Cà Mau: Con tôm "nuốt" đồng lúa

(TN&MT) - Thời tiết khắc nghiệt do biến đổi khí hậu lại thêm tác động của con người khiến tình trạng xâm mặn trên địa bàn tỉnh Cà Mau diễn ra ngày một trầm trọng. Đặc biệt, là tình trạng người dân tự ý đưa nước mặn vào nuôi tôm ngay trên vùng quy hoạch cánh đồng lớn sản xuất hai vụ đã gây ra nhiều bức xúc trong dân và mâu thuẫn trong sản xuất.   

Ông Trần Văn Hà, ấp 3, xã Tân Lộc Bắc đã cuốc đất đấp bờ bao và sẵn sàng nuôi tôm

Vụ mùa vừa qua, hàng chục hộ trồng lúa trong khu vực được quy hoạch cánh đồng lớn trồng lúa trên địa bàn ấp 3, xã Tân Lộc Bắc, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau bị mất trắng vì nước bị nhiễm mặn. Mà hiện tượng nhiễm mặn ở khu vực này lại chính do một số hộ dân nơi đây tự ý đưa nước mặn vào nuôi tôm. Mặc dù, Chủ tịch UBND tỉnh cũng đã có công văn chỉ đạo Sở N&PTNT, Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Thới Bình xử lý trường hợp trên. Tuy nhiên, tình trạng trên chưa có dấu hiệu dừng lại mà thậm chí còn có nguy cơn lan rộng đe dọa xóa sổ luôn cánh đồng lớn lúa hai vụ của xã.       

Vụ lúa “mặn”       

Trong vụ hè thu vừa qua, ông Trần Văn Hà, ấp 3 xã Tân Lộc Bắc, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau sản xuất trên 12 công đất nhưng chỉ thu hoạch được vài chục bao lúa. Ông Hà chua chát nói: “Đất bị nhiễm mặn không chỉ phải gần như thất trắng gần 10 công mà lúa lừng lép bán bán không ai mua, thậm chí cho vịt ăn nó còn chê!”. Theo như ông Hà cho biết, ruộng lúa của gia đình ông nằm ngay cạnh vuông tôm của ông Phan Văn Trung, người mới lấy nước mặn vào nuôi tôm từ đầu năm nay, nên nước mặn thấm qua, gây thiệt hại gần như toàn bộ diện tích trồng lúa của gia đình ông. “Trong số 12 công lúa chỉ gặt được 2 công nằm cách xa chỗ người ta nuôi tôm còn 10 công cập bênh vuông tôm chỉ mót được 12 bao lúa, nhưng toàn lúa lép”, ông Hà tâm sự.

Gần như mất trắng mất trắng vụ vừa rồi nên giờ gia đình phải gánh khoảng nợ trên chục triệu đồng chi phí mua phân bón, thuốc trừ sâu, công cán thuê mướn.... cùng chung cảnh ngộ lao đao vì nước mặn như ông Hà, hơn 3,5 công đất của bà Lê Kim Yến cũng chẳng thu hoạch được gì. Nhìn ra cánh đồng đang chuẩn bị xạ lại vụ mới bà Yến nói trong lo lắng, không biết có nên xuống giống nữa hay không, nếu tình trạng này kéo dài chắc chắn cũng chẳng thu hoạch được gì.

Khu vực quy hoạch sản xuất cánh đồng lớn lúa hai vụ ấp 3 xã Tân Lộc Bắc, huyện Thới Bình có tổng diện tích hiện tại là 68 ha, đây là nơi cho năng suất khá cao với trên 5,2 – 6 tấn/ 1ha, đem lại thu nhập ổn định cho người dân. Chính vì lẽ đó mà việc một số hộ nằm ở khu vực đất ruộng trũng hơn tự ý chuyển sang nuôi tôm đã gây bức xúc cho đa số người dân nơi đây.

Ông Nguyễn Văn Đáng, Trưởng ấp 3 cho biết: “Hiện khu vực cánh đồng mẫu thuộc ấp 3 có tất cả 13 hộ đã cuốc đất đấp bờ bao và đưa nước mặn vào nuôi tôm. Chính quyền ấp cũng tuyên truyền và xã cũng đã xuống lập biên bản vi phạm của những hộ này nhưng cho đến nay vẫn chưa giải quyết được”.            

Nguy cơ mất cánh đồng lớn    

Trong khi người trồng lúa thì rầu “thúi ruột” do mất mùa, nợ nần chồng chất thì những hộ tự ý đưa nước mặn vào nuôi tôm lại phấn khởi ra mặt. Ông Phan Văn Trung một trong những hộ đã chuyển 1,4 ha đất lúa sang nuôi tôm cho biết: “Vụ rồi tôi nuôi tôm quảng canh thu hoạch lãi trên 14 triệu đồng hiệu quả hơn trồng lúa nhiều. Ở đây nhiều người chuyển sang nuôi tôm rồi, đều hiệu quả cả. Nói chung là nuôi tôm có ăn hơn làm lúa”. Một hộ khác là ông Phan Văn Lúng nói: “Đứng đây nhìn sang khu vực sau hậu đất đấy, giờ người ra toàn cất nhà tường khang trang cả, cũng nhờ nuôi tôm cả đấy. Nhà tôi có 14 công đất trồng lúa cũng đã chuyển sang nuôi tôm”.

Ông Phan Văn Trung lấy nước mặn vào nuôi tôm trên ruộng lúa thuộc Cánh đồng mẫu, ấp 3, xã Tân Lộc Bắc

Áp lực lợi nhuận so sánh giữa con tôm và cây lúa đã làm lung lay ý chí giữ lúa của nhiều hộ dân nơi đây. Ngay cả người thiết tha với cây lúa như ông Trần Văn Hà cũng đã thuê cơ giới vào đào bờ bao và sẵn sàng chuyển sang nuôi tôm bất cứ lúc nào. Ông Hà cho biết: “Tôi thấy trồng lúa có thu nhập ổn định nên quyết tâm trồng lúa, nhưng với tình hình này nếu không giải quyết dứt điểm thì không còn cách nào khác tôi cũng phải lấy nước mặn vào nuôi tôm thôi. Tôi cuốc đất lên bao ví lại nhưng để...trồng lúa. Hiện mới xuống giống lúa xong nhưng nếu nước còn bị nhiễm mặn nữa thì tôi sẽ chuyển qua nuôi tôm.

Với việc người dân hăng hái chuyển sang nuôi tôm trong vùng quy hoạch trồng lúa cánh đồng mẫu của ấp 3, xã Tân Lộc Bắc như hiện nay thì nguy cơ vuông tôm “nuốt” dần ruồng lúa là khó tránh khỏi.

Bà Lâm Thị Trúc Mai, Phó chủ tịch UBND xã Tân Lộc Bắc cho biết: “Chuyện một số hộ dân tự ý lấy nước mặn vào nuôi tôm trong khu vực cánh đồng lớn ở ấp 3 là mới phát sinh đây. Chính quyền địa phương cũng đã nhiều lần lập biên bản xử lý cũng như tuyên truyền để người dân không vi phạm vùng quy hoạch lúa nhưng vấn đề chưa giải quyết được. Vấn đề này chính quyền địa phương không giải quyết được và đang đợi sự chỉ đạo giải quyết của cấp trên”.

Trao đổi với với chúng tôi về vấn đề này ông Nguyễn Văn Tranh, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Cà Mau cho biết: Vấn đề này phát sinh nhiều năm nay chứ không phải bây giờ mới có (vấn đề người dân tự ý đưa nước mặn vào nuôi tôm ở vùng chuyên canh trồng lúa). Chuyện xử phạt là quyền của địa phương, đây là đơn vị chuyên ngành không tham gia xử lý được. Khi được hỏi về cách xử lý trường hợp ở ấp 3 xã Tân Lộc Bắc thế nào, ông Tranh cho biết: “Chuyện mình quy hoạch thì quy hoạch nhưng mà người ta không thực hiện quy hoạch thì mình cũng không có chế tài nào để xử được! Cái đó thì tới đâu hay tới đó thôi chớ mình không có cách nào khác. Giờ kêu người ta trồng lúa rồi đời sống họ khó khăn thì ai chịu trách nhiệm”.

Với thực trạng và cách xử lý như trên thì trong tương lai không xa vùng quy hoạch cánh đồng lớn thuộc ấp 3, xã Tân Lộc Bắc, huyện Thới Bình sẽ “được” trồng một vụ lúa, một vụ tôm như ao ước của một số hộ dân trong khu vực này...

Nguyễn Phú