Thanh Chương (Nghệ An): Tái lấn chiếm đất ở Khu TĐC Khe Mừ

Khu tái định cư dang dở

Để giúp các hộ dân vạn chài sinh sống trong điều kiện khó khăn, ngày 21/4/2009, UBND tỉnh Nghệ An ra quyết định 1479 về việc cho phép lập dự án: Xây dựng mẫu các khu tái định cư cho hộ dân vạn chài trên sông Lam và vùng đặc biệt khó khăn huyện Thanh Chương. Theo quyết định này, gần 300 hộ dân chài ven sông Lam sẽ được bố trí tại khu tái định cư Khe Mừ (xã Thanh Thủy) và khu tái định cư Triều Dương xã Thanh Lâm (Thanh Chương). Ngày 7/5/2010, “Dự án Tái định cư làng chài” tại Khe Mừ, xã Thanh Thủy và Triều Dương, xã Thanh Lâm, huyện Thanh Chương được khởi công. Dự án do Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An làm chủ đầu tư, số vốn ban đầu được duyệt là 74 tỷ đồng, sau khi điều chỉnh quy hoạch lần hai tổng mức dự án đã lên gần 84 tỷ đồng. Đơn vị thực hiện dự án là Công ty cổ phần Đại Cát Thành ở số 4, Phố Huế - Hà Nội trực tiếp thi công.

Khu tái định cư Khe Mừ bỏ hoang đã gần 7 năm nay

Để triển khai dự án khu tái định cư Khe Mừ, chủ đầu tư đã tiến hành thu hồi gần 300ha đất sản xuất của 49 hộ dân. Trong số các hộ dân này, chủ yếu là công dân xã Thanh Thủy, số ít còn lại là công dân các xã Thanh An, Thanh Khê, Thanh Chi,… của huyện Thanh Chương. Sau khi có chủ trương thu hồi đất của Nhà nước, người dân có đất sản xuất tại khu vực Khe Mừ (xã Thanh Thủy) đã nghiêm chỉnh chấp hành các chủ trương, nhanh chóng thu hoạch hoa màu, sản vật trên đất… sớm bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư.

Tuy nhiên, sau một thời gian đưa máy móc, nhân lực rầm rộ đến công trường thi công, dự án này chững lại, sau đó thì dừng hẳn, do vậy hiện một số hạng mục công trình đang dỡ dang, bắt đầu hư hỏng xuống cấp. Mới đây, có mặt tại khu vực Khe Mừ, chúng tôi ghi nhận được hiện trạng khu tái định cư chẳng khác nào một bãi hoang, duy chỉ nổi bật là con đường dẫn vào khu tái định cư được trải nhựa, càng vào sâu thì chỉ thấy bãi cây cối mọc um tùm; đường dây điện, trạm điện chưa hoàn thiện; hai khu nhà văn hóa dở dang, nền nhà bẩn thỉu, lâu nay là nơi nuôi nhốt gia súc của người dân…

“Sốt ruột” nên tái lấn chiếm?

Dự án tái định cư nhiều năm bỏ hoang phí hàng trăm héc ta đất rừng, thấy xót của, “sốt ruột” nên mới đây một số hộ dân trên địa bàn xã Thanh Thủy đã “tái lấn chiếm đất” của dự án để trồng cây công nghiệp (chủ yếu cây keo lai), một số gia đình chăm sóc lại vườn chè…

Người dân phát đốt khu rừng đã được nhà nước thu hồi để trồng keo

Liên quan đến sự việc này, qua tìm hiểu người dân cho biết, do thấy đất tái định cư bỏ hoang khá lâu nên tiếc đất và họ tái trồng cây keo lai với hi vọng “năm ăn, năm thua”, nghĩa là nếu khi dự án khởi động trở lại thì họ sẽ tự giác bàn giao mặt bằng, không yêu cầu bồi thường?

Về phía chính quyền địa phương, trao đổi với chúng tôi, ông Phan Duy Trinh – Chủ tịch UBND xã Thanh Thủy, cho biết: Dự án tái định cư làng chài tại Khe Mừ đã dở dang gần 7 năm nay, dù chưa hoàn thiện nhưng chủ đầu tư nhiều lần muốn bàn giao cho địa phương quản lý nhưng chúng tôi không nhận, chúng tôi chỉ nhận bàn giao khi dự án được nghiệm thu, hoàn thành. Ông Trinh khẳng định, hiện đất đã bàn giao cho chủ đầu tư (Chi Cục NN&PTNT, Sở NN&PTNT Nghệ An - PV), tuy nhiên vì dự án nằm trên địa bàn nên chúng tôi có trách nhiệm thực thi chức năng quản lý nhà nước.

Diện tích “tái lấn chiếm” ngày càng mở rộng

Về việc người dân “tái lấn chiếm đất” dự án đã thu hồi để trồng cây, Chủ tịch xã Thanh Thủy nói, sau khi nắm được thông tin, chúng tôi đã có văn bản thông báo đến người dân trên địa bàn, khẳng định đó là đất đã được nhà nước thu hồi bàn giao cho dự án tái định cư, người dân không được lấn chiếm canh tác. Sắp tới, UBND xã sẽ lập tổ xác minh rà soát các hộ dân đã “tái lấn chiếm” đất trồng cây, buộc họ cam kết phải trả lại đất khi dự án “tái khởi động”, đồng thời cấm tuyệt đối, không để phát sinh diện tích tái lấn chiếm mới.

Coi chừng hệ lụy xấu!

Lãnh đạo Chi Cục NN&PTNT Nghệ An – Đơn vị chủ đầu tư dự án trên cho rằng, mặt bằng khu tái định cư Khe Mừ đã được bàn giao cho chủ đầu tư, tuy nhiên do đang thiếu vốn nên dự án hiện vẫn chưa hoàn thành bàn giao. Dự án nằm trên địa bàn xã Thanh Thủy, địa phương phải có trách nhiệm quản lý, không để người dân “tái lấn chiếm” đất. Chi cục NN&PTNT cho biết sẽ cử cán bộ lên kiểm tra, thống kê diện tích khu tái định cư đã bị người dân “tái lấn chiếm” để có hướng xử lý kịp thời.

Cây keo lai phát triển mạnh trên khu đất người dân “tái lấn chiếm”

Việc người dân “tái lấn chiếm” đất trồng cây công nghiệp tại khu tái định cư Khe Mừ là hoàn toàn có thật, tuy nhiên qua trao đổi, chủ tịch xã Thanh Thủy cho biết chưa xác định được diện tích người dân lấn chiếm là bao nhiêu. Còn theo ước đoán của chúng tôi, diện tích đất khu tái định cư Khe Mừ bị người dân tái lấn chiếm để trồng cây công nghiệp rất nhiều héc ta. Về lâu dài, nếu chính quyền địa phương và chủ đầu tư dự án không có biện pháp ngăn chặn kịp thời, khi dự án tái khởi động trở lại sẽ rất khó khăn vì tiếp tục vướng mặt bằng ở các diện tích đất bị “tái lấn chiếm”.

Bài học kinh nghiệm của dự án thủy lợi bản Mồng vừa qua là một minh chứng cho việc dự án để người dân “tái lấn chiếm” đất trồng cây công nghiệp trong thời gian dài. Huyện Quỳ Hợp và các ngành chức năng đã mất rất nhiều thời gian, kinh phí để tuyên truyền, giải thích, đền bù, hỗ trợ cho những hộ dân “tái lấn chiếm” đất. Biện pháp cuối cùng là phải cưỡng chế, bảo vệ thi công những hộ không chịu bàn giao mặt bằng đã lấn chiếm.

Đình Tiệp – Vinh Thành