Quốc hội làm rõ thêm bức tranh kinh tế xã hội của đất nước

Theo đó, đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2018, Báo cáo của Quốc hội nêu rõ: Tại Kỳ họp thứ 6, Chính phủ đã báo cáo ước thực hiện cả năm 2018 (04 chỉ tiêu đạt và 08 chỉ tiêu vượt mục tiêu). Đến nay, đánh giá lại cơ bản đạt kết quả tốt hơn, đã hoàn thành 12/12 chỉ tiêu Quốc hội giao, tăng thêm 01 chỉ tiêu vượt kế hoạch, 06 chỉ tiêu thực hiện tốt hơn so với kết quả đã báo cáo Quốc hội.

Ủy ban Kinh tế cơ bản nhất trí với các kết quả đạt được, trong đó nhấn mạnh: Năm 2018 là năm đạt được nhiều kết quả tích cực, kinh tế vĩ mô được duy trì ổn định, tăng trưởng kinh tế đạt 7,08% là mức cao nhất trong 11 năm gần đây, với động lực chính là ngành công nghiệp chế biến, chế tạo. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực. Các cân đối lớn của nền kinh tế được cải thiện. Niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp và xã hội được củng cố…

Một số công trình hạ tầng giao thông mang tính kết nối được hoàn thành, đưa vào khai thác, sử dụng; hạ tầng nông thôn từng bước được cải thiện, bộ mặt nông thôn ngày càng đổi mới, gắn liền với kết quả tích cực từ việc triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Các giải pháp giảm quá tải, nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh được thực hiện đồng bộ, mạng lưới bệnh viện vệ tinh được mở rộng.

Nhiều vi phạm pháp luật và tội phạm đã được phát hiện, xử lý nghiêm; một số vụ án tham nhũng, kinh tế lớn nghiêm trọng, phức tạp, gây thất thoát tài sản của Nhà nước liên quan đến một số cán bộ cấp cao được phát hiện và đưa ra xử lý. Hoạt động đối ngoại và hội nhập kinh tế quốc tế đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Các lĩnh vực xã hội khác đạt một số kết quả nhất định. Quốc phòng, an ninh được giữ vững. Các kết quả này là nhờ sự chỉ đạo và việc thực hiện linh hoạt, quyết liệt các biện pháp điều hành của Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương; sự giám sát thường xuyên của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ cần phân tích rõ hơn nguyên nhân khách quan, chủ quan kết quả đạt được năm 2018, những yếu tố tích cực có tính chất đột biến và dài hạn để phục vụ tốt cho công tác điều hành năm 2019 và các năm tiếp theo; đề nghị đánh giá kỹ kết quả, đóng góp của ngành du lịch đối với tăng trưởng kinh tế. Cần tiếp tục đánh giá đầy đủ thực trạng, nguyên nhân chủ quan của 11 nhóm vấn đề hạn chế chủ yếu nêu trong Báo cáo của Chính phủ, nhất là vấn đề mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại đầu tư công, giải ngân vốn đầu tư công, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, phát triển các thị trường yếu tố sản xuất. Đồng thời đánh giá cụ thể hơn về tình trạng tội phạm xâm hại trẻ em diễn ra nghiêm trọng, nhiều vụ án thương tâm, gây bức xúc và lo lắng trong xã hội.

Nhiều vụ trọng án về ma túy đã được triệt phá, tuy nhiên còn nhiều lo ngại về tình hình, diễn biến phức tạp của các vụ án tàng trữ, vận chuyển, buôn bán ma túy với số lượng lớn; số người chết vì tai nạn giao thông còn cao, chỉ giảm 0,4% so với năm 2017; “Quốc hội đề nghị tiếp tục làm rõ cách tính, số liệu thống kê để phản ánh đúng thực trạng tai nạn giao thông; công tác quản lý, xử phạt đối với lái xe sử dụng rượu, bia quá mức cho phép, dương tính với ma túy khi điều khiển phương tiện giao thông còn chưa hiệu quả…” - ông Vũ Hồng Thanh nói.

Bên cạnh đó, Quốc hội cũng quan tâm đến hoạt động thi, kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục còn hạn chế, đặc biệt là công tác tổ chức thi trung học phổ thông quốc gia để xảy ra vi phạm nghiêm trọng trong khâu chấm thi tại các tỉnh Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình; nhiều trường hợp trúng tuyển, đỗ thủ khoa các trường đại học một cách không thực chất; chất lượng, chi phí và thanh quyết toán kinh phí khám, chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế cần tăng cường kiểm soát chặt chẽ; một số dịch bệnh vẫn tiềm ẩn nguy cơ cao; tình trạng mất cân bằng giới tính chậm được cải thiện…

Về tình hình triển khai thực hiện trong các tháng đầu năm 2019, Ủy ban Kinh tế nhận thấy, trên cơ sở các Nghị quyết của Quốc hội, ngay từ đầu năm Chính phủ đã tích cực triển khai cụ thể hóa thành các nhiệm vụ, đề án cụ thể, nhờ đó 4 tháng đầu năm vẫn giữ được xu thế tích cực từ cuối năm 2018, tốc độ tăng trưởng đạt khá, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát... Thu NSNN đạt kết quả tích cực, chi NSNN cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đề ra. 

Tuy nhiên, theo Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, tình hình sản xuất ngành công nghiệp chế biến, chế tạo có dấu hiệu chững lại, một số ý kiến băn khoăn về khả năng duy trì các động lực sản xuất của ngành này; việc thiếu các sản phẩm công nghiệp mang thương hiệu quốc gia; việc tham gia của doanh nghiệp cơ khí, hỗ trợ vào sản xuất của một số tổ hợp sản xuất mới còn rất thấp. Bên cạnh đó, sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản còn nhiều khó khăn; tình hình dịch bệnh vẫn có khả năng tác động xấu đến chăn nuôi; thời tiết không thuận lợi, hạn hán xuất hiện sớm ở một số khu vực cũng ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất và đời sống; công tác dự báo cung, cầu còn bất cập.

Hoạt động “tín dụng đen” vẫn diễn biến rất phức tạp, gây ra nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến cuộc sống người dân, làm mất trật tự an ninh xã hội trong khi công tác quản lý hoạt động này còn bất cập. Có nhiều vấn đề về giáo dục mà người dân hết sức quan tâm, đòi hỏi cơ quan quản lý nhà nước phải rà soát và có giải pháp khắc phục, xử lý dứt điểm như gian lận trong thi cử, chất lượng và đạo đức nghề nghiệp của một bộ phận nhà giáo, tính minh bạch và hiệu quả trong công tác tuyển sinh các bậc học, chế độ đãi ngộ cho giáo viên, tình hình bạo lực học đường...

Đề xuất nhiệm vụ, giải pháp trong 2019, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, năm 2019 có ý nghĩa quan trọng trong việc “bứt phá” để hoàn thành các mục tiêu của Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2016-2020.

Trong những tháng còn lại của năm 2019, bên cạnh việc tiếp tục triển khai 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra trong Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2019, Ủy ban Kinh tế cơ bản đồng tình với các nhóm giải pháp nêu trong báo cáo của Chính phủ, trong đó nhấn mạnh 03 trọng tâm ưu tiên trong điều hành kinh tế vĩ mô năm 2019, đó là tiếp tục duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, an toàn hệ thống và kiểm soát tốt lạm phát để tạo thêm dư địa cho điều hành chính sách kinh tế vĩ mô, vận dụng các chính sách kinh tế vĩ mô linh hoạt để ứng phó với các diễn biến bất lợi của kinh tế thế giới và khu vực;

Quốc hội cũng đề nghị thực hiện đồng bộ các giải pháp về cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh để nâng cao tiềm năng tăng trưởng trong dài hạn của nền kinh tế; và đẩy nhanh thực hiện đồng bộ các dự án quan trọng quốc gia, đặc biệt là các dự án trong lĩnh vực giao thông và công nghệ thông tin, bảo đảm tiến độ, chất lượng dự án.

Bên cạnh đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ kịp thời hoàn chỉnh hồ sơ các dự án luật trình Quốc hội theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh. Sớm ban hành văn bản hướng dẫn và tổ chức thực hiện có hiệu quả các luật, trường hợp có vướng mắc, khó khăn liên quan đến việc thực hiện các luật, sớm báo cáo để Quốc hội xem xét.

Bên cạnh đó, giảm bớt thủ tục hành chính một cách thực chất, mạnh mẽ hơn, xử lý nghiêm các sai phạm trong tất cả các lĩnh vực, nhất là lĩnh vực đầu tư, xây dựng và giao thông. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, phối hợp giữa các Bộ, ngành và các cơ quan quản lý. Khuyến khích sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân để đầu tư, xây dựng các dự án quan trọng quốc gia. Đồng bộ hóa các giải pháp thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển.

Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ tập trung thực hiện các giải pháp, tháo gỡ khó khăn vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, đẩy nhanh tiến độ các công trình trọng điểm quốc gia. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế, tránh để xảy ra tình trạng thất thu; kiểm soát chuyển giá, trốn thuế đối với doanh nghiệp; có giải pháp quản lý thuế thực sự hiệu quả đối với hoạt động kinh doanh qua mạng. Triển khai thanh toán không dùng tiền mặt; kiểm soát, phòng ngừa các hoạt động thanh toán có dấu hiệu đánh bạc, rửa tiền, trốn thuế. Rà soát, sắp xếp lại các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách theo hướng tinh gọn, hiệu quả. Ưu tiên vốn ngân sách nhà nước cho chương trình giảm nghèo và thực hiện chính sách hỗ trợ đối với đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa và hải đảo. Đẩy nhanh việc thực hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm đối với đơn vị sự nghiệp công lập...

Quốc hội cũng đề nghị tăng cường sự chủ động và phối hợp của các Bộ, ngành và địa phương trong xử lý nợ xấu; nghiên cứu, đề xuất giải pháp tháo gỡ vướng mắc để tăng vốn điều lệ cho các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước. Triển khai quyết liệt, đồng bộ để xử lý tình trạng “tín dụng đen” trong đó sớm hoàn thiện chế tài xử phạt, chú trọng các giải pháp phát triển nền tài chính toàn diện tập trung vào tài chính vi mô và tài chính tiêu dùng, đơn giản hóa thủ tục vay vốn. Kiểm soát tín dụng vào lĩnh vực rủi ro cao. Tăng cường sự phối hợp giữa Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Bộ quản lý ngành. Có giải pháp thực hiện mục tiêu cổ phần hóa trong năm 2019, giám sát chặt chẽ hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước. Thúc đẩy, tạo điều kiện thuận lợi triển khai các dự án điện, phát triển các nguồn năng lượng tái tạo.

Ngoài ra, cần quyết liệt thực hiện các giải pháp kiểm soát dịch bệnh ở gia súc, gia cầm, ổn định sản xuất; tăng cường công tác dự báo, cảnh báo sớm về tình hình thời tiết, khí hậu, chủ động xây dựng phương án ứng phó. Tiếp tục xử lý nghiêm các sai phạm trong công tác tổ chức thi trung học phổ thông quốc gia năm 2018 bảo đảm công khai, minh bạch; tập trung chỉ đạo và tổ chức tốt kỳ thi trung học phổ thông và đại học năm 2019. Thực hiện tốt các chủ trương, chính sách về văn hóa giáo dục, quan tâm giáo dục đạo đức, lối sống, nhân cách.

Quốc hội cũng đề nghị chấn chỉnh công tác quản lý và tăng cường thanh tra, kiểm tra về đất đai và khai thác khoáng sản; bảo đảm an toàn cháy, nổ và kiên quyết xử lý các sai phạm. Xử lý nghiêm các trường hợp lái xe sử dụng rượu, bia, ma túy khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông; sớm hoàn thành và triển khai đồng bộ thu phí tự động không dừng. Xử lý nghiêm các hành vi quấy rối tình dục, xâm hại trẻ em. Triệt phá các nhóm tội phạm, phòng ngừa tội phạm về ma túy có tổ chức, quy mô lớn. Tiếp tục rà soát nội dung cam kết trong các hiệp định thương mại tự do (FTA) “thế hệ mới” và điều ước quốc tế. Sớm điều chỉnh chính sách thu hút đầu tư phù hợp nhằm thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao. Tranh thủ sự ủng hộ của các nước trong việc Việt Nam ứng cử vào Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc nhiệm kỳ 2020-2021…

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị Quốc hội, trên cơ sở Báo cáo thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước năm 2018, tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2019, Ủy ban Kinh tế xin báo cáo Quốc hội xem xét, cho ý kiến và tập trung đánh giá về các nội dung trên trong quá trình thảo luận tại tổ và hội trường của Kỳ họp thứ 7.