Phát triển dược liệu vùng Tây Nguyên và Nam Trung bộ để bảo vệ rừng

Hội nghị nhằm đánh giá tiềm năng, lợi thế cũng như những khó khăn, thách thức; trao đổi kinh nghiệm; tìm giải pháp thu hút đầu tư, đẩy mạnh phát triển dược liệu cho vùng trong thời gian tới.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng cho rằng, Tây Nguyên và Nam Trung bộ là vùng có tiềm năng to lớn về phát triển dược liệu. Quy hoạch tổng thể phát triển dược liệu của Việt Nam đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030 đã xác định Tây Nguyên và Nam Trung bộ là 2 vùng phát triển dược liệu trọng điểm.

Trong những năm gần đây, các địa phương trong vùng đã có nhiều quan tâm, chú trọng đến công tác phát triển dược liệu. Nhiều tỉnh đã triển khai, thực hiện Quy hoạch tổng thể phát triển dược liệu, đánh giá tiềm năng, lợi thế; xây dựng quy hoạch, chương trình, thông qua nghị quyết về phát triển dược liệu để phát triển kinh tế địa phương. Nhờ đó mà đã tạo ra được nhiều sản phẩm dược liệu mới phục vụ chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng.

Nhiều chương trình dự án về khoa học công nghệ như: Chương trình Tây Nguyên, Chương trình sản phẩm quốc gia sâm ngọc linh, nhiều nhiệm vụ khoa học của các chương trình khác nhau như Chương trình Qũy gen, Chương trình Nông thôn mới… đã triển khai ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ vào cuộc sống trong đó có thúc đẩy phát triển dược liệu.

Tuy nhiên, thực tiễn phát triển trong thời gian qua cho thấy, ngành dược liệu của vùng phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, giá trị tạo ra chưa nhiều. Nhiều loại dược liệu quý chưa được quy hoạch, phát triển chuỗi giá trị dẫn đến hiệu quả thấp, có nguy cơ cạn kiệt.

Bên cạnh đó, nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ trong phát triển dược liệu còn hạn chế; chưa có chính sách phù hợp để thúc đẩy phát triển ngành dược liệu; chưa có sự liên kết chặt chẽ trong quá trình sản xuất, chế biến và tiêu thụ dược liệu; công tác xây dựng và quảng bá thương hiệu dược liệu của các tỉnh trong vùng còn yếu kém.

Bàn giải pháp để đẩy mạnh phát triển vùng dược liệu, PGS.TS Lê Việt Dũng - Phó Viện trưởng Viện Dược liệu (Bộ Y tế) cho rằng: Cần xây dựng cơ chế đặc thù đối với công tác phát triển dược liệu ở địa phương để phục hồi, phát triển các vùng trồng dược liệu truyền thống; cần có chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp triển khai nuôi trồng, khai thác và phát triển dược liệu; ưu tiên xây dựng cơ sở hạ tầng sản xuất theo hướng hàng hóa hiện đại và phù hợp với cách mạng 4.0 trong phát triển dược liệu.

Nhân rộng việc áp dụng hướng dẫn của tổ chức Y tế thế giới về thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc (GACP - WHO) trên tất cả vùng trồng dược liệu trong khu vực Tây Nguyên và Nam Trung bộ. Ứng dụng KHCN để phát triển dược liệu, tập trung vào công nghệ cao; đẩy mạnh phát triển nông nghiệp công nghệ cao đối với một số cây dược liệu có giá trị cao; tập trung đầu tư phát triển các sản phẩm từ dược liệu đặc trưng và có lợi thế cho vùng Tây Nguyên và Nam Trung bộ.

Ths. Đinh Văn Phê - Viện KHKT Nông lâm nghiệp Tây Nguyên thì cho rằng, giải pháp chủ yếu phát triển là cần tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho nhân dân về dược liệu; tăng cường quản lý, giám sát chặt chẽ các dự án đầu tư, phát triển và chế biến dược liệu, nhất là các dự án có thuê rừng để trồng các loại dược liệu dưới tán rừng; ngăn chặn, xử lý hành vi buôn bán dược liệu trái phép, dược liệu giả và gian lận thương mại trong kinh doanh dược liệu.

Quy hoạch, bảo tồn, đầu tư và phát triển các vùng trồng dược liệu tập trung; đầu tư phát triển vùng trồng dược liệu tập trung đối với 10 loại dược liệu: gấc, gừng, hương nhu trắng, đảng sâm, nghệ vàng, sa nhân tím, sả, sâm Ngọc linh, trinh nữ hoàng cung…

Tăng cường hợp tác quốc tế; thu hút các dự án đầu tư trong và ngoài nước, dự án khởi nghiệp có liên kết “5 nhà”, ứng dụng hoặc nhận chuyển giao các kết quả nghiên cứu từ các công trình, đề tài nghiên cứu về canh tác, sơ chế, chế biến dược liệu trong nước và thế giới thân thiện với môi trường.