Bà Rịa - Vũng Tàu: Ngăn chặn tình trạng thất thoát tài nguyên khoáng sản

Thất thoát khoáng sản

Theo báo cáo của Sở TN&MT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, hiện nay, trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu còn 41 giấy phép khai thác khoáng sản đang còn hiệu lực, trong đó có 06 giấy phép thuộc thẩm quyền cấp phép của Bộ TN&MT. Mặc dù vậy, thời gian qua, hoạt động khai thác khoáng sản của các tổ chức, cá nhân vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: doanh nghiệp khai thác chưa đúng trình tự theo thiết kế hoặc theo nội dung thiết kế được phê duyệt; bản vẽ hiện trạng chưa phù hợp với thực tế mỏ.

Hoặc chưa lắp trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai thác ra khoải khu vực khai thác và camera giám sát các kho chứa; khai thác ngoài ranh giới mỏ; khai thác vượt công suất; thực hiện chưa đầy đủ giám sát môi trường, quản lý chất thải nguy hại và chất thải thông thường. Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp khai thác khoáng sản nhận thức chưa đầy đủ về trách nhiệm xây dựng, duy tu, sửa chữa các công trình công cộng; chưa xác nhận các công trình bảo vệ môi trường; tình trạng khai thác vượt độ sâu, vượt trữ lượng vẫn xảy ra ở nhiều điểm mỏ.

Cũng theo báo cáo của Sở TN&MT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho thấy, trong giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã ban hành các Quyết định xử phạt vi phạm hành chính tổng cộng 22 trường hợp với tổng số tiền hơn 1 tỷ đồng. Đồng thời, xem xét thu hồi 02 giấy phép khai thác khoáng sản của 02 doanh nghiệp; dừng hoạt động khai thác có thời hạn nhiều trường hợp để yêu cầu các doanh nghiệp khắc phục các tồn tại trong hoạt động khai thác khoáng sản.

Theo Sở TN&MT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, trên địa bàn tỉnh hiện có 24 khu vực quy hoạch khai thác cát và vật liệu san lấp trên bờ với tổng diện tích gần 565ha, trữ lượng hơn 41 triệu m3. Trong đó, có 13 giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu san lấp và cát theo quy hoạch khoáng sản do UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cấp phép còn hiệu lực, không có điểm mỏ quy hoạch khai thác cát, sỏi lòng sông, cửa biển. Tuy nhiên, trên thực tế, các cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều trường hợp khai thác, vận chuyển khoáng sản trái phép tại cửa cát trên sông, cửa biển.  

Qua thống kê, năm 2018, Đoàn kiểm tra liên ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) đã tiến hành trên 320 cuộc kiểm tra, phát hiện và xử lý 95 trường hợp khai thác khoáng sản trái phép, tịch thu trên 70m3 cát và nhiều tang vật (máy bơn cát, xe cuốc…). Riêng 6 tháng đầu năm 2019, các cơ quan chức năng tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng đã phát hiện và xử lý hơn 30 vụ việc liên quan đến tình trạng khai thác cát, đá trái phép.

Theo đó, các vụ việc liên quan đến khai thác cát, đá trái phép tập trung chủ yếu ở một số địa bàn trọng điểm; trong đó, nổi cộm trên bờ là tại các xã Tóc Tiên, Châu Pha (TX. Phú Mỹ) và tại một số xã của huyện Xuyên Mộc. Còn tại các khu vực sông, biển thì tập trung chủ yếu tại khu vực cầu Cửa Lấp, Long Sơn (TP. Vũng Tàu), khu vực sông Mỏ Nhát (TX. Phú Mỹ), đặc biệt là khu vực Cồn Ngựa, giáp ranh giữa TP.HCM và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Giải pháp ngăn chặn

Ông Lê Ngọc Linh, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết: Nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh, thời gian qua, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã chỉ đạo Sở TN&MT phối hợp với đơn vị tư vấn, cơ quan liên quan thực hiện việc điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, than bùn trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giai đoạn 2016-2020, tầm nhìn đến năm 2030.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương thực hiện hồi giấy phép khai thác và yêu cầu các doanh nghiệp đóng cửa mỏ, cải tạo phục hồi môi trường ở những khu vực khai thác không hiệu quả, gây ô nhiễm môi trường, mất trật tư an ninh; thực hiện đúng quy định của pháp luật về việc đóng cửa mỏ. Còn đối với các tổ chức, cá nhân được phép hoạt động khai thác khoáng sản thì phải cắm mốc tại thực địa các điểm khép góc khu vực thăm dò, khai thác khoáng sản theo tọa độ đã ghi trong giấy phép trước khi hoạt động; vật liệu và kích thước mốc điểm góc khu vực khai thác theo tiêu chuẩn, quy chuẩn.

Ngoài ra, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng đã yêu cầu các Sở ngành liên quan, tùy theo thẩm quyền quản lý, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác, chế biến, mua bán, vận chuyển khoáng sản và việc bảo vệ môi trường trong khai thác, chế biến khoáng sản.

Đối với UBND cấp huyện thì phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động khai thác khoáng sản trái phép, mua bán, vận chuyển khoáng sản trái phép; huy động và chỉ đạo phối hợp các lực lượng trên địa bàn nhằm phát hiện, ngăn chặn, giải tỏa kịp thời hoạt động khoáng sản trái phép ngay sau khi phát hiện hoặc được báo tin xảy ra trên địa bàn; kịp thời báo cáo UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu để chỉ đạo xử lý trong trường hợp không ngăn chặn được hoạt động khai thác khoáng sản trái phép; bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội tại khu vực có khoáng sản.

Đặc biệt, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã quy định trách nhiệm cụ thể cho người đứng đầu như: yêu cầu Chủ tịch UBND cấp huyện phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh khi để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn mà không xử lý hoặc xử lý không dứt điểm để diễn ra kéo dài. Chủ tịch UBND cấp xã phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND cấp huyện khi để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn mà không xử lý, xử lý không dứt điểm để diễn ra kéo dài hoặc không kịp thời báo cáo UBND cấp huyện để chỉ đạo công tác giải tỏa, xử lý.

Theo ông Lê Ngọc Linh, nhìn chung, công tác quản lý hoạt động khai thác khoáng sản thời gian qua trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập, cụ thể là hoạt động khai thác cát trái phép trên địa bàn tỉnh vẫn còn diễn biến phức tạp; một số cá nhân, tổ chức hoạt động khai thác có ý thức chấp hành pháp luật về khoáng sản; công tác phối hợp giữa các ngành, các cấp, chính quyền địa phương từng lúc chưa chặt chẽ, chưa kịp thời, chưa đồng bộ; công tác phối hợp giữa các địa phương giáp ranh trong và ngoài tỉnh chưa được quan tâm đúng mức, chủ yếu mang tính cục bộ địa phương nên các đối tượng thường lợi dụng khai thác tại các khu vực giáp ranh, giáp giới.

Bên cạnh đó, do lực lượng phục vụ cho công tác kiểm tra, tuần tra, thanh tra còn mỏng trong khi địa bàn và thời gian hoạt động của các đối tượng rộng, trải dài trên các tuyến sông, thường vào ban đêm, ngày nghỉ, ngày lễ; các trường hợp khai thác trái phép quy mô lớn có nhiều thủ đoạn tinh vi, liều lĩnh, manh động, trong khi chế tài hiện nay chủ yếu tập trung vào việc kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính nên hiệu quả thấp, không đủ răn đe các đối tượng vi phạm.

Để sớm khắc phục những tồn tại, phát huy tối đa giá trị nguồn tài nguyên khoáng sản, ông Nguyễn Thành Long, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu chỉ đạo Văn phòng UBND tỉnh nhanh chóng rà soát, tham mưu UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu kiện toàn Ban Chỉ đạo liên ngành xử lý tình trạng khai thác khoáng sản trái phép và chỉ đạo các địa phương nâng cao trách nhiệm của các cấp chính quyền trong việc quản lý tài nguyên khoáng sản. Đồng thời, ông Nguyễn Thành Long cũng đề nghị các Sở, ngành liên quan bổ sung cụ thể số liệu trong công tác cấp phép khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh, qua đó đánh giá được hiệu quả khai thác và năng lực điều hành, quản lý Nhà nước trong công tác này.

Linh Nga