Đẩy mạnh ứng dụng viễn thám trong giám sát tài nguyên, bảo vệ môi trường

Một trong số đó là Dự án “Xây dựng trạm dò tìm, tiếp nhận dữ liệu và trung tâm xử lý dữ liệu ảnh vệ tinh” thuộc khuôn khổ hợp tác ASEAN - Ấn Độ. Đây là dự án đa phương thực hiện tại Việt Nam, trong đó Ấn Độ sẽ chi trả toàn bộ kinh phí của phần xây lắp và cung cấp các thiết bị lắp đặt, đồng thời vận hành trạm thu ảnh viễn thám và cung cấp miễn phí dữ liệu từ các thế hệ vệ tinh viễn thám Ấn Độ là Resourcesat và Oceansat tại trạm thu trong 5 năm, Dự án cũng sẽ có nội dung về đào tạo cho các nước ASEAN về công nghệ vũ trụ thông qua các khóa học dài hạn (sau đại học) và ngắn hạn. Đối với Việt Nam, việc thiết lập mới một trạm dò tìm, thu nhận dữ liệu và trung tâm xử lý dữ liệu ảnh vệ tinh sẽ đem lại rất nhiều lợi ích cho đất nước. Trước tiên, đây là bước đi rất phù hợp với “Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020” đã được Thủ tướng chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 137/2006/QĐ-TTg ngày 14 tháng 06 năm 2006 cũng như chủ trương dài hạn phát triển ứng dụng lĩnh vực viễn thám phục vụ công tác quản lý tài nguyên môi trường.

Bên cạnh nguồn dữ liệu thu được từ trạm thu ảnh viễn thám do Cục Viễn thám quốc gia đang vận hành (từ vệ tinh quan sát trái đất VNREDSat-1 của Việt Nam), việc sử dụng kết hợp các loại ảnh viễn thám Ấn Độ với các dữ liệu ảnh viễn thám hiện có trong cơ sở dữ liệu viễn thám quốc gia cũng sẽ tăng cường hiệu quả của nhiều ứng dụng, cho phép theo dõi, giám sát các đối tượng trên bề mặt ở nhiều mức độ khác nhau về cả không gian và thời gian, từ khái quát đến chi tiết. Sau thời gian vận hành của dự án, Việt Nam và Ấn Độ có thể tiếp tục hợp tác, phối hợp nâng cấp Trạm này để có thể thu nhận và xử lý được những dữ liệu ảnh viễn thám từ các vệ tinh khác của Ấn Độ để có thể chia sẽ nguồn dữ liệu cho các nước ASEAN. Dự án này cũng sẽ đào tạo cho Việt Nam một số lượng lớn cán bộ có trình độ chuyên môn cao về công nghệ vũ trụ và viễn thám để bổ sung vào đội ngũ cán bộ hiện có.

Ngày 24/1, tại Ấn Độ, Bộ trưởng Trần Hồng Hà và lãnh đạo một số Bộ, ngành đã tháp tùng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc Dự Lễ chứng kiến trao đổi văn kiện hợp tác “Thỏa thuận về “Xây dựng trạm dò tìm, tiếp nhận dữ liệu và trung tâm xử lý dữ liệu ảnh vệ tinh”.

Bên cạnh dự án hợp tác ASEAN - Ấn Độ, Cục Viễn thám quốc gia cũng đang triển khai một số dự án đầu tư cơ sở hạ tầng khác trong đó có Dự án “Tăng cường năng lực giám sát tài nguyên môi trường cho Cục Viễn thám quốc gia tại số 79 Văn Tiến Dũng”. Đây là dự án với mục tiêu đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật về viễn thám đáp ứng các nhu cầu sử dụng dữ liệu ảnh viễn thám quốc gia của các bộ, ngành và địa phương; nâng cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật để đảm bảo và nâng cao điều kiền làm việc của công chức, viên chức, người lao động. Dự án được đầu tư trên diện tích 7ha của trạm thu ảnh viễn thám trực thuộc Cục Viễn thám quốc gia tại quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Dự án gồm các hạng mục chính là nâng cấp, cải tạo hạ tầng hiện có, xây dựng, lắp đặt thiết bị tại tòa nhà công nghệ cao và xây dựng một trạm thu ảnh vệ tinh mới. Dự kiến các hạng mục sẽ được thi công và đi vào vận hành theo tiến độ và tổng thể dự án hoàn thành vào năm 2022.

Việc xây dựng và đưa vào vận hành Dự án “Tăng cường năng lực giám sát tài nguyên môi trường cho Cục Viễn thám quốc gia tại số 79 Văn Tiến Dũng” sẽ tạo ra động lực để đổi mới, nâng cao năng lực công nghệ cho lĩnh vực tài nguyên và môi trường nói chung và viễn thám nói riêng, cho phép đón đầu công nghệ trong điều kiện đầu tư từ ngân sách nhà nước còn hạn chế. Dự án góp phần thực hiện có hiệu quả “Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020” đưa các kết quả của Chiến lược này vào thực tế đời sống, đảm bảo an sinh xã hội, phát triển kinh tế - xã hội trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa, hội nhập quốc tế. Với hệ thống trang thiết bị được đầu tư, các sản phẩm thứ cấp tạo ra từ dữ liệu viễn thám sẽ tiết kiệm chi phí nhân công, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các nhiệm vụ với độ chính xác cao, cung cấp kịp thời sản phẩm cho các cơ quan sử dụng ở Việt Nam.

Dự án hiện đã được phê duyệt, cấp kinh phí và bắt đầu triển khai các hạng mục xây dựng từ năm 2018.

Hy vọng với tăng cường đầu tư đúng hướng, tới đây, chất lượng ảnh vệ tinh sẽ được tăng lên góp phần vào việc giám sát tài nguyên thiên nhiên và môi trưởng thông qua việc sử dụng dữ liệu viễn thám.