“Khai tử”ống hút nhựa

Một số nước đã ban hành luật cấm ống hút nhựa

Cuối tháng 9 vừa qua, Thống đốc bang California, Mỹ đã ký ban hành một đạo luật cấm các nhà hàng cung cấp ống hút bằng nhựa cho khách trừ khi có yêu cầu. Trong luật nêu rõ, sau hai lần cảnh cáo bằng văn bản, nếu tiếp tục vi phạm, các nhà hàng sẽ bị phạt 25 đô la Mỹ (hơn 580.000 đồng) cho mỗi ngày có vi phạm. Đạo luật này sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2019, được miễn áp dụng đối với các cửa hàng ăn nhanh.

Tại Anh, mỗi năm, có khoảng 8,5 tỷ chiếc ống hút bằng nhựa bị chôn lấp hoặc trôi ra biển. Vì vậy, Thủ tướng Anh Theresa May cho biết, ống hút nhựa có thể bị cấm tại Anh từ 2019, đồng thời, ông cũng kêu gọi các nước trong khối Thịnh vượng chung hưởng ứng lệnh cấm này. Hiện chuỗi cửa hàng ăn nhanh McDonald's đã thay thế toàn bộ những ống hút nhựa bằng ống hút giấy. Đây là một nỗ lực đáng chú ý của một thương hiệu lớn trong bảo vệ môi trường.

Ngoài ra, Chính phủ Hàn Quốc đã thông báo sẽ loại bỏ hoàn toàn ống hút và cốc nhựa dùng một lần ở các cửa hàng cà phê và những điểm công cộng vào năm 2027. Đài Loan sẽ cấm toàn bộ ống hút nhựa tại các cửa hàng thức ăn nhanh vào năm 2019, và cấm hoàn toàn ống hút nhựa, túi nhựa trên cả nước vào năm 2030. Thành phố Neuchatel ở miền Tây Thuỵ Sĩ quyết định cấm sử dụng ống hút bằng nhựa tại các cửa hàng bắt đầu từ năm 2019…

Việt Nam chưa có kế hoạch giảm thiểu ống hút nhựa

Ở Việt Nam, ống hút nhựa cũng là vật dụng được ưa chuộng trong các nhà hàng, khách sạn, quán cà phê, trà sữa. Hiện tình trạng sử dụng ống hút và cốc nhựa dùng một lần rất phổ biến, nhất là ở các thành phố lớn. Tuy vậy, đa số ống hút nhựa trên thị trường đều là những sản phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Sở dĩ chúng có giá thành rẻ vì được làm từ nhựa tái chế. Dù trong quá trình sản xuất, nhựa đã được đun ở nhiệt độ cao nhưng một số các chất diệt khuẩn, kháng sinh vẫn có thể tồn tại. Ngoài ra, những phẩm màu được dùng làm ống hút nhựa thường có thành phần bị cấm. Vì vậy, khi dùng ống hút, chất có hại sẽ từ từ ngấm vào cơ thể, gây ảnh hưởng tới sức khỏe.

Mặc dù, chưa có thống kê chính thức từ tổ chức nào về số lượng sử dụng ống hút nhựa ở Việt Nam, tuy vậy, từ thực tế hàng ngày, có thể khẳng định, con số này không nhỏ. Riêng đối với các sản phẩm về nhựa, năm 2017, Việt Nam nằm trong top 5 nước xả nhiều rác thải nhựa ra biển nhất thế giới, theo thống kê của Hiệp hội Bảo tồn đại dương.

Điều đáng nói, trong lúc Chính phủ và doanh nghiệp tại nhiều quốc gia cũng có những động thái hạn chế việc sử dụng ống hút nhựa, ở Việt Nam mới chỉ có một số chiến dịch mang tên “Chống ống hút nhựa”, "Cù Lao Chàm nói không với ống hút nhựa"; nằm trong khuôn khổ của Chiến dịch 350 là dự án "Nói không ống hút nhựa"… Đến nay, vẫn chưa có dự định nào cho kế hoạch giảm thiểu sản phẩm nhựa nói chung và ống hút nhựa nói riêng, dù cho chúng ta là một trong những nơi tiêu thụ nhiều loại đồ dùng sản xuất từ nhựa nhất.

Để bảo vệ bản thân và môi trường cho chính chúng ta và các thế hệ sau, trong khi các cơ quan chức năng nước ta chưa có quy định, kế hoạch về hạn chế sử dụng các loại vật dụng này, mỗi người tiêu dùng cần xem xét ngưng việc sử dụng các loại sản phẩm nhựa dùng một lần.

Khuyến khích ống hút thân thiện

Hiện trên thị trường có nhiều loại ống hút bằng các vật liệu khác có thể thay thế ống hút nhựa mà không lo ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như ô nhiễm môi trường. Đó là ống hút cỏ là sản phẩm được chính tay những con người Việt sáng tạo và làm ra. Ống hút thiên nhiên này được sản xuất từ cỏ tự nhiên 1 - 2 năm tuổi và quá trình sản xuất được một nhóm phụ nữ ở Đức Huệ, Long An thực hiện thủ công. Mỗi ống hút cỏ có giá 600 đồng.

Bên cạnh đó, còn có ống hút tre, được sản xuất từ 100% tre tự nhiên. Khác với ống hút cỏ, ống hút tre dùng xong có thể rửa sạch và dùng tiếp trong từ 3 - 6 tháng. Vì vậy, giá thành của ống hút tre là 120.000 đồng/10 chiếc. Theo người sáng lập ra Tree Hugger - quán cà phê được xây dựng với nội dung trở thành người bảo vệ môi trường và phát triển theo hướng bền vững, tại TP. Đồng Hới, Quảng Bình, du khách và thực khách rất thích thú với ống hút tre quán sử dụng. Dù với giá thành cao hơn hàng chục lần so với ống hút nhựa nhưng có thể sử dụng lại, nhiều người tiêu dùng vẫn lựa chọn ống hút tre.

Còn ở các nước khác, để giảm thiểu rác thải nhựa người ta đã chuyển sang dùng ống hút giấy, thủy tinh. Ông Craig Graffius - người sáng lập Công ty EcoGlass Straws chuyên sản xuất những ống hút thủy tinh cho biết, trong những năm đầu mới thành lập, Công ty gặp rất nhiều khó khăn trong nỗ lực tìm kiếm khách hàng, một phần là vì giá của ống hút thủy tinh quá đắt cho với ống hút nhựa. Nhưng giờ đây, nhờ nhu cầu tăng vọt, EcoGlass Straws có thể cắt giảm giá bán 50%. Giá bán sỉ ống hút thủy tinh của công ty ông hiện nay dao động 1 - 1,5 đô la Mỹ/chiếc tùy vào mẫu mã.

Đại diện Công ty sản xuất ống hút giấy lớn nhất Mỹ Aardvark Straws cho biết, khi phong trào phản đối đồ nhựa dùng một lần bắt đầu xuất hiện. Công ty này liên tục tăng trưởng trong 10 năm qua. Giờ đây, không thể sản xuất kịp các đơn hàng mới dồn dập đổ về, khiến một số khách hàng phải đợi 3 tháng mới được giao hàng.

Những nhà sản xuất các loại ống hút trên đều tin tưởng rằng, có thể thay thế ống hút nhựa bằng ống hút thân thiện với môi trường. Bởi hiện nay, mặc dù, giá thành các ống hút trên cao gấp nhiều lần ống hút nhựa nhưng các đơn hàng mỗi năm vẫn tăng hàng chục lần. Tuy vậy, để chấm dứt hoàn toàn việc sử dụng ống hút nhựa Chính phủ cần ban hành những văn bản luật để nâng cao ý thức người dân cũng như các doanh nghiệp liên quan đến lĩnh vực này. Đối với Việt Nam cần có chính sách ủng hộ các doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm thân thiện môi trường.