Bắc Kạn: Gần 90 ha keo chết héo bất thường

Mới đây, đồi keo của Lâm trường Chợ Mới thuộc địa phận thôn Phiêng Luông, xã Thanh Mai, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn được người dân phát hiện có nhiều cây bị chết héo.  Một số cây thì đã chết khô trong nhiều tháng trước đó. Người dân đã chặt bỏ rồi trồng cây mới  thay thế.  Dưới cái nắng đầu hè, nhiều cây cũng đang bắt đầu vàng lá và héo ngọn dần dần. Trông rừng keo bị “ốm chết” dần mòn, anh Bế Thành Long, cán bộ tiểu khu Lâm nghiệp Thanh Mai, huyện Chợ Mới xót xa: Ban đầu cây keo bị vàng lá, sau đó héo dần rồi chết, phần rễ bị thối. Cây keo chết theo từng cụm hoặc chết rải rác ở các vị trí khác nhau.  Keo sắp đến độ khai thác mà giờ chết nhiềuthế này khiến dân lo lắng. Họ rất muốn biết nguyên nhân keo chết hàng loạt… 
Người trồng keo đang mang nhiều ưu tư, lo lắng keo mắc bệnh lây lan diện rộng. Bà con cho biết: Chúng tôi phát hiện keo héo, chết lác đác cách đây lâu rồi. Nhưng giờ thấy keo chết nhiều hơn, người dân chúng tôi lo lắng lắm, thiệt hại về kinh tế nhiều đấy. Chỉ tính bình quân mỗi ha keo đến độ thu hoạch cũng được giá khoảng 50-70 triệu đồng/ha. Mỗi nhà có hơn chục ha nhận giao khoán thì cũng mất kha khá tiền và công sức chăm bón mấy năm rồi.

Theo báo cáo mới nhất của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Bắc Kạn, qua rà soát diện tích keo bị chết héo vào khoảng 88 ha. Riêng lâm trường Chợ Mới keo chết hơn 85 ha, còn lại khoảng 3 ha thuộc lâm trường Bạch Thông.  Trong đó diện tích keo có tỷ lệ cây chết từ 70-100%  là gần 23 ha, từ 50-69% là hơn 12ha, từ 30-49%  hơn 20ha, từ 10-29% là trên 33ha.  Diện tích keo bị chết tập trung nhiều ở thôn Phiêng Luông, xã Thanh Mai. Ngoài ra, keo ở xã Nông Hạ, Thanh Vận cũng rải rác chết. Keo chết ở các độ tuổi khác nhau, cả những diện tích mới trồng và đã trồng nhiều năm. Đa phần là những diện tích keo trồng 2-4 tuổi . Hiện trường keo bị bệnh lạ chết đều nằm trên những diện tích người dân đã trồng keo nhiều chu kì.  Một số diện tích chết trắng, Lâm trường Chợ Mới đã trồng bổ sung thay thế cây mới. Đối với những diện tích chết rải rác hiện vẫn chưa có biện pháp xử lý. Hiện nay Lâm trường Chợ Mới đang hợp đồng với người dân địa phương chăm sóc rừng keo chia theo tỷ lệ người dân hưởng lợi 70%, lâm trường 30%  sau khai thác. Việc keo chết khiến người dân lo lắng về nguồn thu nhập. Theo Chi cục Thị trường và Bảo vệ thực vật tỉnh Bắc Kạn, bước đầu xác định cây chết là do bệnh chết héo cây keo, tuy nhiên chưa xác định được loại nấm gây bệnh. Mẫu bệnh phẩm đã được Chi Cục TT và BVTT tỉnh Bắc Kạn gửi đi giám định tại trung ương. Ông Hoàng Thanh Bình, Phó Chi cục trưởng Chi cục TT và BTTV tỉnh Bắc Kạn đã cho biết: Hiện tượng chết cây keo, sơ bộ đánh giá ban đầu là do một loại nấm gây nên so với triệu chứng từ thân lá, chết ở thực vật xác định đây là bệnh chết héo cây keo. Tuy nhiên để chắc chắn và đưa ra biện pháp phòng trừ hiệu quả nhất hiện nay chúng tôi đang chờ kết quả giám định là đây là loại nấm gì cách phòng trừ ra sao, từ đó sẽ đưa ra cách phòng trừ kể cả những cây mới chuẩn bị trồng và diện tích đang kinh doanh năm thứ nhất thứ 2 và cả năm thứ 5 (keo 2 tuổi và keo 5 tuổi).

Theo Chi Cục TT và BVTT tỉnh Bắc Kạn, nếu trồng cây liên tục nhiều chu kì trên cùng một diện tích như rừng keo ở xã Thanh Mai có diện tích đã trồng đến chu kì thứ 4 thì nguy cơ khó tránh khỏi  bệnh chết héo vì nấm ở đất. Đơn vị này cũng khuyến cáo Lâm trường Chợ Mới tới đây nếu trồng rừng nên chuyển đổi sang cây khác, tuy nhiên để rõ ràng vẫn phải chờ kết quả giám định sau đó sẽ có những biện pháp phòng trừ phù hợp. Người dân chủ động tìm một số thuốc bột để rắc vào gốc cây thì thấy có thuyên giảm tình trạng cây keo héo lá và sau đó xanh lá trở lại. Cây keo là nguồn sống chính của đồng bào các dân tộc ở Bắc Kạn, góp phần xóa đói giảm nghèo. Keo chết nhiều gây thiệt hại lớn cho người dân và ảnh hưởng tình hình phát triển kinh tế của địa phương. Do vậy, ngành chức năng cần khẩn trương tìm nguyên nhân và có biện pháp phòng ngừa bệnh cho cây trồng này để nhân dân yên tâm canh tác, sản xuất phát triển kinh tế hộ gia đình.