Về làng Sình xem Hội vật đầu Xuân

“Đò từ Đông Ba, đò qua Đập Đá

Đò về Vĩ Dạ, thẳng ngã ba Sình…”

Câu dân ca gợi nhớ thôn Vĩ Dạ trong thơ Hàn Mạc Tử. Hai con sông Hương và sông Bồ khi chảy vào địa phận huyện Phú Vang (Thừa Thiên Huế) thì gặp nhau trở dòng thành một ngã ba - ngã ba Sình. Làng Sình (xã Phú Mậu, huyện Phú Vang) có cảnh đẹp như tranh phong cảnh truyền thống. Xưa kia, vào thời hưng thịnh của thành Hóa Châu, đây là cửa ngõ giao thương quan trọng của Đàng Trong.  Dưới thời nhà Nguyễn, nhờ có vị trí đặc biệt quan trọng trên các tuyến thuỷ lộ huyết mạch mà ngã ba Sình được triều đình chú trọng đầu tư xây dựng thành nơi diễn tập thuỷ quân. Với phương châm lấy việc rèn luyện sức khoẻ làm đầu, Nhà nước phong kiến khuyến khích quân lính tổ chức vật võ, và về sau ấn định ngày mùng 10 tháng Giêng làm ngày tổ chức Hội vật làng Sình:

“Dù ai đi đó đi đây

Ngày Mười hội vật nhớ quay về Sình”

Đó là câu ca dao ở Huế nhắc nhở mọi người hãy nhớ ngày 10 tháng Giêng hàng năm, làng Sình mở hội vật đầu năm mới để cầu sức khỏe, bình an, mùa màng tươi tốt, bội thu. Vật làng Sình đã trở thành một nét đẹp văn hóa của địa phương nói riêng và của Cố đô Huế nói chung, nhằm giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống của quê hương và dân tộc; là nơi tôn vinh những thanh niên cường tráng, ngoài yếu tố vui khỏe những ngày đầu xuân; hội vật còn mang đầy tinh thần thượng võ, kích thích việc rèn luyện sức khỏe, lòng dũng cảm, sự tự tin, mưu trí. Với “thương hiệu” có từ hơn 400 năm nay, Hội vật làng Sình là món ăn tinh thần không thể thiếu của người dân Cố đô nhân dịp đầu Xuân.

Năm nay (Mậu Tuất- 2018), dù thời tiết mưa không mấy thuận lợi nhưng từ sáng sớm, khắp các nẻo đường dẫn đến làng Sình- nơi diễn ra hội vật sôi động hơn thường ngày, đông đúc người dân và du khách thập phương đổ về để được chứng kiến ngày hội vật cổ truyền.

Hội vật làng Sình có 2 phần: Phần lễ và phần hội. Trước khi tiếng trống khai hội bắt đầu là phần lễ tại đình làng. Đó là nghi lễ vái tạ Thành Hoàng của các trưởng tộc ở đình làng nhằm nhắc nhở con cháu luôn nhớ đến ơn đức tổ tiên. Sau đó phần hội chính thức được khai mạc.

Cái độc đáo làm cho hội vật luôn có khí thế, hào hứng là những hồi trống thúc giục do một bô lão cầm chầu:

“Ba hồi trống giục ầm ầm,

Chấp lệnh tay cầm dùi trống bước ra”

Hội vật năm nay thu hút gần 100 đô vật trên toàn tỉnh Thừa Thiên Huế tham gia ở ba lứa tuổi: thiếu nhi, thiếu niên và thanh niên, với thể thức ghi danh tự do. Sới vật làng Sình không trải thảm mà dùng bằng đất cát, trên nền sới vuông cao 1,5 m, mỗi cạnh rộng 8m.

Hội vật làng Sình về cơ bản cũng áp dụng theo nguyên tắc của luật thi đấu vật dân tộc. Người thắng cuộc phải làm cho đối phương “lấm lưng, trắng bụng”, nghĩa là vật ngã ngửa đối phương và làm cho lưng chạm đất; người thua bị loại trực tiếp:

“Trông anh đô vật làng mình

Mặt mũi hiền lành chỉ tội… lấm lưng!”

Các tay vật thiếu nhi phải hạ một đối thủ, thiếu niên phải hạ liên tiếp hai đối thủ, còn đối với thanh niên là hạ ba đối thủ mới được vào vòng bán kết rồi chung kết. Cũng theo quy định của giải đấu, nếu thanh niên nào đăng ký thi đấu mà Ban Tổ chức phát hiện có mùi bia rượu sẽ không được phép lên sới vật thi đấu; ngoài ra phải cắt móng tay móng chân, tháo dây kim loại, nhẫn... ra khỏi cơ thể.

Sau màn trống khai hội và màn biểu diễn của những đô vật đạt giải quốc gia và quốc tế là phần tranh tài của các đô vật dự giải. Những thế vật biểu diễn độc đáo, mạnh mẽ và đẹp mắt được các đô vật tung ra và đầy cống hiến, mang đến cho khán giả nhiều pha đấu hấp dẫn và gây cấn. Đông đảo người xem đã reo hò vỗ tay để cổ vũ cho các đô vật...

Hội vật làng Sình rất chú trọng tinh thần thượng võ vì thế các đô vật không được ra các đòn đánh nguy hiểm đến tính mạng như bẻ, vặn, khoá trái khớp, tấn công bằng đầu, bấm các huyệt, nắm tóc, tấn công vào hạ bộ, yết hầu, mắt.... Một nét độc đáo ở lễ hội làng Sình là tinh thần đồng đội ở các địa phương, một đô vật của làng nào bị thua sẽ có đô vật khác lên tiếp sức. Nếu để thua một trận các đô vật phải chờ đến năm sau mới "phục hận" được, vì thế các đô vật thường rèn luyện suốt năm, tu dưỡng đạo đức để chờ đầu xuân tham dự, tranh tài.

“Năm nào tôi cũng đi và năm nay tôi thấy chất lượng hội vật rất tốt, các em thi đấu rất hăng say với nhiều tư thế quá đẹp. Mưa ướt hết nhưng tôi rất vui...”- ông Trần Văn Lành (78 tuổi, phường Hương Sơ, TP. Huế) hào hứng chia sẻ.