Vụ cháy tại công ty Rạng Đông: Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố kết quả quan trắc môi trường

Bộ Tài nguyên và Môi trường khẩn trương vào cuộc

Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân thông tin: Mặc dù, đây là sự cố gây cháy nổ trên địa bàn Thủ đô Hà Nội, thuộc thẩm quyền, trách nhiệm của TP. Hà Nội, tuy vậy, thực hiện trách nhiệm quản lý được giao, ngay sau khi sự cố xảy ra, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chỉ đạo Tổng cục Môi trường khẩn trương liên hệ, phối hợp với Sở TN&MT, các cơ quan liên quan của TP. Hà Nội để trao đổi, nắm bắt thông tin; chỉ đạo Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc (trực thuộc Tổng cục Môi trường) phối hợp, hỗ trợ Sở TN&MT TP. Hà Nội quan trắc, đánh giá chất lượng môi trường không khí, nước sau sự cố.

Cụ thể, ngày 30/8/2019, Bộ đã tổ chức cuộc họp, tham vấn ý kiến chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực môi trường, hóa chất để xác định các nguy cơ rủi ro có thể xảy ra đối với môi trường và sức khỏe người dân. Ngày 30/8/2019 đến ngày 1/9/2019, Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc (Tổng cục Môi trường) đã tổ chức quan trắc, lấy mẫu phân tích đánh giá chất lượng môi trường xung quanh.

Trong đó, ngày 31/8/2019, Tổng cục Môi trường đã thành lập Đoàn công tác tiến hành kiểm tra thực tế hiện trường vụ cháy, khảo sát tại nhà kho chứa sản phẩm bóng đèn huỳnh quang, compact bị cháy và kho chứa nguyên liệu, vật liệu hóa chất Amalgam. Đoàn công tác ghi nhận kho nguyên liệu, vật tư hóa chất Amalgam chưa bị cháy nổ. Khối lượng thủy ngân dạng viên Amalgam vẫn được chứa trong 3 tủ cấp đông trong kho tầng 1 của khu vực nhà kho bị cháy (hiện tại khối lượng này đã được cơ quan cảnh sát niêm phong).

Ngày 3/9/2019, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ trì họp với các Bộ: Y Tế, Công Thương, Công an, Quốc phòng, Văn phòng Chính phủ, UBND TP. Hà Nội, Viện Hàn lâm  Khoa học và Công nghệ Việt Nam và đại diện Công ty để đánh giá tổng thể về vấn đề an toàn hóa chất và ô nhiễm môi trường, đề xuất giải pháp xử lý tiếp tục sau sự cố cháy nổ.

Nhiều thông số vượt ngưỡng

Tổng hợp kết quả lấy mẫu quan trắc, phân tích, đánh giá về chất lượng môi trường không khí, nước, đất, chất thải rắn (tro xỉ sau khi cháy) của Sở TN&MT Hà Nội, Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường (Bộ Y tế), Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc (Tổng cục Môi trường), từ ngày 30/8/2019 - 1/9/2019 cho thấy rõ hiện trạng môi trường sau sự cố cháy nổ của Công ty.

Kết quả so sánh với giá trị nồng độ thủy ngân với các QCVN hiện hành về môi trường (quy chuẩn của Việt Nam) cho thấy, có 1/2 mẫu nước mặt có giá trị Hg vượt QCVN 08-MT:2015 1,3 lần tại thời điểm quan trắc trên sông Tô Lịch, cách cống xả gom nước thải của Công ty ngõ 320 Khương Đình 1,5km.

1/8 mẫu nước thải có giá trị Hg vượt QCVN 40:2011/BTNMT (cột A) 2,76 lần tại điểm quan trắc Hố ga cạnh xưởng Led trong Công ty.

12/13 mẫu trầm tích, bùn đáy có giá trị Hg vượt QCVN 43:2017/BTNMT.

Điểm quan trắc tại sông Tô Lịch, cách cống xả gom nước thải của Công ty ngõ 320 Khương Đình 1 km có giá trị Hg cao nhất, vượt QCVN 43:2017/BTMNT 6,1 lần; 1/6 mẫu không khí có giá trị Hg vượt QCVN 06:2009/BTNMT 1,02 lần tại điểm quan trắc trong khuôn viên nhà kho bị cháy của Công ty.

Kết quả so sánh với các tiêu chuẩn khuyến cáo của WHO và châu Âu, ATSDR - Mỹ, Canada cho thấy: Các điểm quan trắc chất lượng không khí xung quanh: Tổng cục Môi trường đã bố trí 4 vị trí lấy mẫu hấp phụ Hg (bằng bẫy vàng theo công nghệ của Nhật Bản) theo hướng phát tán của dòng khí tại vị trí hàng rào của kho sản phẩm bị cháy, tại khoảng cách 200m, 500m và 1.000m tính từ hàng rào kho sản phẩm bị cháy. Kết quả cho thấy, trong khoảng từ hàng rào đến khoảng cách 200m, các mẫu hấp phụ thủy ngân đều có giá trị nằm trong ngưỡng khuyến cáo của WHO và châu Âu (ngưỡng ảnh hưởng đến sức khỏe con người tại khu vực đô thị).

Các điểm quan trắc trong không khí trong khuôn viên Công ty phía trước khu cháy (trạm Oxy) và trong nhà kho bị cháy có giá trị Hg trong môi trường không khí cao vượt ngưỡng khuyến cáo của WHO và ATSDR - Mỹ từ 10 - 30 lần (ngưỡng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người). Có 2/9 điểm quan trắc nước mặt có giá trị Hg nằm ngoài khoảng khuyến cáo của WHO ảnh hưởng đến sức khỏe con người đó là điểm NM-HĐ 02 (Hồ Hạ Đình) và điểm TL 05 (sông Tô Lịch tại điểm cách ngõ 320 Khương Đình 1,5km về phía hạ lưu).

Nồng độ Hg quan trắc được trong môi trường đất tại các vị trí quan trắc đều không vượt quá ngưỡng có thể gây hại cho môi trường và sức khỏe con người theo khuyến cáo của Canada, nhưng mẫu đất trong khuôn viên vườn hoa của Công ty có hàm lượng Hg cao hơn các vị trí khác.

Kết quả quan trắc một số kim loại nặng khác cũng phát hiện thấy có giá trị vượt ngưỡng QCVN. Cụ thể, có 1/8 mẫu nước thải có giá trị Chì vượt QCVN 40:2011/BTNMT 1,96 lần tại hố ga cạnh xưởng Led trong Công ty; 9/13 mẫu trầm tích, bùn đáy (trên sông Tô Lịch) có giá trị Cadimi vượt QCVN 43:2017/BTNMT (trầm tích nước ngọt).

Điểm quan trắc có giá trị Cadimi cao nhất vượt QCVN 43:2017/BTNMT 1,98 lần là điểm cống xả số 1 cạnh ngõ  320 Khương Đình trước khi đổ ra sông Tô Lịch; 2/13 mẫu trầm tích, bùn đáy có giá trị Asen vượt QCVN 43:2017/BTNMT (trầm tích nước ngọt ).

Điểm quan trắc có giá trị Asen cao nhất vượt QCVN 43:2017/BTNMT 1,13 lần là điểm trên sông Tô Lịch các ngõ 320 Khương Đình 1km về phía hạ lưu.

Tuy vậy, nguồn gốc các kim loại nặng như Cadimi, Asen có do Công ty xả thải ra môi trường hay không, cần tiếp tục được nghiên cứu, điều tra làm rõ.

Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục hỗ trợ đánh giá mức độ ô nhiễm

Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân khẳng định, Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục hỗ trợ TP. Hà Nội thực hiện khảo sát, đánh giá phạm vi và mức độ ô nhiễm môi trường để đưa ra các yêu cầu về thu gom, xử lý các loại chất thải nguy hại (nhiễm thủy ngân) phát sinh do vụ cháy; hướng dẫn Công ty lập phương án xử lý, cải tạo khu vực bị ô nhiễm tồn lưu thủy ngân (nếu có); tiếp tục tổ chức quan trắc một số đợt để đánh giá khả năng phát tán bay hơi của thủy ngân trong môi trường không khí xung quanh khi trời nắng.

Để xử lý và kiểm soát tốt vấn đề môi trường sau sự cố cháy nổ, đảm bảo an toàn cho sức khỏe của người dân, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị, Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông khẩn trương thực hiện các biện pháp cô lập khu vực bị cháy, che chắn bằng mái tôn, phủ bạt tại khu vực bị cháy để tránh nước mưa và không để hơi thủy ngân tiếp tục phát tán ra môi trường; đối với chất tàn dư sau vụ cháy, tiến hành thu gom, lưu giữ tạm thời trong các container để tiến hành xử lý theo quy định; phối hợp với các đơn vị có năng lực (như Bộ Tư lệnh Hóa học, Bộ Quốc phòng) để tiến hành tẩy độc khu vực bị cháy bằng bột lưu huỳnh, sau đó tiến hành bê tông hóa. Tiếp tục thống kê chính xác số lượng hàng hóa, nguyên liệu vật liệu sử dụng và bị cháy nổ, đặc biệt là việc sử dụng thủy ngân lỏng để sản xuất bóng đèn huỳnh quang, báo cáo các cơ quan chức năng để tính toán chính xác số lượng thủy ngân phát tán ra môi trường. Tổ chức kiểm tra sức khỏe cho cán bộ, công nhân và người lao động Công ty.

UBND TP. Hà Nội đôn đốc, hướng dẫn, giám sát Công ty thực hiện các biện pháp cô lập, cách ly khu vực nhà kho bị cháy theo đúng phương án phòng ngừa ứng phó sự cố hóa chất đã được xây dựng, phê duyệt; hướng dẫn Công ty thực hiện phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý tàn dư của vụ cháy (vật liệu, phế liệu, phế thải, chất thải rắn thông thường, chất thải rắn nguy hại) theo dúng quy định về quản lý chất thải; khuyến cáo người dân trong vùng phạm vi bán kính cách hàng rào nhà kho cháy từ 200m đến 500m áp dụng các biện pháp vệ sinh, phòng ngừa phơi nhiễm bảo vệ sức khỏe, tổ chức chế độ theo dõi sức khỏe thường xuyên và định kỳ. Chủ trì, phối hợp với Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường cung cấp thông tin chính thức tới người dân và cộng đồng về các nội dung liên quan đến sự cố cháy nổ; trường hợp cần thiết có thể phối hợp với các Bộ, ngành, các nhà khoa học tổ chức Tọa đàm trên đài truyền hình Trung ương và Hà Nội. Tiếp tục theo dõi, quan trắc diễn biến chất lượng môi trường tại khu vực để giảm thiểu rủi ro môi trường và sức khỏe cộng đồng đến khi toàn bộ khu vực cháy nổ được thu gom, dọn dẹp hoàn toàn…