TPHCM: Khó khăn việc giải toả lấn chiếm kênh rạch

(TN&MT) - TPHCM đang triển khai kế hoạch di dời hơn 20.000 căn nhà trên và ven kênh rạch. Trong khi chưa giải tỏa được số căn hộ nói trên, thì nhiều hộ khác lại tiếp tục lấn chiếm kênh rạch khiến công tác giải tỏa thêm khó khăn.

Tại những dòng kênh Đôi – kênh Tẻ, kênh Tàu Hủ, Lò Gốm, kênh Ông Bé, Xóm Củi, Ruột Ngựa thuộc địa bàn các quận 4, quận 7 và quận 8 hiện nay, hàng ngàn hộ dân vẫn đang sinh sống trong các khu “ổ chuột”. Mọi chất thải sinh hoạt đều được thải trực tiếp xuống kênh. Riêng kênh Đôi - kênh Tẻ, có đến 5.300 căn nhà lụp xụp với 32.000 nhân khẩu. Việc lấn chiếm kênh rạch ở đây đã diễn ra từ nhiều năm nay.

Thực tế cho thấy, TPHCM đã áp dụng nhiều biện pháp để khắc phục hậu quả của việc lấn chiếm kênh rạch. Trong Quyết định số 150, năm 2004, UBND TPHCM đã quy định rất rõ về việc quản lý, sử dụng hành lang trên bờ sông, kênh, rạch thuộc địa bàn thành phố. Tại Quyết định này cũng đã phân rõ trách nhiệm của các ban, ngành, địa phương trong việc quản lý, bảo vệ và xử lý vi phạm về lấn chiếm kênh rạch. Tuy nhiên, công tác phối hợp giữa các lực lượng chưa hiệu quả, dẫn đến tình trạng như ngày hôm nay.

Thậm chí, các con kênh thoát nước cho sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất cũng bị lấn chiếm với nhiều hình thức, khiến sân bay thường xuyên ngập sau mỗi trận mưa lớn. Ông Đặng Văn Sáu, người dân ở phường 4, quận Tân Bình bức xúc nói: “Phần lớn các hộ bây giờ lấn ra, làm hẹp lòng mương, cộng với xả thải vào đó nên đáy của con kênh này đã nâng lên rất cao so với đáy của cống thoát ở trong sân bay ra. Vì vậy, khả năng tiêu thoát nước là rất hạn chế”.

Để di dời, tái định cư, tạo công ăn việc làm cho hàng chục ngàn người là rất khó khăn. Trong khi đó, hầu hết nhà, đất họ đang sử dụng không có giấy tờ hợp pháp nên việc áp giá đền bù giải tỏa sẽ thấp, không đủ để mua một căn nhà mới. Theo dự toán của UBND quận 8, kinh phí để di dời, giải tỏa toàn bộ các hộ dân này tốn khoảng gần 14.000 tỷ đồng.

Theo Sở Xây dựng TPHCM, số lượng nhà “ổ chuột” trên và ven kênh, rạch trên địa bàn thành phố hiện nay là hơn 17.000 căn. Khó khăn trong việc giải tỏa các căn nhà ven kênh rạch là người dân không đồng thuận với chính sách đền bù, tái định cư của thành phố. Việc bố trí địa điểm tái định cư cho các hộ dân này cũng gặp khó khăn bởi quỹ đất của thành phố còn hạn chế, trong khi hầu hết người dân muốn sinh sống gần nơi họ đã gắn bó bấy lâu nay.

Theo kế hoạch, việc di dời sẽ được tiến hành trong 2 giai đoạn. Từ nay đến 2020, thành phố tập trung giải tỏa di dời 9.800 căn nhà. Giai đoạn 2 từ năm 2020 – 2025, sẽ hoàn thành mục tiêu di dời hơn 19.500 căn nhà và tổ chức lại cuộc sống của người dân đang sống trên và ven kênh, rạch. Ông Nguyễn Thành Phong, Chủ tịch UBND TPHCM cho biết: “Những con kênh để thoát nước thì người dân lại xây nhà trên đó. Nhiều năm qua thì chúng tôi đã di dời được 36.000 hộ gia đình sống trên và ven kênh rạch. Từ nay đến những năm sắp tới thì chúng tôi còn phải di dời khoảng 20.000 căn nhà nữa. Nếu chúng ta không xử lý khéo và quyết liệt thì vấn đề này sẽ gây ra những vấn đề khác không hay”.

Để công tác di dời nhà trên và ven các kênh rạch đạt hiệu quả, TPHCM đang tạo cơ chế thuận lợi để thu hút doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực này. Ở mỗi quận, huyện của thành phố cần có những phương án khác nhau, phù hợp với điều kiện thực tế. Một việc làm cần thiết của thành phố hiện nay là phải quản lý chặt chẽ việc người dân tiếp tục lấn chiếm hoặc tái lấn chiếm kênh rạch bằng những quy định cụ thể, sát với tình hình thực tế hiện nay.

         Bài & ảnh: Thục Vy