Thái Bình: Phát triển bền vững Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải

Đất ngập nước có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của con người với các chức năng: nạp, tiết nước ngầm; lắng đọng trầm tích, độc tố; tích lũy chất dinh dưỡng; hạn chế lũ lụt; duy trì đa dạng sinh học chắn sóng, gió bão vào ổn định bờ biển, chống xói lở... 

Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải có khoảng 9.000 ha thuộc khu vực bảo vệ nghiêm ngặt, 3.500 ha phục hồi sinh thái và khoảng 1.700 ha vùng đệm. Khu bảo tồn đang lưu giữ những giá trị đa dạng sinh học phong phú với các loại quý hiếm và có tầm quan trọng quốc tế. Khu bảo tồn là bãi bồi phù sa sông Hồng bồi đắp, hình thành rừng ngập mặn.

Đây là nơi trú ngụ của hàng triệu con chim. Hiện, khu bảo tồn có khoảng 200 loài chim, thuộc 31 họ, 14 bộ. Trong đó, có gần 160 loài chim di cư, hơn 50 loài chim nước. Nhiều loài quý hiếm có giá trị bảo tồn gen, ghi trong sách đỏ Việt Nam: cò thìa, rẽ mỏ thìa, choắt chân vàng lớn, cò trắng Trung Quốc, te vàng, choắt mỏ vàng, mòng biển mỏ ngắn, bồ nông... Thực vật có trên 100 loài, là thức ăn cho các loại chim, có 43 loại cây có thể làm thuốc. Các loại cá ở khu bảo tồn phong phú với trên 100 loài. Một số loài có giá trị xuất khẩu: cá vược, cá đối vằn, cá bớp, cá lác, cá nhệch, cá thủ vàng...; 20 loài có giá trị kinh tế cao: ngao dầu, ngán, vọp, don, móng tay, cua biển, ghẹ, tôm... là nguồn lợi thủy sản lớn với người dân địa phương. Ngoài ra, có khoảng 113 loài côn trùng, 37 loài lưỡng cư, bò sát trong đó có 4 loài thuộc diện quý hiếm, cần bảo tồn, ghi trong sách đỏ Việt Nam.

Với vị trí địa lý, hệ sinh thái đặc trưng ở 3 xã: rừng ngập mặn, rừng phi lao chắn cát trên cồn Vành, hệ sinh thái thủy sinh và vùng cửa sông - ven biển tạo lợi thế phát triển kinh tế, du lịch sinh thái. Dân số ở 3 xã trên 15.000 người. Trong đó, khoảng 50% sống phụ thuộc vào tài nguyên của khu bảo tồn, chủ yếu là khai thác, đánh bắt và nuôi trồng thủy sản. Điều này đã tạo áp lực khá lớn lên các hệ sinh thái trong khu vực.

Do vậy, thời gian qua, huyện Tiền Hải và các xã trong khu bảo tồn phối hợp với Ban Quản lý khu bảo tồn (Sở NN&PTNT tỉnh Thái Bình) tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về vai trò, tầm quan trọng của hệ sinh thái rừng ngập mặn; tổ chức quản lý, bảo vệ rừng, khuyến lâm, tạo việc làm và thu nhập cho người lao động qua việc trồng rừng. Để phát triển bền vững khu bảo tồn cần nghiên cứu đa dạng sinh kế cho cộng đồng dân cư quanh vùng đệm; tạo mối quan hệ giữa các lực lượng bảo vệ rừng và người dân...