Thái Nguyên: Xác lợn chết trôi lềnh bềnh trên sông Dong

Từ thành phố Thái Nguyên, chúng tôi vượt đèo Nhâu sang đến tràn xóm Thâm, xã Liên Minh, huyện Võ Nhai gặp gỡ bà con đồng bào. Họ đã cho phóng viên biết tình trạng phi tang xác lợn chết vì mắc dịch lở mồm long móng (LMLM) dịp trước và sau Tết Nguyên đán. Những trũng nước của sông Dong, cửa tràn, cầu, cống qua đường, bụi cây rậm đều là những nơi mà người dân có lợn chết đóng bao tải có thể phi tang giấu xác. Một người dân giấu tên đã cho biết: Dịp 25,26,27 tết dòng sông Dong nặng mùi lắm. Xác lợn nổi đầy. Chúng tôi mỗi khi đi qua đường hít phải mùi xác chết là nôn ọe.

Dò theo thông tin người dân cung cấp, chúng tôi lần tìm đến một số cầu đường bộ và cầu treo, tràn qua sông Dong, thấy mùi xú uế của xác chết bốc lên nồng nặc. Sông Dong đoạn chảy qua địa bàn xóm Đồng Danh (xã Tràng Xá, huyện Võ Nhai), một vài bao tải căng phồng bị mắc cạn. Nhiều người dân và học sinh cấp 3 thường xuyên đi lại qua đây đã cho biết: Hai, ba tuần trước, khu vực tràn này xác lợn chết nổi xanh lè, mắc kẹt đầy sông. Ông Trần Văn Mai ở xóm Ba Phiêng, xã Dân Tiến nói: Trước Tết vài hôm, đây là khu vực ứ đọng nhiều xác lợn chết. Tuy nhiên, có người đã đưa máy kéo đến đẩy trôi đi. Ông Mai khẳng định, những bao chứa xác lợn chết sẽ trôi xuống phía dưới ngầm Đoàn Kết và mắc tại đó. Người dân còn thấy cả xe ô tô chở xác lợn đi đổ.

Chúng tôi tìm tới ngầm Đoàn Kết, đúng như nhận định của ông Mai và một số người dân xóm Đồng Danh, trên mặt sông nhan nhản bao chứa xác lợn căng phồng và xác lợn thối rữa mặc kẹt vào bãi đá. Các xác lợn đang phân hủy, có con chỉ còn trơ bộ xương. Tất cả như một bãi chiến trường đầy xác chết. Mùi tanh khẹt của nước sông pha lẫn mùi của xác chết khiến dòng sông Dong trở thành dòng tử khí. Bà Nguyễn Thị Sớm trú ở làng Dồn, xóm Đồng Quán, xã Dân Tiến vừa lấy dựa rạch và mắm môi kéo các bao tải xác lợn chết ra giữa dòng chảy vừa bức xúc nói: "Người dân lợi dụng những thời điểm ít người qua lại đem ném xác lợn chết xuống ven sông. Hàng ngày, tôi và nhiều người trong gia đình, trong làng phải lội qua ghềnh đá nên mùi thối rất khó chịu. Xác lợn chết có hôm ùn ứ lại thành đống, cộn lên giữa dòng. Có những xác lợn nặng cả tạ nằm kềnh càng, chổng bốn chân lên trời trông thật ai oán. Tôi và người làng thường phải đẩy những xác lợn chết ấy để lấy đường qua sông". Bà Sớm khẳng định hầu hết các bao tải căng phình có chứa xác lợn. Nói dứt lời, bà Sớm lấy cây dựa mổ, rạch liên tiếp vào các bao đó kiểm tra thì thấy đều chứa xác lợn bên trong. Bà Sớm cũng cho biết thêm: Người dân còn vứt xác lợn chết vào đồi chè của gia đình gây ô nhiễm môi trường.

Bà Đỗ Thị Điều ở xóm Đoàn Kết, nhà ngay bên cạnh bãi cạn lối qua sông Dong cho biết: Gần một tháng qua, đặc biệt là những ngày cận Tết Nguyên đán Kỷ Hợi, cứ đêm tối mà nghe thấy tiếng xe máy, ô tô đi qua nhà để xuống ngầm thì hầu hết là xe chở xác lợn đi vứt bỏ. Việc người dân không tiêu hủy, khử trùng lợn bị dịch bệnh LMLM theo đúng quy định mà đem vứt ra sông Dong không chỉ gây ô nhiễm môi trường, ảnh hướng lớn đến cuộc sống những hộ dân sống gần đó mà còn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dịch bệnh.

Ông Đàm Quốc Thảo, cán bộ nông nghiệp xã Dân Tiến, huyện Võ Nhai đã cho biết: Chính quyền xã khi nắm bắt được thông tin về việc người dân vứt xác lợn bừa bãi thì mùng 4 Tết đã huy động lực lượng đi thu gom và chôn xác lợn trôi dạt trên sông Dong. Tuy nhiên, do còn sót lại một số lợn con, lợn nhỡ đồng bào nuôi nhỏ lẻ khi mắc dịch chết thì khả năng họ đi vứt xác xuống sông. Việc làm thiếu ý thức này làm khổ cán bộ chính quyền và các hộ dân sinh sống gần sông. Việc ngăn chặn vứt xác lợn chết trên địa bàn xã là rất khó khăn.

Điều đáng quan tâm nhất là tại thời điểm một tuần sau Tết Nguyên đán, dòng sông Dong thơ mộng ngày xưa, nay đã thành dòng sông "xác thối" phát tán mùi nồng nặc khắp vùng. Không những thế, ăn tết xong, người dân tích tụ rác thải sinh hoạt nhiều bao rồi quăng xuống sông Dong khiến cho dong sông càng trở nên ô nhiễm hơn. Nguy hiểm nhất là nước sông mang theo những mầm mống bệnh dịch chảy đi khắp vùng, càng khiến dịch LMLM lan rộng.

Như Báo Tài nguyên và Môi trường đã thông tin, dịch bệnh LMLM được phát hiện tại Thái Nguyên từ đầu tháng 12/2018. Đến nay, thực tế bệnh, dịch đã lan ra nhiều huyện, thành, thị. Cơ quan chức năng và chính quyền địa phương đã tiêu hủy một số lượng lớn lợn bị mắc dich bệnh. Huyện Võ Nhai, có 5 xã, thị trấn phát hiện lợn mắc bệnh LMLM với số lượng tiêu hủy là hơn 11,3 tấn. Với chiều hướng diễn biến phức tạp, đặc biệt là thời điểm mưa nồm sau tết như hiện nay, tình trạng bệnh LMLM lây lan sẽ càng khó kiểm soát. Một câu hỏi lớn đang đặt ra cho ngành chức năng là dịch đã lan rộng, công tác chống dịch đã thực sự chủ động, hiệu quả hay chưa?