Vân Canh (Bình Định): Cần chấn chỉnh tình trạng khai thác cát và đất sét trái phép.

Tại xã Canh Vinh có 6 doanh nghiệp được UBND tỉnh Bình Định cấp phép khai thác khoáng sản: Công ty TNHH TM-DV Duy Hiệp, Công ty TNHH TM – XD Khôi, DNTN Thiện Phú, Công ty TNHH Danh Thành Đạt, Công ty TNHH Tân Thịnh, Công ty TNHH Tân Lập. Các doanh nghiệp này khai thác từ 01ha đến 03ha, thời gian từ 02-05 năm. Trong đó, Công ty TNHH Tân Thịnh được UBND tỉnh cho phép khai thác 10 năm (2015-2025).

Tuy nhiên, công ty này không trực tiếp khai thác mà sang nhượng lại cho Công ty TNHH Yến Tùng khai thác. Cho đến nay việc chuyển nhượng giữa hai công ty vẫn chưa sang tên, trên giấy tờ cấp phép khai thác, bảng thông tin mỏ cát vẫn là Công ty TNHH Tân Thịnh.

Tại xã Canh Hiển có 03 doanh nghiệp: DNTN Đinh Toàn, Công ty CP Đầu tư Nắng Ban Mai, Công ty TNHH Tấn Thành. Riêng Công ty CP Đầu tư Nắng Ban Mai đến nay chưa hoạt động khai thác.

Điểm chung của các doanh nghiệp này là thời gian khai thác cát bị chậm so với thời gian được cấp phép, do người dân hai xã Canh Vinh và Canh Hiển đều phản đối không cho doanh nghiệp tiến hành khai thác cát vì họ lo sợ bờ sông bị sạt lở và làm khô cạn nguồn nước ngầm, giếng sinh hoạt của nhiều hộ dân đang sinh sống gần khu vực sông Hà Thanh.

Sự việc kéo dài hơn 2 năm, đầu năm 2018 các doanh nghiệp bắt đầu được hoạt động khai thác. Thế nhưng, khi đi vào khai thác các doanh nghiệp tập trung khai thác rầm rộ cả ngày lẫn đêm. Tuyệt nhiên không một doanh nghiệp nào cắm mốc chỉ giới tọa độ, cắm biển báo nguy hiểm và bảng thông tin mỏ cát nơi doanh nghiệp được phép khai thác.

Thời gian gần đây hai doanh nghiệp: Công ty TNHH TM – XD Khôi và Công ty TNHH Tấn Thành mới có bảng thông tin mỏ cát. Bởi sông Hà Thanh gánh gồng 9 mỏ cát đang khai thác cùng lúc nhưng đây cũng là nơi gần khu dân cư nên người dân thường hay ra vào khu vực này để chăn thả bò, tắm rửa, trẻ con nô đùa nếu không có biển cấm nguy hiểm sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng người dân bất cứ lúc nào.

Chia sẻ với PV Báo TN&MT, ông Trần Văn Bài – Phó Chủ tịch UBND xã Canh Vinh cho biết: Khi các doanh nghiệp tiến hành khai thác cát chúng tôi cũng đã nhắc nhở về việc này. Doanh nghiệp nào còn chưa cắm mốc chỉ giới, biển báo nguy hiểm địa phương kiểm tra nhắc nhở. Nhiều doanh nghiệp cũng đã cắm mốc nhưng người dân họ tháo dở lên. UBND xã yêu cầu doanh nghiệp phải làm cột cắm mốc bê tông và chuyển vị trí tọa độ khu vực khai thác đúng với vị trí cấp phép khai thác để bảo vệ tính mạng cho người dân khi vào khu vực mỏ cát.  

Tại xã Canh Hiển, không chỉ có 03 mỏ cát đang hoạt động mà còn có thêm một doanh nghiệp ngang nhiên khai thác, mua bán, vận chuyển đất sét trái phép trong thời gian dài nhưng cấp chính quyền vẫn không có động thái xử lý cương quyết vì cho rằng đó là việc thỏa thuận nhờ cải tạo đất ruộng không sản xuất được giữa người dân và doanh nghiệp.

Vị trí khai thác đất sét tại tục danh Gò Giữa thôn Chánh Hiển (hay gọi đội 1) xã Canh Hiển. Theo ghi nhận của PV thì khu vực mà Doanh nghiệp Thanh Thi đang tiến hành cải tạo đất ruộng nham nhở, nhiều hố sâu lồi lõm của hiện trường khai thác đất sét hơn là cải tạo đất ruộng sản xuất.

Một người dân ở thôn Chánh Hiển bức xúc: Họ lấy đất sét từ năm ngoái nhưng không lấy thường xuyên liên tục mà chỉ lấy trong thời gian ngắn chủ yếu vào mùa khô, nắng nóng, mùa mưa lầy lội không thể lấy được. Doanh nghiệp mua lại đất ruộng của dân rồi đào lấy đất sét. Hai hôm nay doanh nghiệp đưa xe cộ, nhân công theo đường đội 5 sang xã Canh Hiệp khai thác đất sét bên đó.
 

Trao đổi với PV, ông Nguyễn Hữu Long – Phó Chủ tịch UBND xã Canh Hiển phân trần: Việc cải tạo đất ruộng là chủ trương của UBND huyện Vân Canh, cho phép Công ty Cửu Long cải tạo mặt bằng đất ruộng cho người dân nhưng sau đó đất ruộng chưa sử dụng được vì gồ ghề, lồi lõm nên người dân mới thỏa thuận với doanh nghiệp Thanh Thi cải tạo đất ruộng để có đất sản xuất.

Ông Nguyễn Văn Kỳ, Trưởng Phòng TN&MT huyện Vân Canh cho biết thêm: Vừa rồi UBND huyện thành lập tổ kiểm tra hoạt động sản xuất kinh doanh, khai thác khoáng sản của các đơn vị trên địa bàn huyện năm 2018 nhưng chưa có kết quả. Kiểm tra sơ bộ không có vấn đề gì về môi trường. Còn doanh nghiệp cải tạo đất, Phòng TN&MT đã nghe UBND xã báo lại, Phòng nhắc nhở UBND xã giám sát chặt chẽ việc này.
 

Thiết nghĩ, UBND tỉnh Bình Định, UBND huyện Vân Canh cùng các ngành chức năng nên tăng cường kiểm tra hoạt động khai thác cát của các doanh nghiệp cấp phép cũng như xe công nông của người dân ra vào khu vực các mỏ cát và làm rõ việc Doanh nghiệp Thanh Thi ngang nhiên khai thác, mua bán, vận chuyển đất sét trái phép.