Đắk Lắk: Bãi rác Cư Êbur bao giờ hết ô nhiễm?

Gần 700 hộ khổ vì nước rỉ thải.

Bãi chôn lấp rác thải rắn thành phố Buôn Ma Thuột được xây dựng trên ngọn đồi cao thuộc thôn 3 và thôn 8 xã Cư Êbur. Song, địa bàn chịu ảnh hưởng nặng là thôn 8, bởi đây là vùng trũng. Ô nhiễm không chỉ xuất phát từ mùi hôi, ruồi, muỗi… mà nghiêm trọng hơn là nước rỉ thải từ bãi rác chảy tràn trực tiếp vào đất canh tác, ra suối chảy qua khu dân cư, ảnh hưởng đến gần 700 hộ dân...

Bãi rác quá tải, bức tử môi trường.

Ông Phan Vinh nhà ở ngay cạnh suối chảy qua thôn 8, cách bãi rác khoảng 1km cho biết: “Vào mùa mưa hàng năm, người dân khốn khổ vì bãi rác. Không chỉ mùi hôi, ruồi, muỗi mà nguy hiểm hơn là nước rỉ thải từ bãi rác chảy xuống suối vòng qua thôn. Trong khi người dân thôn 8 nói chung và xã Cư Êbur nói riêng chủ yếu dùng nước giếng đào, giếng khoan để sinh hoạt. Nay, nước rỉ thải từ bãi rác chảy vòng qua thôn ngấm vào giếng nước sinh hoạt là điều chúng tôi lo lắng nhất. Ngoài nguy cơ mắc các bệnh về đường tiêu hóa, hô hấp, những bệnh nan y như ung thư … làm người dân rất bất an”.

Nước suối chảy qua thôn 8 có màu đen kịt, bốc mùi hôi.

Bà H’Luanh Êban – Phó Chủ tịch UBND xã Cư Êbur cho biết: “UBND xã đã nhận được rất nhiều ý kiến phản ảnh của người dân qua đơn thư, qua tiếp xúc cử tri và cả từ dư luận đều bày tỏ bức xúc. Trong đó, ô nhiễm từ nước rỉ thải bị người dân lên án mạnh nhất, bởi hàng ngày, hiện hữu ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân khu vực thôn 8 nói riêng và các thôn lân cận nói chung. Tiếp đó là mùi hôi, ruồi, muỗi cũng ảnh hưởng trực tếp đến người dân thôn 3… UBND xã cũng đã có nhiều văn bản kiến nghị lên UBND thành phố Buôn Ma Thuột, Cty ĐT&MT Đắk Lắk yêu cầu khắc phục. Hiện nay, mùi hôi, ruồi muỗi có phần thuyên giảm, còn ô nhiễm từ nước rỉ thải chưa thấy khắc phục và có nguy cơ ngày càng nghiêm trọng hơn. Điều này không chỉ người dân mà chính quyền địa phường cũng rất lo lắng vì sức khỏe của người dân sẽ bị ảnh hưởng lâu dài từ nước rỉ thải này”.

Trao đổi với phóng viên Báo điện tử Tài nguyên và Môi trường, ông Vũ Văn Hưng – Phó Chủ tịch UBND thành phố Buôn Ma Thuột cho biết: “Tuy bãi chôn lấp rác thải nằm trên địa và phục vụ cho trực tiếp cho thành phố nhưng mọi việc đều do UBND tỉnh Đắk Lắk quyết định. Bởi đơn vị quản lý bãi rác (Cty ĐT&MT Đắk Lắk) trực thuộc UBND tỉnh Đắk Lắk. UBND thành phố đã đề nghị công ty áp dụng các biện pháp khẩn trương, cấp bách xử lý mùi môi, phun thuốc diệt ruồi, muỗi để không ảnh hưởng đến người dân xung quanh. Đồng thời, đầu tư nhà máy xử lý nước rỉ thải bãi rác để không để chảy tràn lan ra xung quanh, xuống suối làm ảnh hưởng đến sức khỏe và đời sống của người dân. Về mùi hôi, ruồi muỗi đã được hạn chế. Song, nhà máy xử lý nước rỉ thải chưa được xây dựng khiến người dân rất bức xúc.

Theo kế hoạch bãi rác Cư Êbur sẽ đóng cửa vào năm 2019 và đưa bãi chôn lấp rác thải đảm bảo quy chuẩn tại xã Hòa Phú, thành phố Buôn Ma Thuột vào sử dụng. Song, cho dù bãi rác Cư Êbur có đóng cử, hệ lụy từ nước rỉ thải sẽ còn kéo dài trong nhiều năm. Quan điểm của UBND thành phố Buôn Ma Thuột là việc xây dựng nhà máy xử lý nước rỉ thải tại bãi rác Cư Êbur là vấn đề cấp bách để khắc phục ô nhiễm nguồn nước nhằm bảo vệ sức khỏe người dân". 

Nước rỉ thải chưa được xử lý gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Nhiều lần bị phạt

Tính từ năm 2010 đến năm 2015, Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) đã tiến hành kiểm tra tình trạng ô nhiễm môi trường tại bãi chôn lấp chất thải rắn thành phố Buôn Ma Thuột và lập biên bản vi phạm, ra quyết định xử lý vi phạm hành chính ngày 16/6/2010, ngày 9/7/2013, ngày 11/9/2015, với tổng số tiền xử phạt là 703.666.000 đồng. Trong đó, lần kiểm tra ngày 11/9/2015, công ty bị xử phạt lên đến 600.000.000 đồng. Mức phạt cao nhưng nguyên nhân không phải do Công ty vận hành không đúng quy trình mà vì không được Nhà nước đầu tư đồng bộ các hạng mục công trình nhất là hệ thống thu gom và xử lý nước rỉ thải. Điều này khiến cho cán bộ, công nhân viên đang vận hành bãi rác rất lo lắng liệu có bị phạt lần tiếp theo.

Ông Bùi Văn Quý – Giám đốc Cty ĐT&MT Đắk Lắk cho biết, về mùi hôi công ty đã sử dụng các loại chế phẩm để hạn chế; ruồi muỗi dùng thuốc để diệt, còn nước rỉ thải không còn cách nào khác là đầu tư xây dựng nhà máy xử lý.

Ông Quý cho hay: “Hiện nay, chủ trương đầu tư nhà máy xử lý nước rỉ thải đã được phê duyệt, công ty đã lập dự toán, chọn nhà cung cấp thiết bị, chọn nhà thầu thi công. Song, về nguồn vốn để xây dựng lại chưa được UBND tỉnh chấp thuận”.

Nước suối vừa ô nhiễm vì nước rỉ thải và rác thải bao vây.

Theo dự toán ban đầu nhà máy xử lý nước thải sẽ được xây dựng với tổng mức vốn là 4,5 tỷ đồng. Song, khi chuẩn bị đưa vào lắp đặt đã đội vốn lên 7,2 tỷ đồng, tăng 2,7 tỷ đồng. Nguyên nhân tăng vốn là do lúc đầu lập dự toán chỉ tập trung vào nhà máy, công nghệ mà không có các hạng mục công trình kèm theo như: nền sân bê tông, nhà bao che vận hành, nhà bảo vệ, tường rào bao quanh.

Đồng quan điểm với UBND thành phố Buôn Ma Thuột là cần sớm đầu tư nhà máy xử lý nước rỉ thải từ bãi rác Cư Êbur để bảo vệ sức khỏe người dân xung quanh. Đây cũng là điều mà Công ty luôn trăn trở song quyền quyết định thuộc về các Sở, ngành tham mưa cho UBND tỉnh quyết định. Mặc dù là cấp bách nhưng tại cuộc họp ngày 11/10/2016 giữa các Sở KH&ĐT, Tài chính, Xây dựng, TN&MT, UBND TP. Buôn Ma Thuột, Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố và Cty ĐT&MT Đắk Lắk vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều.

Bãi rác nhìn từ thôn 8 xã Cư Êbur, thành phố Buôn Ma Thuột.

Trong khi UBND thành phố và Công ty cho rằng, việc xây dựng nhà máy xử lý nước rỉ thải là cấp bách, một số Sở, ngành lại cho rằng, liệu có cần thiết vì bãi chôn lấp rác thải sẽ đóng của sau 2 năm sử dụng (năm 2019)?!

Ông Bùi Văn Quý khẳng định: “Cho dù bãi rác có đóng cửa, hệ lụy từ nước rỉ thải sẽ còn kéo dài trong nhiều năm, nước rỉ thải sẽ còn thải ra nhiều. Ở đây, cái chính là bảo vệ sức khỏe người dân khu vực xung quanh”.

Bài và ảnh: Đình Thắng