EVN sẵn sàng hợp tác cùng nghiên cứu tìm giải pháp sử dụng tro, xỉ

Tro xỉ cần phải được đưa vào diện hàng hóa

Theo báo cáo tổng hợp tình hình tro xỉ tại các nhà máy nhiệt điện than của EVN, với 12 nhà máy nhiệt điện than đang vận hành thì tổng khối lượng than sử dụng trung bình năm khoảng 34 triệu tấn. Theo đó, tổng khối lượng tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than của EVN phát sinh trung bình năm là 8,1 triệu tấn. Hiện nay, khối lượng tro, xỉ đang còn lưu giữ tại các nhà máy nhiệt điện than là gần 15 triệu tấn.  Việc tiêu thụ tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than khu vực phía Bắc đã được thực hiện từ lâu và chủ yếu được tái sử dụng làm phụ gia cho bê tông, xi măng, vữa xây dựng, gạch không nung với thị trường tiêu thụ tro xỉ tương đối ổn định. Hầu hết các nhà máy đã tìm và ký hợp đồng với các đối tác để tiêu thụ phần lớn lượng tro xỉ của nhà máy. Điển hình như các nhà máy Phả Lại và Ninh Bình đã tiêu thụ hết hoàn toàn lượng tro xỉ của nhà máy.

Tuy nhiên, tại nhiều khu vực như Quảng Ninh và phía Nam, các NMNĐ vẫn gặp khó trong xử lý tro xỉ, khối lượng tro, xỉ được tiêu thụ vẫn chưa đáng kể. Đơn cử như Nhà máy Nhiệt điện Quảng Ninh và Mông Dương 1 có khối lượng tro, xỉ chưa tiêu thụ còn nhiều. Đối với các nhà máy nhiệt điện than khu vực phía Nam tại Trung tâm Nhiệt điện Duyên Hải và Vĩnh Tân mới đưa vào vận hành cũng đã làm việc với các đơn vị có khả năng tiêu thụ tro xỉ, tạo điều kiện để các đơn vị này tiến hành lấy mẫu thí nghiệm để đưa ra phương án tiêu thụ.

Hầu hết các đơn vị sử dụng tro, xỉ đều kêu khó và có kiến nghị với các bộ, ngành ngay tại Hội thảo. Đại diện lãnh đạo Công ty CP Sông Đà Cao Cường cho hay, hiện tro xỉ chủ yếu phục vụ trong phụ gia bê tông, xi măng, vật liệu xây không nung. Tại các nước như Nhật đã sử dụng 100% từ tro xỉ, tại Trung Quốc, Malaysia là khoảng 80%. Ở Việt Nam, Chính phủ đã có Quyết định 567 ngày 28/4/2010 phê duyệt Chương trình Phát triển Vật liệu xây không nung đến năm 2020, trong đó hạn chế vật liệu nung, khuyến khích phát triển vật liệu không nung. Nhưng 8 năm qua, chúng ta chưa làm được gì nhiều. Doanh nghiệp đã đầu tư hàng trăm tỷ từ năm 2010 đến nay để đón đầu. Thứ nhất về chất lượng tro xỉ, doanh nghiệp đang gặp khó vì không có chỉ dẫn. Với chất lượng tro xỉ như hiện nay, thì phải phân định rõ ràng. Bởi theo quy định của Bộ Tài nguyên Môi trường thì tro, xỉ là vật liệu nguy hại dẫn đến mỗi khi xuất lô hàng, chúng tôi đều phải test mẫu từng container và chi phí rất nhiều tiền cho việc này”.  Do vậy, cần phải làm rõ, đây là chất thải như thế nào, tái sử dụng làm vật liệu sản xuất ra sao... Tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh, Pháp, họ đưa quy chuẩn rất tốt, làm xi măng thì quy chuẩn thế nào, vật liệu không nung thì ra sao.

 Để khuyến khích sử dụng vật liệu không nung, góp phần tiêu thụ lượng tro xỉ hiện nay, cần phải có chính sách để đưa vật liệu không nung lên hàng đầu. Tối thiểu các nước thấp nhất như Malaysia là 60% rồi, trong khi Việt Nam mới chưa tới 20%. phía Sông Đà Cao Cường kiến nghị,
Đồng thời Sông Đà Cao Cường cũng cam kết, lượng tro xỉ thải từ các nhà máy ra đến đâu, công ty sử dụng sạch đến đấy. Doanh nghiệp đầu tư công nghệ để lo triệt để, toàn diện, lâu dài đầu ra sản phẩm. Nhưng phải có chính sách quyết liệt của nhà nước, chứ không thể thực hiện “đánh trống bỏ dùi” như thời gian qua. Cùng quan điểm trên, ông Vũ Thanh Tuyền, Tổng giám đốc Công ty Xây dựng Thanh Tuyền cho hay, Công ty đầu tư dây chuyền sản xuất gạch không nung tự động, công suất khoảng 80 triệu viên/năm, sản xuất vật liệu san lấp từ tro xỉ, năm 2018, Công ty có thể sử dụng trên 360.000 tấn tro xỉ, và tới 2019 sử dụng trên 600.000 tấn tro xỉ.

Ông Tuyền cho hay doanh nghiệp muốn nhân rộng sản phẩm gạch không nung ra thị trường, rất cần sự quan tâm của Chính phủ, bộ ban ngành, và phía tập đoàn Điện lực. Thứ nhất, doanh nghiệp khát vốn ưu đãi lãi suất thấp, trong vòng 10 năm để doanh nghiệp có sự co giãn.  Tro xỉ cần phải được đưa vào diện hàng hóa, chứ không thể là chất thải cần xử lý. Sản phẩm xuất khẩu của Công ty sang cả Lào, Campuchia, Malaysia (ngói mầu). Sản phẩm gạch không nung được đón nhận rất tốt trên thị trường. Nếu có cơ chế tốt, chúng tôi tiếp tục phát triển các nhà máy tại Trà Vinh, Bình Thuận.

Tại Hội nghị, hầu hết các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng không nung cũng cho rằng, nhà nước có thể hỗ trợ doanh nghiệp về vốn vay ưu đãi, trung và dài hạn, hay về thuế 3-5 năm đầu dự án; giá thành khi sử dụng tro xỉ từ các nhà máy… để tạo điều kiện hỗ trợ mạnh mẽ hơn giúp các doanh nghiệp sản xuất  cạnh tranh tốt hơn với các sản phẩm gạch nung truyền thống. Ngoài ra, cần giao rõ trách nhiệm cho các bộ ban ngành, trong việc đưa ra quy định, tiêu chuẩn, tạo cơ sở cho doanh nghiệp hoạt động, chứ vẫn chung chung thì không thể giải quyết được.
EVN sẵn sàng hợp tác cùng nghiên cứu tìm giải pháp sử dụng tro, xỉ

Tại Hội nghị, ông Nguyễn Tài Anh, Phó Tổng giám đốc EVN khẳng định: EVN sẵn sàng hợp tác với các đối tác để cùng nghiên cứu tìm giải pháp và xây dựng kế hoạch dài hạn trong việc tái sử dụng tro, xỉ.

EVN cũng cam kết sẽ phối hợp cùng với các đối tác để làm việc với cơ quan quản lý nhà nước, đề xuất ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn, hướng dẫn liên quan tới thu gom, vận chuyển và tái sử dụng tro xỉ; tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị có giải pháp tái sử dụng tro xỉ để sản xuất các sản phẩm tiếp cận nguồn nguyên liệu tro xỉ tại các nhà máy nhiệt điện than của EVN.

EVN sẽ hỗ trợ các đối tác trong việc tìm kiếm các giải pháp để đảm bảo chất lượng tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện; bố trí mặt bằng và nhân lực phù hợp trong phạm vi các nhà máy để phối hợp với các đơn vị trong lắp đặt, vận hành các hệ thống thiết bị thu gom và vận chuyển tro xỉ.

Đặc biệt, EVN ưu tiên hợp tác với các đối tác có mục tiêu đầu tư sử dụng tro xỉ dài hạn với khối lượng lớn, thực hiện tiêu thụ tro xỉ theo các hợp đồng dài hạn, thực hiện lựa chọn các đối tác trên cơ sở cạnh tranh, công khai, minh bạch.