Di dời Công ty Thuốc lá Thăng Long: Nhiều “khuất tất” trong đấu thầu ?

Trong lá đơn gửi tới cơ quan báo chí về những gói thầu có dấu hiệu sai phạm của Công ty Thuốc lá Thăng Long nêu rõ: Dự án đầu tư di dời Công ty Thuốc lá Thăng Long được triển khai từ năm 2010, tuy nhiên đến nay, sau 8 năm vẫn chưa được đưa vào sử dụng.

Dự án sử dụng nguồn vốn từ tiền chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển quyền sử dụng đất, bán nhà xưởng và các tài sản khác trên đất sau khi di dời của Công ty Thuốc lá Thăng Long tại 235 đường Nguyễn Trãi, phường Thượng Đình, quận Thanh Xuân, TP. Hà Nội. Trong các gói thầu nằm trong dự án di dời Công ty Thuốc lá Thăng Long, có nhiều gói thầu (6 gói thầu) đều trong tình trạng đấu thầu đi, đấu thầu lại, gói thì hủy thầu, gói thì không lựa chọn được nhà thầu trúng thầu.

Liên quan đến việc nhiều gói thầu phải đưa ra đấu thầu lại nhiều lần được cho là do khâu lựa chọn nhà thầu không đủ năng lực (thiếu minh bạch, có dấu hiệu thông thầu) dẫn đến tình trạng kéo dài thời gian, làm ảnh hưởng lớn đến hiệu quả kinh tế của dự án, khiến dự án “chết lâm sàng” 6 năm nay, gây lãng phí cực lớn. Bên cạnh đó, các gói thầu đấu lại nhiều lần đều là những gói thầu thực hiện giá thầu cao, dẫn tới vượt tổng mức đầu tư của dự án. Cụ thể là các gói thầu: Gói thầu số 7 đấu thầu 3 lần. Gói thầu số 7 đấu thầu 3 lần; gói thầu số 8 đấu thầu 2 lần; gói thầu số 9 đấu thầu 2 lần; gói thầu số 10 đấu thầu 2 lần; gói thầu số 13 đấu thầu 2 lần.
 

Trong đó, theo thông tin phóng viên có được, Gói thầu số 8 - Xây dựng kho vật liệu, vật tư, thành phẩm, nhà để xe, ngày 30/3/2016 và ngày 14/6/2016, Công ty Thuốc lá Thăng Long thông báo không lựa chọn được nhà thầu trúng thầu. Gói thầu có giá khoảng 32,956 tỷ đồng. Đối với Gói thầu số 10 - Các công trình phụ trợ hạ tầng kỹ thuật, được mở thầu lần đầu là vào ngày 27/4/2016. Ngày 20/6/2016, Công ty Thuốc lá Thăng Long tiếp tục thông báo hủy thầu.

Đặc biệt trong các gói thầu có dấu hiệu không minh bạch, đáng chú ý nhất là gói thầu số 15, đây được cho là gói thầu vi phạm nghiêm trọng Luật Đấu thầu. Gói thầu số 15 "Tổng mặt bằng chiếu sáng" thuộc dự án "Đầu tư di dời Công ty Thuốc lá Thăng Long" có nội dung chính là thi công xây lắp tổng mặt bằng chiếu sáng bao gồm: Tổng mặt bằng chiếu sáng và cấp điện ngoài nhà; hệ thống thu sét (đầu kim thu sét kho nguyên liệu; đầu kim thu sét kho vật liệu, vật tư, thành phẩm; đầu kim thu sét phân xưởng bao; đầu kim thu sét Nhà đặt máy đánh lá). Thời gian thực hiện hợp đồng là 6 tháng và bảo hành công trình 24 tháng.

Trong đơn phản ánh nêu, khi chưa có quyết định phê duyệt gói thầu của Chủ đầu tư, dẫn đến tình trạng ký hợp đồng và chuyển tiền cho nhà thầu nhưng sau đó không thực hiện được, phải hủy thầu và thanh lý hợp đồng để đấu thầu lại. Trong đó lý do được đưa ra để lý giải cho việc phải đấu thầu lại lần 2, vì nhà thầu đấu thầu lần 1 đã trúng thầu với giá trên 20 tỷ đồng và đã được tạm ứng 7 tỷ đồng tuy nhiên do chưa có giá phê duyệt của gói thầu, đến khi có giá phê duyệt gói thầu là trên 50 tỷ đồng lúc này bắt buộc phải đấu giá lại vì quy trình đấu giá trước đó đã sai với quy định.

Vấn đề khiến cho dư luận hoài nghi không chỉ dừng lại ở việc làm trái với quy định Luật Đấu thầu trong vụ việc này mà tiếp sau đó, trong cuộc đấu thầu lần 2, nhà thầu trúng thầu lần 1 lại tiếp tục liên danh với nhà thầu khác để vào đấu thầu. Dư luận cho rằng, nếu liên danh đó trúng thầu thì sẽ không khách quan, có dấu hiệu của việc "đi đêm" giữa nhà thầu và đơn vị tiến hành đấu thầu?.

Nhà thầu và đơn vị chấm thầu có dấu hiệu thiếu minh bạch ?

Theo đơn phản ánh việc lựa chọn đơn vị tư vấn kém năng lực dẫn đến tình trạng hồ sơ mời thầu (HSMT) còn nhiều bất cập, nhiều điểm áp dụng có dấu hiệu không phù hợp với Luật Đấu thầu dẫn đến hạn chế năng lực các nhà thầu, công tác lựa chọn nhà thầu, chấm HSDT có dấu hiệu thiếu minh bạch “đi đêm” giữa nhà thầu với đơn vị chấm thầu dẫn đến việc lựa chọn nhà thầu yếu kém về năng lực, cán bộ điều hành bố trí không đúng chuyên môn… đó là một trong những lý do khiến Dự án đầu tư di dời Công ty Thuốc lá Thăng Long bị chậm tiến độ

Đặc biệt, trong những ngày qua, dư luận quan tâm đến việc di dời Công ty Thuốc lá Thăng Long có những nghi vấn dấu hiệu “thông thầu”, có sự "ưu ái" cho một đơn vị (đơn vị này được dư luận và những nhà thầu khác cho là sân sau) trúng thầu các gói thầu thi công dự án đặc biệt tại gói thầu số 15 "Tổng mặt bằng chiếu sáng". Bởi lẽ, không chỉ đơn vị tham gia gói thầu này đã bỏ giá thấp so với giá phê duyệt gói thầu. Dấu hiệu "thông thầu" càng thể hiện rõ qua việc đơn vị trúng thầu lần 1 tại gói thầu số 15 bị hủy được cho là có sự “ưu ái” khi tiếp tục được tham gia đấu thầu lần 2, mặc dù trước đó đơn vị này không đủ năng lực nên phải hủy. Đáng chú ý, tại lần trúng thầu lần 1, đây lại là đơn vị trúng thầu khi chưa có quyết định phê duyệt gói thầu của cơ quan chủ quản.

Theo nguồn thông tin phóng viên, tại lần đấu thầu số 1 trong gói thầu số 15, sau khi trúng thầu, đơn vị trúng thầu đã được Chủ đầu tư (CĐT) tạm ứng số tiền hơn 7 tỷ đồng trong tổng giá thầu 20 tỷ nhưng khi đó chưa có giá phê duyệt gói thầu. Điều đó dẫn tới việc sau khi giá phê duyệt gói thầu được đưa ra với giá trên 50 tỷ thì đơn vị này đã bị hủy do không thể đáp ứng về mặt năng lực (năng lực kinh tế, kỹ thuật, nhân sự, máy móc…). Tuy nhiên, không hiểu vì lí do gì, tại kỳ đấu thầu lần 2 của gói thầu 15 đơn vị này vẫn được chấp thuận để tham gia dự thầu!?.

Điều đáng nói, những dấu hiệu sai phạm tại lần đấu thầu (đấu thầu khi chưa có quyết định phê duyệt về giá) của gói thầu số 15 đã không bị xem xét xử lý. Có hay không sự bao che làm ngơ cho những sai phạm tạo tiền đề cho những sai phạm phát triển? Bên cạnh đó, tại đơn thư tố cáo, có đề cập đến việc lựa chọn đơn vị tư vấn kém năng lực nên hồ sơ mời thầu (HSMT) còn nhiều bất cập. Công tác lựa chọn nhà thầu chấm hồ sơ dự thầu còn thiếu “minh bạch”…

Để thông tin khách quan đa chiều, các cơ quan phóng viên báo chí đã nhiều lần liên hệ làm việc để tiếp cận các hồ sơ tài liệu liên quan đế các gói thầu nhưng chỉ nhận lại những lời "thất hứa" của lãnh đạo Công ty Thuốc lá Thăng Long. Liệu đây có phải là dấu hiệu của việc né tránh cơ quan ngôn luận,  ngăn cản việc cung cấp thông tin?

Để Dự án đầu tư di dời Công ty Thuốc lá Thăng Long được thực hiện công khai, minh bạch, đúng quy định của pháp luật, tránh tình trạng "bắt tay tư lợi", khiến dự án chậm tiến độ, gây thất thoát, lãng phí tài sản… Đề nghị các cơ quan chức năng liên quan sớm vào cuộc thanh, kiểm tra, làm rõ những nội dung phản ánh nêu trên.