Nghệ An: Cần làm rõ việc người dân cho doanh nghiệp thuê đất hay bán đất?

Theo đơn của 20 hộ dân ở xóm 10, xã Quỳnh Thạch là xã viên HTX Dịch vụ nông nghiệp Lam Cầu (HTX Lam Cầu), trước đây, họ được giao đất theo Nghị định 64 và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (bìa đỏ) năm 1996, với tổng diện tích gần 9.000m2 ở khu vực Đồng Cựa, gần Quốc lộ 1A.
 

Ngày 21/01/2003, thông qua UBND xã Quỳnh Thạch và HTX Lam Cầu, Công ty TNHH Quỳnh Vinh (do ông Nguyễn Bá Phi và ông Nguyễn Xuân Viên làm đại diện) làm hợp đồng cho thuê đất của dân để nuôi ba ba với giá 5 triệu đồng/sào. Thời hạn thuê là 10 năm, tức đến tháng 2/2013 sẽ hết hạn thuê đất, Công ty TNHH Quỳnh Vinh phải trả lại đất cho các hộ dân.

Khi gần hết hạn hợp đồng, người dân yêu cầu doanh nghiệp chuẩn bị hoàn trả mặt bằng để sản xuất thì được biết, số diện tích đất nuôi ba ba thuê của các hộ xã viên đã được UBND huyện Quỳnh Lưu cấp bìa đỏ cho ông Nguyễn Bá Phi từ năm 2003, với thời hạn sử dụng 20 năm để nuôi thủy sản. Sau đó, ông Nguyễn Bá Phi đã chuyển nhượng diện tích đất này cho ông Nguyễn Xuân Viên vào năm 2008. Hiện, khu đất này đang được ông Viên sử dụng làm xưởng chế gỗ kinh doanh. Trong khi đó, kể từ năm 2003 đến 2013, các hộ xã viên hàng năm vẫn phải thực hiện nghĩa vụ sử dụng đất đối với diện tích đất này.

Trong đơn của ông Hồ Sỹ Đạm (ông Đạm đã mất), nguyên Bí thư kiêm Xóm trưởng xóm 10 để lại đã tố cáo ông Nguyễn Bá Phi là đại diện của Công ty TNHH Quỳnh Vinh với nội dung, sau khi ký hợp đồng, ông Phi đã đưa cho ông danh sách kiểm kê đất và danh sách nhận tiền đền bù in sẵn và nhờ ông đến từng hộ gia đình xin chữ ký để xác nhận số diện tích của từng hộ để làm thủ tục nhận đất. Trong 2 danh sách này, cột họ tên và cột diện tích đất ghi đầy đủ, còn cột ghi số tiền để trống. Khi đã xin được chữ ký xác nhận của bà con, ông Phi mới ghi số tiền vào cột để trống. Dựa vào 2 danh sách khống, ông Phi đã làm thủ tục với UBND huyện Quỳnh Lưu để thu hồi đất của dân.
 

Ông Đặng Ngọc Lam, một trong 20 hộ dân nói, danh sách nhận tiền ban đầu đưa cho dân ký không có cột ghi số tiền, ông Đạm đưa cho dân ký nói để giao đất. Sau khi dân ký xong về ông Phi mới ghi số tiền vào cột. Việc dân mất đất có sự tiếp tay của cán bộ xã?. 

Còn ông Hồ Văn Hường, Xóm trưởng xóm 10 cho biết, khi đó, các hộ dân cho doanh nghiệp thuê trong 10 năm, hết thời gian trả lại cho dân. Khi gần đến thời hạn trả đất, người dân mới thấy “lòi ra” văn bản thu hồi đất của dân và diện tích đất đã nằm trong bìa đỏ của người khác. Khi ông Đạm đưa danh sách cho người dân ký thì họ chỉ thấy diện tích, không thấy ghi số tiền nên ký vào. Sau đó, cột số tiền bị ghi thêm 12.000 đồng/m2. Người dân thực tế chỉ nhận tiền 10.000 đồng/m2 (tức 5 triệu đồng/sào) chứ không phải 12.000 đồng/sào (6 triệu đồng/sào). “Quyết định thu hồi đất năm 2003, mãi đến năm 2013, UBND xã mới đưa ra công bố cho dân. Khi đó, xóm hỏi phòng Tài nguyên và Môi trường huyện thì họ nói có gửi về xã nhưng xã công bố hay không là việc của xã. Trong khi thu hồi đất nhưng bìa đất của dân vẫn đang còn. HTX không biết đất đã bị thu hồi nên hàng năm vẫn thu sản phẩm của các hộ dân” - ông Hường nói.

Ông Đặng Ngọc Nhạc - Giám đốc HTX Lam Cầu, nói: “Khi đó tôi trực tiếp chứng kiến, về bản chất là người dân cho thuê thời gian sử dụng đất. Do người dân mất cảnh giác nên bị lừa ký vào danh sách. Sau khi các hộ dân ký, doanh nghiệp về mới “lắp ráp” lại để ra 6 triệu đồng/sào, ngang với giá đền bù đất 1 lần tại thời điểm đó. Đất đó, doanh nghiệp chỉ nuôi ba ba được vài năm sau đó không nuôi nữa. Khi thu hồi đất thì chỉ có chính quyền làm việc với doanh nghiệp, người dân không biết. HTX cũng không nhận được văn bản nào hết”.
 

Theo ông Nhạc, chính quyền nếu thu hồi đất của dân thì phải có quyết định thu hồi đất đến từng hộ. Bìa đỏ đất ruộng người dân đang cầm nhưng huyện lại cấp sổ đỏ khác cho doanh nghiệp thuê là vô lý. Vì để làm bìa đỏ cho doanh nghiệp, chính quyền phải thu bìa đỏ của người dân để đính chính lại diện tích trên đó. Ngoài ra, huyện phải rà soát lại thủ tục để xem có tranh chấp hay không khi đó mới cấp cho doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Văn Bằng, Phó Giám đốc HTX Lam Cầu (người đã trực tiếp ghi hợp đồng lúc đó) cho biết thêm, đây là hợp đồng cho thuê giữa các hộ dân với doanh nghiệp không phải bán đất hay thu hồi đất. Khi đó, ông chỉ lập danh sách với giá thuê 5 triệu/sào, còn danh sách 6 triệu/sào đất thì ông không biết.

Để giải đáp băn khoăn của dân, ngày 27/11/2013, UBND xã Quỳnh Thạch đã có thông báo về việc giải quyết việc đòi đất của 20 hộ dân. Theo đó, văn bản này có nội dung kết luận: “Việc giao đất và ký nhận tiền giữa công ty và các hộ là đúng hợp đồng; đến hạn các hộ làm đơn đề nghị, tập thể bố trí cấp đất theo tiêu chuẩn phù hợp”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Sỹ Lực, Phó Chủ tịch UBND xã Quỳnh Thạch cho biết, ông tiếp nhận công việc sau này nên không nắm rõ sự việc liên quan đến đất đai của 20 hộ dân.

Về phía chính quyền huyện (theo tài liệu chúng tôi thu thập), dựa vào hồ sơ xin thuê đất của ông Phi, ngày 12/3/2003, UBND huyện Quỳnh Lưu đã ra Quyết định số 189 thu hồi đất của 20 hộ dân ở xứ Đồng Cựa. Cùng ngày, UBND huyện Quỳnh Lưu tiếp tục ra 2 quyết định “lạ” cùng số và ký hiệu cho phép ông Nguyễn Bá Phi thuê đất nhưng với 2 thời hạn khác nhau là 20 năm và 30 năm. Điều này càng khiến người dân hoài nghi về tính minh bạch của sự việc.

Liên quan đến vấn đề đất của 20 hộ dân, ngày 22/4/2014, UBND huyện Quỳnh Lưu đã kết luận, ông Nguyễn Bá Phi và 20 hộ dân đã thỏa thuận bồi thường, nhận bồi thường và chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ năm 2003. Do đó, UBND huyện Quỳnh Lưu thu hồi và cho ông Phi thuê đất là đúng quy định. Ông Phi đã chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho ông Nguyễn Xuân Viên ở xóm 4, xã Quỳnh Hồng và huyện đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Viên theo quy định.

Huyện Quỳnh Lưu giao xã Quỳnh Thạch hướng dẫn 20 hộ dân đến UBND xã để được hòa giải nội dung tranh chấp đất đối với ông Nguyễn Xuân Viên theo quy định tại Điều 135, Luật Đất đai năm 2003. Trường hợp đã hòa giải mà một bên hoặc các bên đương sự không nhất trí thì khởi kiện ra tòa án để được giải quyết theo Điều 136 Luật Đất đai 2003.

Ông Đào Văn Sơn, Trưởng phòng TN&MT huyện Quỳnh Lưu cho biết, sự việc này trước đây huyện đã giải quyết, đến giờ chưa nghe các hộ có ý kiến. Sự việc xảy ra đã lâu, nên mọi thông tin liên quan ông sẽ cho kiểm tra lại hồ sơ.

Việc cho thuê đất rồi bỗng dưng mất luôn đất đã khiến cho những người dân bị mất quyền lợi hết sức bức xúc. Mặt khác, trong sự việc này cũng có những dấu hiệu bất thường, biểu hiệu tiếp tay từ chính quyền địa phương thời kỳ đó.

Đề nghị các cơ quan chức năng cần vào cuộc kiểm tra kỹ càng để giải quyết thấu đáo cho người dân, tránh đơn thư phức tạp, bức xúc kéo dài trong dư luận.