Chiến dịch truyền thông mới trong điều trị HIV

Trả lời các câu hỏi của các cơ quan thông tấn báo chí Trung ương và Hà Nội TS. Lan cho biết, K=K có vai trò rất quan trọng trong việc xóa bỏ kỳ thị và phân biệt đối xử với người có HIV và là nền tảng khoa học cho chiến lược “điều trị là dự phòng” việc điều trị ARV không chỉ nâng cao sức khỏe của người có HIV mà còn hạn chế nguy cơ lây truyền trong cộng đồng.

TS. Lã Thị Lan nhấn mạnh nếu tất cả những người có HIV đều biết tình trạng của mình, uống thuốc ARV hàng ngày theo chỉ định và duy trì được tải lượng vi rút “không phát hiện” thì số ca nhiễm mới sẽ được giảm thiểu tối đa và từ đó kiểm soát dịch HIV.

Giải thích về chủ đề K=K TS. Lan cho hay, “Không phát hiện = không lây truyền” (hay còn gọi K=K) là một thông điệp mới về điều trị bằng thuốc khác virus (ARV) với người nhiễm HIV. Thông điệp này dựa trên bằng chứng khoa học và nhấn mạnh một người có HIV nếu được điều trị bằng thuốc kháng virus ARV và khi đạt tải lượng virus ở ngưỡng không phát hiện được trong máu thì không có nguy cơ lây truyền HIV sang người khác qua đường tình dục. Tải lượng virus không phát hiện được trong máu được định nghĩa khi có dưới 200 bản sao/ml máu.

Theo Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Nội năm 2017, thành phố phát hiện 800 trường hợp nhiễm HIV. Năm 2018, do đẩy mạnh việc xét nghiệm, số trường hợp này tăng lên 1.290 người. Ba tháng đầu năm 2019, có 400 trường hợp đã được xét nghiệm dương tính với HIV (tăng hơn 200 trường hợp so với cùng kỳ năm 2018). Với các biện pháp tăng cường, Hà Nội kỳ vọng sẽ phát hiện khoảng 3.000 trường hợp trong năm 2019.

Thống kê gần đây cho thấy, việc lây nhiễm HIV qua con đường tình dục đã trở thành phương thức lây truyền chủ yếu (tăng từ 34,4% năm 2015 lên 65,5% năm 2018). Vì vậy, bạn tình của người nhiễm HIV được coi là quần thể có nguy cơ cao mới, đòi hỏi phải có những giải pháp và hành động, can thiệp dự phòng phù hợp hạn chế sự lây lan HIV qua đường tình dục. Do đó, từ tháng 5/2019, Hà Nội bắt đầu triển khai chiến dịch truyền thông K=K

Phương thức truyền thông K=K sẽ tập trung vào 2 điểm quan trọng là K=K chỉ đạt được khi người có HIV duy trì uống ARV hằng ngày theo chỉ định và định kỳ theo dõi tải lượng virus của mình. K=K chỉ áp dụng cho lây truyền qua đường tình dục, không áp dụng cho lây truyền qua đường máu và từ mẹ sang con. “K=K là phát hiện có tính đột phá đối với bản thân người nhiễm HIV và cộng đồng”.

Đáng chú ý, phát hiện này đã trút bỏ được gánh nặng sợ lây truyền cho người khác của người nhiễm HIV, giúp họ có hy vọng vào tương lai, không còn mặc cảm, kỳ thị bản thân và có thể xây dựng các mối quan hệ thân mật như người bình thường. Các cặp đôi bị nhiễm đang mong muốn có thai cũng có thể thụ thai mà không còn e sợ nguy cơ lây truyền nếu người bạn tình có HIV đang điều trị ARV và duy trì tải lượng virus “không phát hiện”.

Bên cạnh đó, hầu hết mọi người sẽ đạt được tải lượng virus không phát hiện được trong vòng 6 tháng sau khi bắt đầu điều trị ARV. Tuy nhiên, thực tế, còn nhiều người không biết điều này và bắt đầu điều trị ARV khá muộn. Và việc người bệnh dừng thuốc hay quên thuốc đều có thể dẫn đến tải lượng virus gia tăng.

Đặc biệt, thành phố Hà Nội đã giao nhiệm vụ cho 18 cơ sở điều trị tăng 5.000 chỉ tiêu điều trị mới, nâng tổng số lên 17.000 người. Các cơ sở điều trị phải “chạy chỉ tiêu” nên sẽ không gây khó khăn, phiền hà mà nhiệt tình giúp đỡ người bệnh. Ngoài ra, Hà Nội cũng áp dụng biện pháp thưởng tiền, với mức cao nhất là 1,8 triệu đồng cho bất cứ ai phát hiện người nhiễm HIV và đưa được người đó đi điều trị. Các nhân viên y tế động viên được người nhiễm HIV điều trị ARV tại ngay thời điểm phát hiện ra bệnh cũng được “thưởng nóng ở mức cao”