Chạnh lòng xóm biển Vàm Xoáy

Nỗi lo thiên tai

Cũng như những xóm ven biển khác trên địa bàn toàn tỉnh Cà Mau, 42 hộ dân tại cửa Vàm Xoáy thuộc ấp Rạch Tàu, xã Ðất Mũi, huyện Ngọc Hiển đang gồng mình chống chọi với sóng biển, triều cường, nước biển dâng và cả sạt lở nghiêm trọng hằng ngày.

Tình trạng sạt lở đã tàn phá nhiều tài sản của người dân

Hai bên cửa Vàm Xoáy là khu vực phải hứng chịu sự tác động khốc liệt của tự nhiên khi phải đối mặt với sóng biển, triều cường và cả tình trạng sạt lở nghiêm trọng. Những căn nhà được xây dựng bằng cây lá ở 2 bờ cửa Vàm Xoáy mới qua một mùa gần như đã te tua do sóng, gió từ biển. Theo lời người dân nơi đây, hộ nào ít nhất thì cũng phải đôi ba lần phải dời nhà vì sóng gió và đặc biệt là sạt lở, cá biệt có hộ ở đây khoảng 18 năm nhưng đã phải 5 lần dời nhà chạy trốn thủy thần. Gia đình ông Trương Văn Hiếu, là hộ thuộc diện di cư tự do, ông Hiếu rời quê hương Bạc Liêu về đây sinh sống từ sau cơn bão số 5 năm 1997.

Sau 5 lần dời nhà, gia đình ông Hiếu giờ đang phải ở tạm trong khu vực rừng phòng hộ ven biển và đã phải chịu nộp phạt 1,5 triệu đồng vì xâm hại rừng phòng hộ lúc cất xong căn nhà đang ở.

Không riêng gia đình ông Hiếu mà khu vực này hiện có ít nhất 4 - 5 hộ đang chấp nhận đánh liều bám trụ lại khu vực này, biển lở đến thì dời nhà lùi vào trong một chút và giờ đã tới rừng phòng hộ.

Dự án “khát vốn”

Tình cảnh của hơn 40 hộ dân tại cửa Vàm Xoáy cũng là hoàn cảnh chung của hàng nghìn hộ dân đang sinh sống tại các cửa biển, ven đê biển Tây, đê biển Ðông và len lỏi trong rừng phòng hộ ven biển. Ðể giúp người dân ổn định cuộc sống, hàng loạt dự án tái định cư đã được phê duyệt và có kế hoạch đầu tư từ năm 2006. Theo quy hoạch tổng thể bố trí dân cư trên địa bàn tỉnh Cà Mau, giai đoạn 2006 - 2015 sẽ có 35 cụm tuyến dân cư mới được hình thành trên địa bàn 8 huyện, dự kiến bố trí trên 13.873 hộ và sẽ được phân kỳ đầu tư. Trong đó, giai đoạn 2013 - 2015 thực hiện 7 dự án với vốn đầu tư 396,3 tỷ đồng, chủ yếu vốn hỗ trợ từ Trung ương; nhưng đến nay, chỉ mới giải ngân được 129 tỷ đồng, đạt 33% kế hoạch. Ðiều đặc biệt là các dự án đều trong quá trình xây dựng dở dang. Từ đó, chỉ mới bố trí được 487 hộ với 1.948 khẩu so với kế hoạch là 603 hộ, với trên 2.412 khẩu.

Tiến độ thực hiện các khu tái định cư khá chậm so với kế hoạch như hiện nay có rất nhiều nguyên nhân. Theo ông Phùng Sơn Kiệt, Phó Chi Cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh, khó khăn lớn nhất là do nguồn kinh phí hằng năm phân bổ quá ít so với nhu cầu thực tế, làm cho tiến độ xây dựng hạ tầng trong khu dân cư chậm, thiếu đồng bộ, việc bố trí dân cư không đạt kế hoạch đề ra.

Trẻ em tranh thủ triều xuống đi đào của bắc ốc phụ giúp gia đình

Ngoài ra, một nguyên nhân khiến việc bố trí dân cư hiện nay còn chậm là thiếu quỹ đất công nên phải tiến hành giải phóng mặt bằng, vừa tốn chi phí lớn lại mất thêm nhiều thời gian. Ðồng thời, tình trạng di cư tự do luôn tiếp diễn khiến số hộ cần nhà ở tăng liên tục…

Từ thực tế đó cho thấy, việc bố trí dân cư hiện nay là vô cùng quan trọng, nhưng làm cách nào để người dân có được cuộc sống ổn định và gắn bó với nơi ở mới cũng là điều cần được quan tâm nhiều hơn. Mục tiêu tỉnh đặt ra trong giai đoạn 2016 - 2020 là sẽ hình thành 24 cụm, tuyến dân cư mới trong 18 dự án toàn tỉnh. Khi hoàn thành sẽ đáp ứng được nhu cầu bố trí trên 6.501 hộ, trong đó, có hơn 1.000 hộ thuộc diện do sạt lở phải di dời cấp bách. Để đạt được mục tiêu này, từ nay đến năm 2020, cần nguồn kinh phí khoảng 260 tỷ đồng. Đây là một trong những khó khăn cần có sự hỗ trợ từ ngân sách Trung ương.

Bài và ảnh: Nguyễn Phú