Đà Nẵng: Học sinh thiết kế nhà ở "sống chung" với ô nhiễm

Mô hình nhà giảm thiểu ô nhiễm của hai bạn Huy và Duyên

Hình thành ý tưởng từ bài báo

Quách Đức Huy chia sẻ: Tình cờ em đọc được một bài báo viết về việc người dân ở khu vực bãi rác Khánh Sơn chặn xe chở rác vào bãi rác vì nơi đây ô nhiễm trầm trọng. Lúc đó, Huy đã suy nghĩ nên làm điều gì đó cho bà con ở khu vực này đỡ khổ. Đúng vào thời điểm trường THPT Trần Phú phát động cuộc thi “Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học” năm học 2015 - 2016, em liền chia sẻ ý tưởng với cô giáo chủ nhiệm Trần Thị Thu Nga và được cô khuyến khích thực hiện.

Để thực hiện ý tưởng, cô giáo và học sinh đã đến tận khu vực xung quanh bãi rác để quan sát thực tế và tìm hiểu về môi trường trong ngôi nhà của người dân. Sau khi thâm nhập thực địa, Huy và Duyên nhận ra đại đa số dân cư nơi đây đều nghèo, thu nhập thấp, không có điều kiện để thay đổi chỗ ở. Cách tốt nhất là giúp người dân “sống chung với ô nhiễm” bằng việc cải tạo chính căn nhà của họ, giảm thiểu các tác động ô nhiễm của môi trường xung quanh.

Huy nhớ lại: “Khi bọn em xuống khu vực người dân sinh sống, thấy cuộc sống của họ rất khổ. Bên cạnh việc chịu đựng mùi hôi thối do bãi rác bốc mùi, họ còn bị nhiễm khí độc do cách các loại rác như nhựa, các đoạn dây điện, ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe.”

Sau lần khảo sát đầu tiên, Đức Huy và Mỹ Duyên cùng cô giáo còn trở lại khu vực Khánh Sơn thêm 3 lần nữa để đo các thông số kỹ thuật có liên quan, tiến hành thực nghiệm tại một hộ dân. Để có máy móc đo đạc, cô Thu Nga phải liên hệ với Trung tâm nghiên cứu bảo vệ môi trường của ĐH Đà Nẵng mới có đủ các thiết bị đo khí và phân tích. Những kiến thức về hóa học, sinh học, vật lý… cùng niềm đam mê khám phá đã giúp hai bạn sáng chế mô hình ngôi nhà giảm thiểu ô nhiễm cho dân.

Ngôi nhà “sống chung” với ô nhiễm

Ngôi nhà thiết kế cho người dân sống quanh bãi rác Khánh Sơn được Huy và Duyên sử dụng sơn có chứa TiO2 (Titan điôxít) để sơn phủ lớp tôn lợp mái nhà và gạch lát sân nhằm ôxy hóa khí độc. Đây là loại sơn được nhiều nước trên thế giới sử dụng ở các công trình nhà ở cho người dân.  Ngôi nhà sử dụng hệ thống lam cửa hình cánh buồm xoay linh hoạt để giảm bụi và khí độc theo chiều gió; đồng thời sử dụng hệ thống cửa lưới cho cửa chính và cửa sổ thiết kế bằng sợi thủy tinh bọc nhựa để ngăn bụi bẩn vào nhà và tạo không gian cho không khí đối lưu nhằm tránh nóng bức.

Ngôi nhà được phủ lớp sơn Titan điôxít nhằm oxi hóa khí độc, với hệ thống lam cửa hình cánh buồm xoay linh hoạt để giảm bụi và khí độc theo chiều gió, tận dụng cây xanh để giảm ô nhiễm

Huy giải thích: “Sơn Titan điôxít có tính chống ăn mòn cao, không thấm nước; có độ bền về hóa, nhiệt và bền cơ học; có khả năng phản ứng với ánh sáng để trung hòa các tác nhân gây ô nhiễm không khí. Bên cạnh đó, có thể ôxy hóa các chất gây ô nhiễm không khí độc hại thải ra do các nhiên liệu hóa thạch bị đốt cháy. Khi tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên, TiO2 phá vỡ các ôxit nitơ trong không khí và biến chúng thành canxi nitrat vô hại. Chất này sẽ rửa sạch mái nhà với lượng mưa bình thường và là một loại phân bón thông dụng cho cây trồng”.

Đặc biệt, mô hình nhà của Huy và Duyên còn tận dụng cây xanh tự nhiên để vừa giảm ô nhiễm, vừa làm đẹp cảnh quan. Các loại cây như: cây bạc hà, cây hành tăm, lưỡi hổ, lô hội, lan ý, dương xỉ… Cùng với đó là một hệ thống cây xanh được thiết kế cả trong và ngoài nhà để làm trong sạch môi trường, xua muỗi.

Huy cho biết thêm, một ưu điểm nữa ở đề tài này là có thể cải tạo ngay trên chính ngôi nhà của người dân, do đó chi phí cải tạo thấp, với khoảng 10 triệu đồng/nhà diện tích 100m2 - mỗi hộ dân có thể biến ngôi nhà của mình trở nên trong sạch về không khí, đảm bảo sức khỏe.

Trần Mỹ Duyên chia sẻ: “Ngoài tìm kiếm các tài liệu, thông tin trên mạng, trong đó có những thông tin em phải dịch từ tiếng Anh, có những kiến thức chúng em chưa học đến nên phải nhờ đến sự hỗ trợ, tư vấn của thầy, cô giáo”.

Thầy Phạm Hùng- Hiệu trưởng trường THPT Trần Phú cho biết: Mô hình này có ý nghĩa rất thiết thực giúp người dân giảm bớt chịu tác động xấu từ tình trạng ô nhiễm môi trường ở “điểm nóng” này. Từ khi các em nêu ra ý tưởng đến khi hoàn thiện mô hình, nhà trường luôn tạo mọi điều kiện hỗ trợ từ việc bố trí lịch học, tài liệu để qua đó sẽ tạo động lực để học sinh trong trường hứng thú với nghiên cứu khoa học.

Mô hình nhà chống ô nhiễm được đánh giá cao, tuy nhiên hai bạn Huy và Duyên vẫn còn nhiều trăn trở: “Chúng em vui vì mô hình được đánh giá cao nhưng mong muốn lớn nhất là làm sao có thể ứng dụng vào thực tế để giúp người dân sống trong môi trường trong sạch”.

Hiện nay, chính quyền thành phố Đà Nẵng vẫn chưa có giải pháp để di dời người dân ở bãi rác Khánh Sơn, do vậy, mô hình nhà giảm thiểu ô nhiễm của Quách Đức Huy và Trần Mỹ Duyên cần được các cơ quan chức năng sớm quan tâm và triển khai./. 

Bài  & ảnh: Lan Anh