Trồng một cây xanh

Nhìn ra thế giới, có thật nhiều bài học chúng ta cần noi theo. Mới nhất, tại Thông điệp Liên bang hàng năm, Thủ tướng Hungary, ông Viktor Orban đã công bố một loạt kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu, trong đó, có việc trồng cây mở rộng diện tích rừng. Ông Viktor Orban cho biết: "Chúng tôi sẽ trồng 10 cây xanh mỗi khi có một em bé chào đời, hướng tới mục tiêu tăng diện tích rừng trên cả nước lên 27% vào năm 2030".

Thực ra, diều này không mới, gần chúng ta là Philippines, cũng ra điều luật rất thiết thực rằng, học sinh phải trồng 10 cây xanh nếu muốn tốt nghiệp.

Ảnh minh họa

Nhìn bạn, soi ta. Mỗi năm, vào dịp đầu xuân, chúng ta cũng tổ chức phát động Tết trồng cây. Hàng vạn cây xanh theo đó đã được trồng. Thế nhưng, các con số thống kê hàng năm về tỷ lệ cây xanh trên đầu người lại chưa đạt được như mong muốn!? Đối nghịch với số cây trồng mới, tỷ lệ các mảng rừng xanh bị chặt hạ, đốt phá không mấy thuyên giảm. Đó thực sự là một mối lo với môi trường sống của chúng ta.

Làm sao để các chiến dịch, các chương trình hành động vì môi trường không chỉ là khẩu hiệu?! Đó là điều không dễ!

Thời gian qua, sự cố gắng và những nỗ lực của giới truyền thông cho việc gìn giữ môi trường, hướng tới cuộc sống xanh là điều đáng khích lệ. Nhưng, điểm lại thực tiễn chung, sức lan tỏa của các hoạt động vì môi trường dường như còn vấp phải quá nhiều trở ngại. Bằng chứng là hàng loạt các vụ việc vi phạm pháp luật về môi trường thời gian qua dù được giới truyền thông lên tiếng, nhưng rồi lại “lắng xuống”.

Điểm lại rất nhiều vụ việc sẽ thấy, sự tuân thủ pháp luật về môi trường trong cộng đồng còn rất thấp. Nói một cách trực tiếp, chúng ta chưa đến được một xã hội biết thượng tôn pháp luật và chưa có sự bảo đảm minh bạch trong việc thực hiện pháp luật một cách nghiêm chỉnh.

Chúng ta đã nói, đã phát hiện rất nhiều vụ việc phá rừng, khai thác tài nguyên trái phép, xả thải gây ô nhiễm môi trường…

Rất nhiều quan chức, rất nhiều cấp, nhiều ngành đã “vào cuộc”, đã tổ chức những đợt phát động rầm rộ… Và tất nhiên, những câu chữ “đẹp” nhất, “có vẻ” nghiêm minh nhất cũng đã được sử dụng. Vậy mà cái đích cuối cùng là giữ cho môi trường ngày một trong lành, để dành tài nguyên cho đời sau… lại bị bỏ ngỏ.

Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, từ rất lâu, người ta đã biết lấy sự tôn trọng đối với luật pháp làm thước đo trình độ tổ chức của xã hội, đồng thời, làm động lực cho sự phát triển xã hội. Chẳng có một nước nào trở nên giàu có trong điều kiện xã hội thường xuyên rối ren, hỗn loạn và mất an toàn.

Nếu luật pháp mà ưu tiên bảo vệ lợi ích của một vài nhóm thiểu số giàu có, trái ngược với nguyện vọng của số đông, chắc chắn sẽ không được số đông tuân thủ với ý thức tự nguyện. Đến lúc nào đó, thậm chí, nó có thể tự “nâng cấp” thành thái độ quay lưng.

Và một khi luật pháp bị gạt sang một bên, một cách tự nhiên, bản năng ứng xử sơ cấp sẽ trỗi dậy để điều khiển hành vi của con người. Kiểu như, một người (một doanh nghiệp) xả rác (xả thải) bừa bãi mà chẳng bị sao, những người bên cạnh sẽ theo đó mà làm, chẳng việc gì phải giữ gìn.

Trồng được một cây xanh với thái độ tự giác, vì môi trường chung đã là một hành động đáng trân trọng. Nhân chúng lên thành những cánh rừng cho môi trường chung bớt đi ngột ngạt lại càng là điều không dễ.

Một cánh rừng bị chặt hạ, chẳng cấp chính quyền nào chịu trách nhiệm, khi đó, những cánh rừng tiếp theo sẽ khó có cơ hội tồn tại… Những kiểu ứng xử như thế, hiển nhiên sẽ làm cho xã hội, thay vì tiến lên, lại đi thụt lùi.

Ngọc Lý