Lắp đặt hệ thống định vị thiết bị chứa nguồn phóng xạ tại Vũng Tàu

(TN&MT) - Thực hiện chỉ đạo của UBND TP.HCM, ngày 17/4, Sở KH&CN TP.HCM,  Trung tâm Nghiên cứu và  Đào tạo Thiết kế Vi mạch (ICDREC) và Trung tâm Nghiên cứu Triển khai Khu Công nghệ cao đã tiến hành lắp đặt hệ thống giám sát và quản lý nguồn phóng xạ tại Công ty Apave  số 42 K đường 30/4 TP.Vũng Tàu.

Kỹ sư ICDREC lắp đặt hệ thống định vị cho thiết bị chứa nguồn phóng xạ di động tại Vũng Tàu

Do đây là thiết bị chứa nguồn phóng xạ tại TP.HCM nhưng đang trong quá trình di chuyển, sử dụng tại Vũng Tàu nên Sở KH&CN TP.HCM và ICDREC, hai đơn vị được TPHCM giao nhiệm vụ lắp thiết bị định vị, phải tiến hành lắp đặt tại địa phương nói trên. Đây cũng là thiết bị đầu tiên được lắp đặt hệ thống giám sát và quản lý nguồn phóng xạ trong tổng số 124 thiết bị thường xuyên được di chuyển trong quá trình sử dụng nằm trong sự quản lý của TP.HCM.

ICDREC là đơn vị được UBND TPHCM giao phối hợp với Sở KH&CN nghiên cứu thiết kế hệ thống giám sát và quản lý nguồn phóng xạ. Qua nhiều nghiên cứu, hệ thống này đã sẵn sàng đưa vào sử dụng. Hệ thống giám sát và quản lý nguồn phóng xạ bao gồm 2 bộ phận: phần khung thép do Trung tâm Nghiên cứu triển khai Khu Công nghệ cao thiết kế bo quanh thiết bị chứa chất phóng xạ và một hộp định vị hình chữ nhật 5x12 cm bằng nhựa chứa các vi mạch điều khiển. Hộp định vị được phát triển dựa trên con chip SG8V1 - chip vi điều khiển của Việt Nam do ICDREC chế tạo, hệ thống GPS, hệ thống báo tin GSM/GPRS, nguồn điện, đèn led...

Thiết bị này sẽ được quản lý bởi một phần mềm trực tuyến, phần mềm này do Trung tâm Nghiên cứu triển khai Khu Công nghệ cao thiết kế. Khi thiết bị chứa phóng xạ đứng yên, cứ 10 giờ, định vị sẽ gởi thông tin về vị trí, nồng độ phóng xạ 1 lần. Nếu thiết bị di chuyển, cứ 10 phút, định vị sẽ gửi thông báo về trung tâm. Song song đó khi di chuyển, phần mềm trực tuyến cũng vẽ lại hành trình của thiết bị để quản lý. Cùng một lúc, phần mềm này có thể quản lý được 10.000 hoặc thậm chí 50.000 thiết bị.

Hệ thống giám sát và quản lý nguồn phóng xạ được thiết kế gọn, dễ sử dụng, pin dùng khoảng một năm. Nếu hệ thống này bị tháo rời khỏi thiết bị hoặc có tác động gỡ bỏ, hệ thống sẽ ngay lập tức gởi cảnh báo khẩn về trung tâm. Khi đó, cơ quan chức năng sẽ có hướng xử lý.

Đây là sản phẩm thương mại ứng dụng chíp Việt của ICDREC nên việc nghiên cứu, phát triển hệ thống giám sát và quản lý nguồn phóng xạ là cả một quá trình tốn kém chất xám, công sức… Chính vì thế ICDREC mong muốn hệ thống định vị này được ứng dụng hầu hết các thiết bị chứa nguồn phóng xạ trong cả nước chứ không chỉ riêng TP.HCM. Song trước sự chỉ đạo của UBND TP.HCM và vì sự an toàn của người dân Thành phố, trước mắt ICDREC sản xuất  thiết bị định vị  để lắp đặt cho 124 thiết bị chứa phóng xạ thường xuyên được di chuyển trong quá trình sử dụng tại TP.HCM .

Thực tế cho thấy trong những năm gần đây, quản lý các thiết bị phóng xạ trong nước đã xảy ra một số sự cố liên quan như: Sự cố báo động nguồn giả; sự cố phát hiện nguồn phóng xạ nằm ngoài tầm kiểm soát; sự cố kẹt nguồn, rơi nguồn; sự cố bị đánh cắp nguồn phóng xạ…Với việc thiết bị bức xạ, nguồn phóng xạ đã và đang được sử dụng càng nhiều trong các lĩnh vực như công nghiệp,  y tế, hải quan... thì công tác quản lý các thiết bị này trở nên quan trọng, đặc biệt sau sự cố mất nguồn phóng xạ tại TP.HCM vào tháng 9/2014 cũng như vụ mất thiết bị chứa nguồn phóng xạ tại Vũng Tàu được phát hiện vào ngày 1/4/2015 mà đến nay vẫn chưa tìm thấy.

Việc lắp đặt hệ thống giám sát và quản lý nguồn phóng xạ hôm nay khẳng định đây là hệ thống hoàn toàn do trong nước chế tạo, làm chủ hoàn toàn sản phẩm từ phần cứng cho đến phần mềm và đặc biệt là sử dụng chính chip do Việt Nam thiết kế và phát triển - chip SG8V1 không chỉ là kỳ vọng ứng dụng cho tất cả các thiết bị nguồn phóng xạ trên cả nước thay thế thiết bị ngoại nhập từ phần cứng đến phần mềm mà còn khẳng định giá trị của chip Việt, công nghệ Việt đang từng bước ứng dụng vào từng sản phẩm thiết thực trong đời sống xã hội.

Tin & ảnh: Tường Tú