Thừa Thiên Huế: Dân phản đối dự án khai thác cát, doanh nghiệp rút lui

Vị trí mà Công ty Hồng Phát dự kiến khai thác cát tại Dương Hòa. Ảnh: Văn Dinh

Dân phản đối dữ dội

Qua tìm hiểu, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã cấp giấy phép khai thác khoáng sản số 08/GP - UBND ngày 2/2/2016 và Công văn số 5765/UBND - TN cho Công ty Cổ phần TM&DV Hồng Phát (Công ty Hồng Phát) tiến hành khai thác khoáng sản cát, sỏi làm vật liệu xây dựng thông thường bằng phương pháp lộ thiên tại bãi bồi thôn Hộ - Buồng Tằm (xã Dương Hòa).

Cụ thể, diện tích khai thác là 5,1 ha được chia làm 2 khu: Khu A có diện tích 3,6 ha được giới hạn bởi các điểm góc đánh ký hiệu từ M1 đến M5 và khu B có diện tích 1,5 ha được giới hạn bởi các điểm góc từ M6 đến M11. Mức sâu khai thác ở 2 khu đều 4,5m. Công suất khai thác 25.000m3/năm.

Tuy nhiên, người dân 3 thôn Hạ, Hộ và Buồng Tằm ở xã Dương Hòa lại không đồng tình cho doanh nghiệp trên khai thác vì nhiều lý do.

Người dân ở Dương Hòa phản đối mạnh mẽ vụ việc

“Mục sở thị” bãi bồi dự kiến khai thác cát, PV nhận thấy đây là một bãi đất rộng, lòng sông nước không quá sâu và ngay sát khu dân cư đang ở. Rất nhiều người dân khi PV tiếp xúc đều có chung một động thái là bức xúc, nhất quyết ngăn cản doanh nghiệp thực hiện dự án.

Ông Nguyễn Văn Duy (50 tuổi, thôn Buồng Tằm) cho hay, khu vực cấp phép đã canh tác lâu năm, vùng đất sản xuất nguyên thủy và đã có trích lục địa bộ chứ không phải bãi bồi như cơ quan chức năng khẳng định...

“Vườn tược, nhà dân đa số đều nằm sát dòng sông. Nơi đây còn có lăng tử đạo của giáo xứ Buồng Tằm, nhiều nhà thờ, chùa, di tích và là trung tâm chiến khu Dương Hòa xưa. Vì thế, chúng tôi phản đối bởi nếu doanh nghiệp không làm đúng như cam kết thì sẽ sạt lở nhà cửa, vườn. Mặt khác, trước đây đã có doanh nghiệp khai thác cát sỏi ở khu vực này và gây sạt lở nặng rồi nên việc chúng tôi không tin là có cơ sở. Tôi nghĩ doanh nghiệp nên chọn vị trí hợp lý hơn...” - ông Duy nói.

Những cột mốc mà doanh nghiệp đóng xuống đều bị người dân phá bỏ

“Nhờ có bãi đó mà người dân ở làng tôi có thể mưu sinh. Năm nào cũng ra đó để làm ăn kiếm sống. Chúng tôi phản đối 100%, nếu như khai thác thì thôn này và chiến khu Dương Hòa sẽ biến mất luôn. Ở đây cũng có dự án trồng thanh trà ngay sát bờ sông. Nếu như khai thác thì sẽ sạt lở cả vườn tược, tổn hại kinh tế. Ngoài ra ở đó có một hàng cột cừ thời vua Bảo Đại đóng xuống để giữ đất nếu khai thác thì mất luôn...” - bà Võ Thị Thành (68 tuổi) thổ lộ.

Cũng ở xã Dương Hòa thời gian gần đây xuất hiện nhiều tàu thuyền khai thác cát trái phép ở thượng nguồn sông Tả Trạch, vì thế người dân 3 thôn kể trên đã lập đội tự quản, cắt cử người trực 24/24 để chống “cát tặc”. Để phản đối dự án, hàng chục người dân đã phá các cột múc mà doanh nghiệp đóng xuống khu vực dự kiến khai thác cát...

Theo ông Lê Đình Thức - Phó Chủ tịch UBND xã Dương Hòa, xã chỉ có 5 thôn thì đã 3 thôn dính vào vụ việc. Người dân phản đối là có lý, bởi hiện tại ở đó là cạnh hàng chục nhà dân và vườn tược kéo dài từ Buồng Tằm đến thôn Hạ cho nên họ sợ sạt lở. Ngoài ra ở đó có vườn cây lồ ô trên 5ha là nguyên liệu để phục vụ cho làng nghề tằm hương của xã...

Các lán trại được dân dựng vào ban đêm để chống “cát tặc” cũng như là một động thái phản đối doanh nghiệp

Doanh nghiệp rút lui

Trong quá trình thực hiện dự án này, dưới sự chỉ đạo của tỉnh, UBND thị xã Hương Thủy đã nhiều lần phối hợp với Công ty Hồng Phát cũng như Sở TN&MT tổ chức công khai toàn bộ thông tin dự án, phương thức và phương tiện khai thác đến tận người dân để tham vấn ý kiến cộng đồng. Đã có nhiều cuộc tham vấn cộng đồng tổ chức tuy nhiên không thể thực hiện vì người dân không có mặt đầy đủ.

Sở TN&MT cũng đã có những hướng dẫn cho Công ty Hồng Phát hoàn thành đầy đủ các thủ tục theo quy định như hồ sơ thiết kế, bản vẻ thi công khai thác mỏ, bổ nhiệm giám đốc điều hành mỏ, thực hiện việc thuê đất vị trí mỏ đã được cấp phép.

Trao đổi với PV, ông Nguyễn Đắc Tập - Phó Chủ tịch UBND thị xã Hương Thủy thông tin, gần đây nhất, vào ngày 12/11/2019, thị xã tiếp tục phối hợp với các ngành và Công ty Hồng Phát làm việc với các hộ dân tại các thôn Hộ, Hạ, Buồng Tằm để tham vấn ý kiến cộng đồng và lần này đông đủ người dân. Tại phiên làm việc tất cả các ý kiến tham gia của người dân đều không đồng ý việc thực hiện dự án với lý do sẽ làm thay đổi dòng chảy, gây sạt lở bờ sông ảnh hưởng đến đời sống người dân trong vùng.

“Thời điểm ấy, sau khi nghe ý kiến của các hộ dân và hiểu rằng dân không đồng thuận, Giám đốc Công ty Hồng Phát đã thông báo sẽ có văn bản xin ý kiến của UBND tỉnh được ngừng triển khai dự án...”, ông Tập cho hay.

Đến thời điểm hiện tại, Công ty Hồng Phát đã rút lui khỏi dự án

Lãnh đạo Công ty Hồng Phát cho biết, doanh nghiệp không thể đáp ứng đề nghị của UBND tỉnh Thừa Thiên Huế về việc khai thác theo hình thức thủ công, tuyệt đối không sử dụng phương tiện cơ giới công suất lớn khai thác cát, sỏi nên phải “rút lui” khỏi dự án. Hiện phía doanh nghiệp đang rất mong UBND tỉnh có phương án hợp lý hoặc bố trí thay thế khu vực khai thác khác cho đơn vị.

Cũng liên quan đến sự việc này, Công ty Hồng Phát đã có động thái đề nghị thu hồi số tiền 60 triệu đồng mà trước đó doanh nghiệp này đã ủng hộ ngân sách cho UBND xã Dương Hòa. Số tiền này nằm trong một biên bản thỏa thuận về việc nếu doanh nghiệp khai thác cát trên địa bàn sẽ ủng hộ cho địa phương sở tại trong vòng 1 năm. UBND xã Dương Hòa sau đó đã nộp số tiền trên vào Kho bạc nhà nước vào năm 2016 và chi hết số tiền theo quy định.

UBND thị xã Hương Thủy cho hay do đến nay, dự án khai thác cát, sỏi của Công ty Hồng Phát không đi vào hoạt động khai thác, vì vậy UBND thị xã sẽ chỉ đạo UBND xã Dương Hòa trích ngân sách trả lại công ty trong thời gian sớm nhất...

Văn Dinh