến đang là phương pháp được nhiều quốc gia lựa chọn

Lý do chính là do học trực tuyến có nhiều nhược điểm. Những học sinh mà cha mẹ không có thời gian để kèm con học bị tụt lại phía sau, trong khi những đứa trẻ không thể truy cập internet cũng không thể thích nghi với việc học trực tuyến.

Chính quyền Trung ương đóng vai trò quan trọng

Chính quyền Trung ương được người dân trên khắp thế giới tin tưởng kể từ khi Covid-19 bắt đầu lan rộng. Toàn cầu đang triển khai các chính sách xã hội, ngay cả ở các quốc gia có các nhà lãnh đạo bảo thủ và lãnh đạo tự do.

Chính phủ Mỹ đang lên kế hoạch chi 1.000 tỷ USD cho cuộc chiến chống Covid-19 và Thủ tướng Anh Johnson thông tin không có mức trần nào đối với số tiền mà họ sẽ chi.

Chính quyền Trung ương được người dân trên khắp thế giới tin tưởng kể từ khi Covid-19 bắt đầu lan rộng

Trong khi đó, chính phủ Israel đã bắt đầu sử dụng dữ liệu vị trí điện thoại di động của người dân để xác định tất cả những người đã tiếp xúc với bệnh nhân bị nhiễm Covid-19. Nếu bạn ở gần họ, bạn sẽ nhận được một tin nhắn yêu cầu cách ly ngay lập tức. Chắc chắn sẽ có một vài dự luật sẽ được thông qua mặc dù trước khi có dịch Covid-19 chúng không bao giờ được thực hiện.

Bỏ phiếu qua thư điện tử

Ngày 15/4 tới, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 tàn phá đất nước, người dân Hàn Quốc sẽ phải xếp hàng bên ngoài các điểm bỏ phiếu để thực hiện quyền công dân của họ trong cuộc bầu cử năm 2020. Giới chức trách Hàn Quốc sẽ yêu cầu cử tri đeo khẩu trang và găng tay dùng một lần, và sẽ được kiểm tra nhiệt độ trước khi vào bầu.

Tuy nhiên, nếu áp dụng biện pháp này, có thể một số lượng lớn cử tri sẽ bị bỏ rơi, và nó sẽ là hồi chuông cảnh tỉnh cho những khu vực còn lại trên thế giới.

Các đảng viên Dân chủ Texas đã đệ đơn kiện quyền bầu cử qua thư, trong khi các bang khác lại khuyến khích cách bỏ phiếu này

Dịch bệnh cũng sẽ đặc biệt ảnh hưởng đến Mỹ - nơi các cuộc bầu cử sơ bộ đang được tiến hành và cuộc bầu cử liên bang dự kiến diễn ra vào tháng 11/2020. Người Mỹ sẽ phải thay đổi quy tắc bỏ phiếu trong năm nay - và chúng ta có thể mong đợi những thay đổi đó sẽ kéo dài. Cứ 3 người Mỹ thì có 2 người bày tỏ lo lắng về việc bỏ phiếu trực tiếp và một số người đang đấu tranh để thay đổi.

Các đảng viên Dân chủ Texas đã đệ đơn kiện quyền bầu cử qua thư, trong khi các bang khác lại khuyến khích cách bỏ phiếu này. Ủng hộ bỏ phiếu qua thư, bang Utah đã có tỷ lệ cử tri tham gia bầu tăng 7%.

Các doanh nghiệp nhỏ “không thể sống sót”

Covid-19 khiến rất nhiều doanh nghiệp đang bị ảnh hưởng, nhưng thiệt hại nặng nề nhất là các quán bar và nhà hàng. Pháp, Tây Ban Nha, Ý, Đức và Anh chỉ là một số quốc gia đã đóng cửa tất cả các quán bar và nhà hàng. Trong khi đó, tại các quốc gia không bắt buộc đóng cửa nhà hàng, cũng rất ít người chọn đi ra ngoài ăn uống.

Trong vài tháng tới, các doanh nghiệp này và nhân viên của họ sẽ bị mất nguồn doanh thu mà không phải đến từ chính phủ. Rất nhiều doanh nghiệp trong số đó sẽ không thể sống sót.

Các doanh nghiệp nhỏ "không thể sống sót" vì Covid-19

Theo dự đoán, doanh nghiệp nhỏ và trung bình sẽ chỉ có thể tồn tại 27 ngày - điều sẽ thay đổi bộ mặt thế giới bởi vì trong khi rất nhiều quán địa phương không thể tồn tại, các công ty lớn hoạt động cầm chừng.

Tập đoàn kinh doanh hệ thống nhà hàng thức ăn nhanh McDonald sẽ vượt qua khủng hoảng và sẽ định hình lại thế giới của chúng ta. Hiện Mỹ có khoảng 50% người dân làm việc cho các doanh nghiệp nhỏ, nhưng tỷ lệ đó có thể sẽ thấp hơn rất nhiều khi dịch bệnh kết thúc.

Chấm dứt sự phụ thuộc vào Trung Quốc

Trung Quốc hứng chịu đại dịch Covid-19 vào đúng thời điểm không thể khó khăn hơn tại nước này. Đất nước đang ở trong cuộc chiến thương mại tàn khốc và Covid-19 đã khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn rất nhiều. Thế giới hiện nay vẫn dựa vào “công xưởng” Trung Quốc – nơi sản xuất 20% hàng hóa thế giới, cao hơn tất cả các nước khác trên thế giới và đất nước này có vai trò to lớn trong chăm sóc sức khỏe. Mỹ nhập 90% kháng sinh từ Trung Quốc.

Như vậy, có thể thấy, trong bối cảnh Trung Quốc bị cách ly và phải vật lộn để lấy lại “phong độ” của mình, việc thế giới dựa vào một địa chỉ cung cấp duy nhất được đánh giá là rất nguy hiểm.

Thế giới hiện nay vẫn dựa vào “công xưởng” Trung Quốc – nơi sản xuất 20% hàng hóa thế giới

Thiếu máy thở và khẩu trang đang là vấn đề nghiêm trọng trên thế giới và trong hoàn cảnh Trung Quốc đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất bởi dịch Covid-19, sẽ không khả thi nếu chỉ dựa vào nguồn cung cấp từ đất nước này. Một số quốc gia đã bắt đầu đưa sản xuất trở lại biên giới của mình, trong khi các quốc gia khác dần chuyển sản xuất của họ đến một số nơi khác nhau. Trong thời điểm này, không có nhiều lựa chọn cho chúng ta. Chúng ta sẽ phải bắt đầu dựa vào các quốc gia khác để sản xuất những thiết bị y tế trên.

Chăm sóc sức khỏe miễn phí và phổ cập

Sau Cúm Tây Ban Nha năm 1918, các quốc gia trên thế giới đã chấp nhận khái niệm xã hội hóa y tế. Đó là một trong những tác động lâu dài của đại dịch toàn cầu cuối cùng. Mọi người bắt đầu nhận thấy sức khỏe của người nghèo ảnh hưởng đến tất cả mọi người và những cuộc thảo luận đầu tiên sẽ dẫn đến việc chăm sóc sức khỏe phổ cập.

Hiện nay, không có nhiều quốc gia có dịch vụ chăm sóc sức khỏe phổ cập và đây có thể là thời điểm đẩy những nơi còn lại trên thế giới vào chăm sóc sức khỏe miễn phí.

Hiện nay, không có nhiều quốc gia có dịch vụ chăm sóc sức khỏe phổ cập

Taị Mỹ, 41% người dân cho rằng họ có nhiều khả năng ủng hộ chăm sóc sức khỏe phổ cập sau đại dịch Covid-19, và các chính sách dường như cũng đang được thúc đẩy theo hướng đó. Mỹ cam kết cho phép mọi người được xét nghiệm miễn phí và một số chính trị gia đang cố gắng áp dụng điều trị miễn phí.

Nếu miễn phí điều trị trước khi dịch Covid-19 kết thúc, chắc chắn sẽ có nhiều người yêu cầu việc đó hơn. Một số người sau khi ra viện đã phải thanh toán hóa đơn lên tới 35.000 USD do điều trị - không có cách nào khác, những người đó sẽ không ngừng đòi hỏi phải thay đổi.

Cuộc nổi dậy chính trị mới

Mặc dù dịch bệnh Covid-19 đang tác động mạnh đến sức khỏe của chúng ta, nhưng nó giáng đòn mạnh vào nền kinh tế của chúng ta còn mạnh hơn. Theo các nhà phân tích của J.P. Morgan Chase, không còn nghi ngờ cú sốc Covid-19 sẽ tạo ra một cuộc suy thoái toàn cầu, rất nhiều người sẽ mất việc làm.

Theo dự đoán của một nhà phân tích, 400.000 người Mỹ sẽ thất nghiệp trong vài tuần tới và thậm chí tình hình có thể còn tồi tệ hơn trước khi đại dịch kết thúc.

Mặc dù Covid-19 đang tác động mạnh đến sức khỏe của chúng ta, nhưng nó giáng đòn mạnh vào nền kinh tế của chúng ta còn mạnh hơn

Một nhà phân tích khác cho rằng trước khi đại dịch kết thúc, 7,4 triệu người trong ngành giải trí và khách sạn sẽ thất nghiệp; các người nghèo sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Mặc dù nhân viên văn phòng sẽ có thể làm việc từ xa tại nhà, nhưng những người phục vụ và nhân viên kho phải chịu đựng đại dịch này.

Các chuyên gia dự đoán một cuộc cách mạng sẽ xảy ra mà một trong những nhà phân tích Cathy O’Neil đã mô tả là “Chiếm lĩnh Phố Wall 2.0”.

Covid-19 sẽ đưa chúng ta vào thử nghiệm - nhưng khi thử nghiệm đó kết thúc, chúng ta sẽ có một sự hiểu biết tốt hơn về các vết nứt trong xã hội của chúng ta. Và nếu chúng ta may mắn, thế giới của chúng ta có thể sẽ trở thành một nơi tốt đẹp hơn.

Mai Đan