Chuyển biến tích cực trong bảo vệ môi trường lưu vực sông Cầu

Đây là thông tin tại Phiên họp lần thứ 15 của Ủy ban BVMT lưu vực sông Cầu, được tổ chức vào sáng 6/12, tại TP.Thái Nguyên.

Chù trì phiên họp có ông Vương Đức Sáng – Chủ tịch UB BVMT lưu vực sông Cầu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương; ông Võ Tuấn Nhân – Phó Chủ tịch UB BVMT lưu vực sông Cầu, Thứ trưởng Bộ TN&MT; ông Lê Quang Tiến – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên.

Phiên họp lần thứ 15 của Ủy ban lưu vực sông Cầu

Cùng tham dự có đại diện lãnh đạo 6 tỉnh thuộc vực sông Cầu gồm: Bắc Kạn, Thái Nguyên, Bắc Giang, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hải Dương, đại diện các Bộ: TN&MT, Kế hoạch và Đầu tư, Công an, Xây dựng,..

Chất lượng nước sông được cải thiện

Thực hiện Đề án bảo vệ và phát triển bền vững môi trường sinh thái cảnh quan lưu vực sông Cầu được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 174/2006/QĐ-TTg ngày 28/7/2006, những năm qua, công tác BVMT lưu vực sông Cầu đã được các Bộ, ngành và địa phương chú trọng.

Đánh giá về diễn biến chất lượng nước sông Cầu dựa trên kết quả quan trắc của Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) đến tháng 7/2019, ông Vương Đức Sáng – Chủ tịch Uỷ ban BVMT lưu vực sông Cầu cho thấy, trên dòng chính sông Cầu: khu vực thượng nguồn sông Cầu, đoạn sông chảy từ tỉnh Bắc Kạn đến Tp. Thái Nguyên, chất lượng nước sông duy trì ở mức tốt và ít có sự biến động trong giai đoạn 2016 đến tháng 7/2019, nước sông sử dụng được tốt cho mục đích cấp nước sinh hoạt, nuôi trồng thủy sản và các mục đích tương đương khác.

Ông Vương Đức Sáng - Chủ tịch Uỷ ban BVMT lưu vực sông Cầu phát biểu

Tuy nhiên, đoạn sông Cầu chảy vào thành phố Thái Nguyên, chất lượng nước bị suy giảm so với khu vực thượng nguồn, môi trường nước sông ở mức trung bình, đặc biệt đoạn sông Cầu từ Hoàng Văn Thụ đến Cầu Gia Bảy, có thời điểm môi trường nước sông ở mức kém, đây là khu vực chịu tác động tổng hợp của nhiều nguồn thải (nước thải sinh hoạt Tp. Thái Nguyên, nước thải sản xuất từ Nhà máy giấy Hoàng Văn Thụ và nhà máy gang thép Thái Nguyên, ….). 

Đoạn sông Cầu chảy qua Bắc Ninh, Bắc Giang, chất lượng nước chỉ ở mức trung bình, nước sông chỉ đáp ứng được cho mục đích giao thông thủy và các mục đích tương đương khác do chịu tác động đáng kể bởi các hoạt động công nghiệp, làng nghề, dân sinh.

Các phụ lưu (Sông Công; sông Nghinh Tường; suối Phượng Hoàng), môi trường nước sông duy trì ở mức tốt và ít có sự biến động qua các năm.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Đáng lưu ý, điểm nóng về ô nhiễm môi trường nước sông kéo dài và không có sự cải thiện qua các năm trên lưu vực sông Cầu là sông Sông Ngũ Huyện Khê, mức độ ô nhiễm gia tăng vào mùa khô. Đây là một nhánh sông cấp 1 nằm ở khu vực hạ lưu lưu vực sông, bị ô nhiễm khá nặng do tiếp nhận nước thải của làng nghề giấy Phong Khê. Vào mùa mưa, chất lượng nước có cải thiện hơn, nhưng nước sông cũng chỉ có thể sử dụng cho mục đích giao thông thủy.

Giai đoạn từ năm 2018 đến 7/2019, trên lưu vực sông Cầu xuất hiện điểm nóng ô nhiễm mới là khu vực suối Bóng Tối, chất lượng môi trường nước sông bị ô nhiễm do tiếp nhận trực tiếp nước thải sinh hoạt của TP. Thái Nguyên.

Nỗ lực từ Trung ương đến địa phương

Ghi nhận nỗ lực trong công tác BVMT lưu vực sông Cầu, Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân cho biết, trong năm 2019, việc triển khai Đề án tổng thể bảo vệ môi trường lưu vực sông Cầu đã đạt được một số kết quả đáng kể trong nỗ lực giải quyết triệt để ô nhiễm và cải thiện chất lượng môi trường nước lưu vực sông Cầu; thông qua các hoạt động đã được triển khai tích cực như:  Đẩy mạnh công tác thanh tra đột xuất đối với tất cả các khu, cụm công nghiệp, các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, làng nghề có lưu lượng nước thải lớn trên lưu vực sông Cầu; Công tác điều tra, thống kê nguồn thải đã được triển khai thực hiện hiệu quả; Xây dựng, bổ sung hệ thống cơ chế, chính sách trong công tác bảo vệ môi trường; Đầu tư mới hoặc nâng cấp hệ thống thoát nước và xử lý nước thải đô thị; Công tác kiểm soát ô nhiễm do nước thải công nghiệp; Phối hợp giải quyết các vấn đề môi trường liên ngành, liên vùng trên lưu vực sông.

Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân phát biểu

“Tuy nhiên, trong quá trình triển khai Đề án, chúng ta còn gặp không ít khó khăn, hạn chế”, Thứ trưởng chỉ rõ.

Theo Thứ trưởng, tình hình vi phạm pháp luật về BVMT trên lưu vực sông Cầu vẫn còn xảy ra ở nhiều nơi, nhiều cơ sở, đặc biệt là hành vi xả nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải với phương thức vi phạm có chiều hướng tinh vi và nguy hiểm. Kinh phí cho sự nghiệp môi trường tại các địa phương nhìn chung đều thấp, do đó việc xây dựng các dự án về BVMT còn gặp nhiều khó khăn. Công tác trao đổi thông tin, phối hợp giải quyết các vấn đề nổi cộm về ô nhiễm môi trường giữa các địa phương, giữa địa phương và trung ương đã được cải thiện nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra; bên cạnh đó, còn thiếu sự phối hợp giữa các Bộ/ngành có liên quan. Cùng với đó, ý thức đánh đổi phát triển kinh tế xem nhẹ vấn đề BVMT của một số bộ phận quản lý nhà nước cũng như doanh nghiệp vẫn còn diễn ra.

Cần giải pháp căn cơ

Để cải thiện chất lượng môi trường nước lưu vực sông Cầu, Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân cho rằng, trong bối cảnh kinh tế ngày càng phát triển, lượng chất thải, nước thải ngày càng gia tăng, các tỉnh thuộc lưu vực sông Cầu cần có giải pháp căn cơ hơn mới đáp ứng được yêu cầu của tình hình mới.

Gợi mở biện pháp cho giai đoạn sau năm 2020, Thứ trưởng nhấn mạnh đến sự đồng bộ của các biện pháp, từ hoàn thiện thể chế chính sách, đầu tư đổi mới khoa học công nghệ đến tăng cường quan trắc môi trường.

Thứ trưởng cho biết, năm 2020, Bộ TN&MT thực hiện sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường, xây dựng quy hoạch quan trắc môi trường, quy hoạch đa dạng sinh học, quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia. Đây chính là cơ sở để giúp địa phương quản lý tốt hơn môi trường tại địa bàn.

Đại biểu các tỉnh tham gia thảo luận

Trao đổi về công tác bảo vệ lưu vực sông Cầu năm 2020, các Bộ, ngành, địa phương đều cho rằng, cần đồng bộ, nghiêm túc triển khai thống kê, cập nhật dữ liệu nguồn thải nước thải, xây dựng kế hoạch quản lý, xử lý nguồn thải nước thải tại mỗi địa phương trên lưu vực sông. Xây dựng cơ sở dữ liệu về nguồn thải và cơ chế chia sẻ thông tin nguồn thải công khai thông tin về nguồn thải trên cổng thông tin môi trường lưu vực sông;

Đặc biệt, cần ban hành các quy định gắn trách nhiệm của Lãnh đạo địa phương và người đứng đầu các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng thuộc phạm vi quản lý tại từng địa phương; thực thi trách nhiệm của Lãnh đạo địa phương có nguồn thải lớn nhất ra lưu vực sông sẽ chịu trách nhiệm chính trong giải quyết vấn đề ô nhiễm.

Đồng thời, tập trung thanh tra, kiểm tra các doanh nghiệp có lưu lượng nước thải từ 100 m3/ngày đêm trở lên. Xây dựng và vận hành hệ thống thông tin cơ sở dữ liệu quản lý các nguồn thải trên lưu vực sông Cầu…

Với các biện pháp này, các đại biểu hy vọng, sau năm 2020 đưa sông Cầu trở lại trong sạch, bảo đảm cân bằng nước phục vụ hiệu quả nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội ở lưu vực, hệ thống dòng chảy ổn định, các công trình thuỷ lợi an toàn, bền vững, cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp./.

Tống Minh - Ảnh: Đức Nam