Vụ san phẳng mộ vợ vua Tự Đức: Cần ứng xử đúng đạo lý

Khu vực đất rộng lớn, trong đó có ngôi mộ vợ vua Nguyễn bị san phẳng để làm bãi đậu xe

Liên quan đến sự việc “Lăng mộ vợ vua Tự Đức bị san phẳng” mà Báo Điện tử Tài nguyên & Môi trường đang thông tin, PGS. TS Đỗ Bang- Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử tỉnh Thừa Thiên Huế cho rằng, đã tìm thấy huyệt mộ của người đã khuất thì nên ứng xử đúng đạo lý với người đã khuất.

Trước đó, trong quá trình tiến hành khai quật để tìm kiếm vị trí lăng mộ tại khu vực Dự án bãi đỗ xe du lịch tham quan lăng Tự Đức - lăng Đồng Khánh, con cháu của dòng họ Nguyễn Phước tộc đã tìm thấy Kim Tĩnh (phần bao quanh quan tài - PV) được làm bằng gạch vồ, qua đó xác định được chính xác vị trí huyệt mộ của bà Cửu giai Tài Nhân họ Lê - vợ của vua Tự Đức.

Cụ thể, huyệt mộ được tìm thấy có chiều dài 2,4m, rộng 1,2m; được xây dựng bằng vôi vữa, gạch vồ có từ thời xưa. Sau khi đào sâu xuống đất khoảng 30cm thì lớp gạch hiện dần ra, huyệt mộ vẫn còn nguyên vẹn.

Huyệt mộ vừa được tìm thấy, xây bằng vôi vữa, gạch vồ có từ thời xưa... và còn nguyên vẹn

Trao đổi với PV, PGS. TS Đỗ Bang cho biết, ngôi mộ này không phải là ngôi mộ vô chủ, lúc đó hoàng tộc chưa xác nhận được. Bây giờ xác nhận được, nếu muốn cất bốc, di dời phải hỏi ý kiến của thân nhân ngôi mộ.

Theo PGS. TS Đỗ Bang, sau khi đã xác nhận đây là lăng mộ của bà vợ vua thì Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế phải có trách nhiệm, phải lập hồ sơ đàng hoàng.

“Bây giờ đã khai quật gần như tiếp cận được với thi hài thì không còn đơn giản, phải đối xử với di tích, với người quá cố, không phải tự quyết được. Việc ứng xử này, không chỉ về pháp lý mà còn là đạo lý, nhân văn. Vừa qua, chính quyền họp không có thân nhân của lăng mộ là sai”- ông Bang nói.

Các nhà chuyên môn cho rằng phải ứng xử đúng đạo lý, nhân văn với người quá cố

“Tôi nghĩ, bây giờ phải tôn trọng nguyện vọng của con cháu Nguyễn Phước tộc, nếu họ muốn giữ nguyên thì phải giữ nguyên. Theo đó, về huyệt mộ phải giữ nguyên trạng, thi hài và xây lại lăng mộ theo quy cũ của thế kỷ trước. Về lâu dài, ngôi mộ sau này có thể sẽ trở thành một điểm tham quan của di tích. Về tâm linh, giữ nguyên như vậy đôi khi là điều hay cho bãi đỗ xe”, PGS.TS Đỗ Bang bày tỏ.

Còn theo ông Dương Phước Thu - Nhà nghiên cứu lịch sử, Phó Chủ tịch thường trực Hội nhà báo tỉnh Thừa Thiên Huế, dù chưa được công nhận di tích nhưng xét về mặt lịch sử thì ngôi mộ của bà Tài nhân họ Lê cũng là một bộ phận của di tích có giá trị lịch sử gắn với tổng thể của di tích triều Nguyễn tại vùng đất Cố đô.

“Ở Huế do đặc điểm có rất nhiều di tích văn hóa lịch sử, nên tất cả các hoạt động dân cư ở Huế đôi lúc phải chấp nhận sống chung cùng di sản và di tích. Sẽ không còn giá trị về mặt lịch sử nếu ngôi mộ được xây ở một vị trí mới, khi đó chỉ phục vụ được việc tâm linh, thờ cúng mà thôi. Nếu nhà đầu tư biết cách phục hồi, tôn tạo lại ngôi mộ ngay tại vị trí cũ, thì không những không ảnh hưởng gì lớn đến bãi đỗ xe mà còn làm tăng giá trị của dự án. Đây cũng là việc làm mang tính nhân văn mà người đời sẽ trân trọng...”- Nhà nghiên cứu Dương Phước Thu cho hay.

Hội đồng trị sự Nguyễn Phước tộc muốn giữ lại ngôi mộ ở vị trí cũ, trong khi chính quyền muốn di dời...

Hiện tại, PV nhận thấy phần mộ của bà Tài nhân họ Lê - vợ vua Tự Đức đang được đắp bằng đất, dựng bia, xếp gạch xung quanh, rào bằng lưới B40; dựng khung nhà bằng sắt, lợp mái tôn, diện tích khoảng 5m x 8m (40m2) để chờ ý kiến của cơ quan chức năng về việc di dời. Việc dựng mộ tạm này được chủ đầu tư tiến hành thực hiện như cam kết trước đó. Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Chuỗi Giá Trị có trách nhiệm thuê người bảo vệ mộ tạm.

Hội đồng trị sự Nguyễn Phước tộc đã đề nghị cơ quan chức năng cho xây dựng lại lăng tại vị trí phát hiện ngôi mộ. “Việc giữ lại ngôi mộ của người thân là điều dĩ nhiên. Mặt khác, đó là mộ vợ của một vị vua nữa thì mang cả tính tâm linh, di tích... Chúng tôi muốn trả lại nguyên trạng như cũ vì họ đã làm sai, làm không có trình tự, báo cáo gì cho bà con dòng họ được biết...”- ông Giáp trình bày với PV.

Hiện phần mộ của bà Tài nhân họ Lê đang được xây tạm thời, lợp tôn, xếp gạch xung quanh, rào bằng lưới B40...

Cũng theo Hội đồng trị sự Nguyễn Phước tộc, nếu chính quyền thành phố và tỉnh Thừa Thiên Huế nhất quyết di dời khu lăng mộ bà Tài nhân thì buộc Hội đồng sẽ phải xin ý kiến của tất cả con cháu thuộc dòng họ. Nếu đa số ý kiến cho phép thì mới đồng ý cho di dời phần lăng mộ này.

Như Báo Điện tử Tài nguyên & Môi trường đã đưa, thời gian vừa qua, tại Huế xuất hiện thông tin lăng mộ nghi vợ vua triều Nguyễn bị đơn vị thi công san ủi để thực hiện dự án bãi đậu xe. Sau những nổ lực tìm kiếm, cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều dấu tích khẳng định rằng tại vị trí bị san phẳng làm bãi đậu xe từng có một ngôi mộ cổ. 

Tạm dừng việc thi công Dự án Bãi đỗ xe khách tham quan lăng Tự Đức - Đồng Khánh, chờ ý kiến của tỉnh

Cụ thể, tấm bia được xe múc của đội tìm kiếm phát hiện nằm lẫn sâu trong đất, cách vị trí được xác định là khu lăng mộ cổ vài chục mét. Tấm bia được làm bằng đá nguyên khối còn khá nguyên vẹn với chiều dài 67 cm, rộng 32 cm và dày 10 cm. Dòng chữ Hán khắc chìm trên bia là: Tiền triều tài nhân cửu giai Lê Thị Thụy Thục Thuận chi mộ, tạm dịch là “Mộ của bà Tài Nhân họ Lê, thụy là Thục Thuận”.

Ông Nguyễn Quốc Tuấn - Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Chuỗi Giá Trị, chủ đầu tư dự án bãi đỗ xe lăng Tự Đức -Đồng Khánh đã nhận trách nhiệm về những sai sót trong quá trình triển khai dự án, trong đó có việc chưa nhận bàn giao mặt bằng đã tiến hành san ủi khu đất dẫn đến sự việc đáng tiếc như vừa qua và gửi lời xin lỗi đến Hội đồng trị sự cùng toàn thể con cháu dòng tộc Nguyễn Phước tộc, người dân Huế.

Bài & ảnh:Thế Anh – Anh Dũng