Điều tiết vận hành các hồ chứa trên lưu vực sông Hồng phải bám sát thực tế

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành phát biểu chỉ đạo

Báo cáo tại cuộc họp, ông Ngô Sơn Hải – Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết: Theo quy định tại Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng (gọi tắt là Quy trình), được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại quyết định số 740/QÐ-TTg ngày 17/06/2019, trong giai đoạn mùa lũ (từ 15/6 đến 15/9) vận hành các hồ chứa trên lưu vực theo nguyên tắc thứ tự ưu tiên: Đảm bảo an toàn cho công trình; Đảm bảo an toàn chống lũ cho hạ du; Đảm bảo hiệu quả phát điện. Sau giai đoạn mùa lũ chuyển sang chế độ vận hành tích nước đến ngày 30/09 đạt mực nước dâng bình thường để phục vụ cấp nước hạ du trong mùa khô theo quy định.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của BĐKH, lượng nước về các hồ này trong mùa lũ năm 2019 chỉ đạt khoảng 51% so với trung bình nhiều năm, tần suất nước về ở mức rất kém (lớn hơn 90%), trừ hồ Bản Chát. Bên cạnh đó, trong giai đoạn mùa lũ các hồ thủy điện này vẫn phải huy động đáp ứng nhu cầu hệ thống và duy trì mực nước thấp để tạo dung tích đón lũ.

Đặc biệt, hồ Hòa Bình còn phải thực hiện huy động liên tục để cấp nước cho nhà máy nước phía hạ lưu, theo chỉ đạo của Bộ Công Thương và đề nghị của Công ty cổ phần đầu tư nước sạch sông Đà, cũng như đảm bảo dòng chảy tối thiểu theo Giấy phép khai thác sử dụng nước mặt.

Tính đến ngày 15/09/2019, lượng nước tích được trong các hồ thủy điện này thiếu khoảng 7,3 tỷ m3, đến ngày 17/10/2019 còn thiểu 5,8 tỷ m3 so với dung tích hữu ích, cụ thể: Hồ Lai Châu tích được 40,7% , Sơn La 52,4%, Bản Chát 86,5%, Hòa Bình 68,1%. Trong đó mực nước hồ Hòa Bình đến đầu ngày 17/10/2019 tích được là 107,28 m, thấp hơn 5,62m so với giá trị mực nước tối thiểu 112,9m và thấp hơn 9,72m so với mực nước dâng bình thường.

EVN kiến nghị để đảm bảo yêu cầu cấp nước phục vụ cho gieo cấy vụ Đông Xuân 2019-2020 khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ, Bộ TN&MT chủ trì phối hợp với các Bộ, Ngành liên quan thống nhất phương án điều tiết, cho phép điều chỉnh lưu lượng, thời gian vận hành và mực nước tối thiểu của hồ Hòa Bình.

Ông cũng kiến nghị Bộ NN&PTNT chỉ đạo các đơn vị, địa phương có liên quan khẩn trương thực hiện các giải pháp trước mắt và lâu dài và sớm có những phương án để chủ động lấy nước phục vụ tưới vụ Đông Xuân 2019-2020 trong điều kiện lượng nước xả từ các hồ chứa Hòa Bình, Tuyên Quang, Thác Bà thiếu hụt, do đó mực nước tại Hà Nội sẽ thấp hơn rất nhiều so với mức quy định 2,2m trong các đợt xả nước gia tăng. Đặc biệt là giải pháp lắp đặt các trạm bơm dã chiến để có thể bơm lấy nước từ sông Hồng không phụ thuộc vào việc xả nước từ các hồ chứa thủy điện.

Báo cáo tại cuộc họp, đại diện Tổng cục Khí tượng thủy văn cho biết dòng chảy trên các sông suối khu vực phía Bắc, đặc biệt, dòng chảy đến các hồ chứa lớn trên lưu vực sông Hồng thiếu hụt so với trung bình nhiều năm từ 30-60%.

Đại diện này cho rằng để đảm bảo lượng nước phục vụ đổ ải Đông Xuân 2019-2020, tổng lượng nước cần phải cung cấp cho hạ lưu sông Hồng khoảng 3,5 tỉ m3.

“Tổng cục KTTV sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan, theo dõi, cập nhật dự báo diễn biến tình hình nguồn nước trên lưu vực sông Hồng trong mùa khô 2019-2020, cung cấp thông tin kịp thời cho các Bộ, ngành và địa phương triển khai công tác ứng phó” – đại diện Tổng cục KTTV nhấn mạnh.

Ông Hoàng Văn Bẩy – Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước phát biểu

Ông Hoàng Văn Bẩy – Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước cho rằng phải đảm bảo cấp nước phục vụ gieo cấy cho trên 600.000 ha cho 3 đợt, trong đó ưu tiên đợt lấy nước đổ ải, sau khi đổ ải xong, căn cứ mực nước hồ sẽ tính toán tiếp.

Để chủ động, hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng thiếu nước, bảo đảm cân đối đủ nguồn nước cấp cho hạ du lưu vực sông Hồng trong mùa cạn năm 2019-2020, đặc biệt trong các đợt xả nước gia tăng, Cục quản lý tài nguyên nước kiến nghị: Trong thời gian từ nay đến đầu tháng 1/2020, các hồ Hòa Bình, Thác Bà, Tuyên Quang, Sơn La, Lai Châu, Huội Quảng và Bản Chát sử dụng nước tiết kiệm, ưu tiên việc vận hành tích nước để nâng dần mực nước hồ…

Tại cuộc họp, đại diện Tổng cục Thủy lợi; Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia thuộc EVN; Viện Khoa học Tài nguyên nước; Bộ Công thương cũng có báo cáo và đưa ra kiến nghị về việc điều tiết vận hành các hồ chứa trên lưu vực sông Hồng trong thời gian còn lại của mùa cạn năm 2019-2020.

Quang cảnh cuộc họp

Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành yêu cầu Tổng cục KTTV cung cấp bản tin dự báo bổ sung cho EVN để có kế hoạch sản xuất điện tại các vùng, miền. Các chỉ đạo, điều hành cần bám sát tình hình thực tế. 

Thứ trưởng cũng yêu cầu Cục Quản lý tài nguyên nước chủ trì nghiên cứu trình Bộ, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về vấn đề này. 

Trước mắt, Tổng cục Thủy lợi cần nghiên cứu loại cây trồng tiết kiệm nước trong vụ đông xuân.

Mai Đan