Nam Trung Bộ và Tây Nguyên đối mặt khô hạn, thiếu nước cục bộ

Mực nước các sông tiếp tục xuống dần

Nhận định tình hình khí tượng, thủy văn từ ngày 11 đến 20/3/2020, Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia cho biết, khu vực từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế có khả năng có mưa vào ngày 14, 17-18/3, còn các khu vực khác không mưa.

Trong đó, khu vực Bắc Trung Bộ có tổng lượng mưa cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN) từ 10-20%, các nơi khác phổ biến thấp hơn TBNN, trong đó tại Nam Trung Bộ và Tây Nguyên phổ biến không mưa.

Tây Nguyên khô hạn trên diện rộng. Ảnh minh họa

Theo Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia, trong những ngày tới, mực nước trên các sông ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên tiếp tục xuống dần. Trên một số sông có khả năng xuất hiện mực nước thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc cùng kỳ.

Tổng lượng dòng chảy trên các sông phổ biến ở mức thấp hơn TBNN cùng kỳ từ 10-70%, một số sông thấp hơn 85%; riêng các sông ở Hà Tĩnh, Quảng Bình ở mức xấp xỉ và trên TBNN cùng kỳ.

Bởi vậy, cơ quan Khí tượng nhận định, trong tuần tới, nguy cơ xảy ra tình trạng khô hạn, thiếu nước cục bộ ngoài vùng cấp nước của công trình thủy lợi tại các tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông.

Cần chủ động kịch bản ứng phó

Trước đó, từ ngày 3 đến ngày 6/3, do ảnh hưởng của không khí lạnh nên từ Thanh Hóa đến Quảng Bình đã có mưa, với lượng mưa phổ biến từ 30- 60mm, trong đó có một số điểm như Tây Hiếu, Quỳnh Lưu và Hà Tĩnh có mưa to, tổng lượng mưa từ 100-120mm. Các khu vực từ Quảng Trị trở vào phổ biến mưa ít, không đáng kể, lượng 0-20mm trong cả 10 ngày.

Trong thời kỳ từ 1-10/3, tổng lượng mưa trên khu vực từ Thanh Hóa đến Quảng Bình cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN) từ 5 đến 7 lần, trong khi khu vực từ Quảng Trị trở vào Bình Thuận thiếu hụt mưa từ 50-100%. Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ không mưa, thiếu hụt mưa 100%.

Từ ngày 4-7/3, mực nước trên các sông ở Thanh Hóa đến Quảng Bình có dao động nhỏ; các sông khác ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên xuống dần. Trên một số sông đã xuất hiện mực nước thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc cùng kỳ như Lý Nhân 1,26m (19h/02/3), Xuân Khánh 0,56m (19h/02/3), Yên Thượng - 0,17m (16h/03/3), Nam Đàn -0,57m (16h/03/3), Giao Thuỷ 0,08m (12h/02/3), Trà Khúc -0,29m (03h/04/3).

Tổng lượng dòng chảy trên phần lớn các sông ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên thấp hơn TBNN cùng kỳ từ 17-75%, một số sông thấp hơn 85%; riêng ở Hà Tĩnh và Quảng Bình cao hơn TBNN cùng kỳ từ 15-25%,

Dung tích phần lớn các hồ chứa thuỷ lợi ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên đạt từ 50-90% dung tích thiết kế (DTTK). Dung tích các hồ chứa thuỷ điện phổ biến chiếm 40-85%. Dung tích hồ chứa (DTHC), một số hồ DTHC ở mức thấp hơn 40% như Cửa Đạt, Trà Xom, KaNak.

Có thể nói, dù chưa bước vào giai đoạn đỉnh điểm mùa khô hạn tại các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, nhưng hiện nay, nhiều hồ và đập thủy lợi trên địa bàn đã sụt giảm nguồn nước khá lớn so mức trung bình hằng năm, nhiều hồ chứa đã ở mực nước chết. Mùa mưa năm nay được dự báo đến muộn, nguy cơ hạn hán, thiếu nước sẽ diễn ra trên diện rộng, ở mức độ khốc liệt.

Do vậy, các địa phương cần theo dõi, dự báo, cập nhật kịch bản biến đổi khí hậu; tăng cường năng lực giám sát, dự báo nguồn nước, hạn hán để thông tin kịp thời, triển khai ứng phó phù hợp với từng giai đoạn.

Các địa phương trong vùng ảnh hưởng cần có chính sách cụ thể khuyến khích người dân áp dụng các biện pháp, công nghệ tiên tiến sử dụng tiết kiệm nước, rà soát, ưu tiên nguồn lực đầu tư xây dựng các hệ thống thủy lợi, đặc biệt là công trình cấp nước, ngăn mặn, phòng lũ...

Cùng với đó, xây dựng kế hoạch tổng thể phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn mùa khô năm 2019-2020 phù hợp thông tin dự báo khí tượng - thủy văn, bảo đảm cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh; trong đó, cần xác định khả năng bị ảnh hưởng đến từng vùng, từng khu vực.

*Từ tháng 2 đến tháng 7/2020, tại khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên, lượng dòng chảy trên các sông phổ biến ở mức thiếu hụt so trung bình nhiều năm cùng kỳ 25 đến 80%, một số sông thiếu hụt hơn 90%.

*Từ tháng 3 đến tháng 5/2020, tình trạng khô hạn thiếu nước cục bộ ngoài vùng cấp nước của công trình thủy lợi, khả năng xảy ra tại các tỉnh Thanh Hóa, Ninh Thuận, Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên.

*Từ tháng 6 đến tháng 8/2020, khô hạn, thiếu nước, xâm nhập mặn có khả năng lan rộng tại các tỉnh ven biển Trung Bộ tương đương mùa khô năm 2019. Nguồn nước ngầm phục vụ công tác chống hạn cũng đang sụt giảm nghiêm trọng.

Tuyết Chinh