Nguy cơ bồi lấp, ngư dân gặp khó ra vào Cửa Đại

Theo số liệu thống kê từ đồn Biên phòng Cửa Đại, Hội An, Quảng Nam, vào mùa mưa bão năm 2017, luồng ra vào cửa sông Thu Bồn tại Cửa Đại bị bồi lấp, đã có gần 1000 tàu thuyền đánh cá của ngư dân không thể ra khơi đánh bắt hải sản, hàng nghìn ngư dân rơi vào cảnh thất nghiệp, đời sống vô cùng khó khăn...

Trước tình hình đó, UBND thành phố Hội An, Đồn Biên phòng Cửa Đại đã phối hợp với Cục Đường thủy nội địa, Bộ GTVT kiểm tra, khảo sát tình trạng bồi lấp Cửa Đại. Hệ thống luồng lạch ở khu vực Cửa Đại là do Bộ GTVT quản lý, Cục đường thủy nội địa đã nạo vét Cửa Đại, tạo luồng lạch để giải cứu cho các tàu thuyền của ngư dân tại Cửa Đại.

Luồng cho tàu thuyền ra vào tại Cửa Đại có  nguy bị bồi lấp hoàn toàn trong mùa mưa bão đã đến

Mùa mưa bão năm 2019 đã đến, tình hình luồng lạch Cửa Đại lại có nguy cơ bị bồi lấp đang báo động. Thiếu tá Đỗ Quang Vinh - Phó Đồn trưởng Đồn Biên phòng Cửa Đại cho biết, cùng với việc bồi lấp tạo thành cồn cát ngoài biển Cửa Đại mà diễn biến rất phức tạp nói trên, ngay khu vực Cửa Đại, luồng lạch các phương tiện giao thông đường thủy ra vào cửa sông cũng thay đổi khó lường theo từng ngày.

Hiện đang có đoàn khảo sát liên ngành của các ngành chức năng như: Phòng chống thiên tai, TN&MT, Giao thông vận tải… đang tiến hành khảo sát, nhưng chưa có kết quả, số liệu cụ thể về tình hình Cửa Đại bị bồi lấp. Nhưng có thể đánh giá khách quan sơ bộ, luồng lạch ra vào Cửa Đại đã thay đổi không còn theo hệ thống phao luồng của ngành hàng hải đã định vị từ lâu nay.

Tại khu vực cửa biển, khi thủy triều lên, tàu thuyền có thể đi ra, vào một cách thận trọng, khó khăn, nhưng phải là những tàu thuyền của những ngư dân địa phương thông thuộc địa hình. Còn khi thủy triều rút, hầu hết các phương tiện tàu thuyền không thể ra vào Cửa Đại. Thiếu tá Vinh mô tả, luồng ra vào Cửa Đại hiện giống như hình “lưỡi bò”, dài khoảng 1,5 km,  tàu thuyền muốn từ cửa sông Thu Bồn ra biển, phải dò theo luồng, ra cửa biển, phải ngoặt lên hướng Bắc để tránh cồn cát nổi ngoài biển, rồi mới có thể ra khơi…

Những ngày gần đây, mặc dù lượng nước sông lớn, nhưng tàu thuyền ra vào vẫn khó khăn, nếu nước sông rút, tàu thuyền không thể ra vào được. Tình trạng bồi lấp, gây thay đổi, phức tạp luồng lạch giao thông đường thủy ảnh hưởng lớn đến sự đi lại của các phương tiện tàu thuyền. Chưa xảy ra vụ tai nạn giao thông nào, nhưng đã có nhiều trường hợp tàu thuyền đánh bắt thủy hải sản của ngư dân, kể cả tàu, ca nô chở khách du lịch bị mắc cạn, phải cứu hộ…

Khu vực Cửa Đại đến mùa mưa bão, thường xuyên có từ 1000 đến hơn 1.500 tàu thuyền các loại của ngư dân vào trú bão, hàng ngày các loại tàu thuyền cũng ra vào liên tục, trong đó có các phương tiện chở khách du lịch. Vào ngày cao điểm như thứ bảy, chủ nhật, ngày lễ có tới 3000 đến 4000 lượt khách du lịch đi lại trên các phương tiện tàu, đò, ca nô ra vào Cửa Đại. Theo thống kê của Đồn Biên phòng, hiện có 152 phương tiện tàu, đò, ca nô chở khách du lịch tại khu vực Cửa Đại.

Ông Ngô Xuân Đông - Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Đại, TP. Hội An cũng cho biết, chỉ riêng tại địa bàn phường cũng có hơn 150 tàu thuyền đánh bắt thủy hải sản của ngư dân, với hàng trăm lao động. Nếu luồng lạch Cửa Đại bị bồi lấp như năm 2017, tình hình sẽ rất phức tạp, ảnh hưởng đến đời sống của hàng trăm hộ gia đình trên địa bàn.

Các phương tiện chở khách du lịch ra vào Cửa Đại  rất khó khăn do luồng lạch thay đổi, dễ xảy ra tình trạng mắc cạn, tai nạn giao thông…

Thiếu tá Vinh cho biết, trước mùa mưa bão, đồn Biên phòng đã chủ động triển khai nhiều phương án, kế hoạch, tổ chức huấn luyện, chuẩn bị phương tiện phòng chống mưa bão, cứu nạn, cứu hộ. Đồn đã chủ động phối hợp với các ngành chức năng, tiến hành khảo sát, nghiên cứu, đưa ra các phương án xử lý nếu khu vực Cửa Đại xảy ra tình trạng bồi lấp luồng lạch ra vào cửa biển.

Theo Thiếu tá Vinh, từ nhiều năm nay, tình trạng sạt lở bờ biển Hội An diễn ra khốc liệt, phức tạp vào mùa mưa lũ, cùng tình trạng bồi lấp Cửa Đại... Nhiều cuộc Hội nghị, hội thảo với các chuyên gia đầu ngành tham gia đã được tổ chức nghiên cứu về vấn đề này, nhưng vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân và biện pháp xử lý xác đáng.

Theo các nhà khoa học đánh giá, từ nhiều năm nay, trên hệ thống sông Thu Bồn, Vu Gia ở Quảng Nam, nhiều công trình, nhà máy thủy điện được xây dựng, nguy hiểm nhất là tình trạng cấp phép khai thác cát, khai thác cát trái phép vẫn đang diễn ra tràn lan trên hạ lưu các con sông. Cùng với những biến đổi khí hậu diễn biến khó lường, đây là một trong những tác nhân làm biến đổi dòng chảy các dòng sông, làm thay đổi lưu lượng nước trên các dòng sông. Các nhà khoa học đã cảnh báo, chính quyền và ngành chức năng tỉnh Quảng Nam cần phải kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc cấp phép, tình trạng khai thác cát lậu đang diễn ra lâu nay. 

Xuân Lam