Nghệ An: Phục dựng văn hóa dân gian và nghi lễ dân gian dân tộc Ơ Đu

Tộc người Ơ Đu (Phrom Ơ đu) ở Tương Dương (Nghệ An) là một trong số 5 tộc người có dân số ít nhất Việt Nam hiện nay. Người Ơ Đu từng có lịch sử đáng tự hào, tộc người này trước đây có dân số khá đông, họ từng có cát cứ địa lý riêng, không sống xen lẫn bất cứ tộc người nào. Qua biến thiên của lịch sử, tộc người này chỉ còn trên danh nghĩa, thực tế họ đang dần biến mất…

Chính vì vậy việc phục dựng nhằm gìn giữ, lưu truyền, phổ biến, phát huy cho thế hệ mai sau những giá trị độc đáo mang tính xã hội, nhân văn, những phong tục tập quán tốt đẹp về văn hóa dân gian, nghi lễ dân gian truyền thống của người Ơ Đu. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức và lòng tự hào trong cộng đồng, trách nhiệm của các thế hệ, nhất là của thế hệ trẻ trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa độc đáo của người Ơ Đu. Từng bước bảo tồn phát huy giá trị văn hóa truyền thống của người Ơ Đu trở thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng, góp phần phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội trên địa bàn tỉnh Nghệ An.

Theo kế hoạch, các nội dung triển khai bao gồm: Phục dựng nghi lễ đón tiếng sấm đầu năm; phục dựng sinh hoạt văn hóa dân gian của người Ơ Đu; phục dựng trang phục truyền thống của người Ơ Đu. Trong đó, phục dựng nghi lễ đón tiếng sấm đầu năm gồm phần lễ và phần hội. Phần lễ gồm: Lễ gióng chiêng thỉnh thần sấm tại nhà ông thầy mo; Lễ đón tiếng sấm trong các gia đình người Ơ Đu; Lễ hành hương tụ về đền thờ thần sấm của người Ơ Đu; Lễ đón thần sấm tại điện thờ; Lễ tạ ơn thần sấm. Phần hội gồm tổ chức các trò chơi: Bắn nọ, ném còn, đi cà kheo, khắc luống, nhảy sạp, múa lăm vông, tổ chức trình diễn chế tác sản phẩm ẩm thực của người Ơ Đu.

Để triển khai thực hiện tốt kế hoạch, UBND tỉnh Nghệ An giao Sở Văn hóa và Thể thao chịu trách nhiệm thuê chuyên gia khảo sát, xây dựng kịch bản, tổ chức phục dựng các nghi lễ dân gian truyền thống. Chịu trách nhiệm xây dựng nội dung sinh hoạt văn hóa dân gian, thực hiện việc truyền dạy, dàn dựng và biểu diễn…

UBND huyện Tương Dương chỉ đạo Trung tâm Văn hóa thông tin huyện và UBND xã Nga My tổ chức lực lượng nghệ nhân bản Văng Môn tham gia với vai trò là chủ thể thực hiện các nội dung bảo tồn và phát huy theo kế hoạch Sở Văn hóa và Thể thao triển khai tại địa phương; phối hợp để tổ chức các buổi bảo cáo tại địa phương; tiếp nhận và duy trì thực hiện, gìn giữ các nội dung đã được phục dựng phục vụ sinh hoạt cộng đồng thường xuyên và phát triển thành sản phẩm du lịch của địa phương.