Dự án Nhiệt điện BOT Hải Dương: Nạo vét cảng thủy nội địa có làm "chảy máu" tài nguyên?

(TN&MT) - Hàng chục nghìn mét khối cát được hút khỏi lòng sông trong quá trình thi công hạng mục cảng nội địa của nhà máy nhiệt điện BOT Hải Dương, hiện đang được chất thành đống trên bờ do đơn vị nạo vét chưa được cấp phép tận thu khoáng sản. Dưới lòng sông, địa điểm thi công nạo vét cảng thủy nội địa, thường xuyên hàng chục tàu công suất lớn neo đậu hút cát, khiến dư luận đang đặt ra câu hỏi. Đây có phải tàu hút được phép nạo vét của đơn vị được cấp phép, hay tàu trái phép “mượn danh” để ăn cắp khoáng sản?

Bờ sông bị sạt lở vì cát tàu hút cát

Nạo vét cảng có bị trục lợi?

Dự án Nhiệt điện BOT Hải Dương tại hai xã Phúc Thành và xã Quang Trung huyện Kinh Môn (Hải Dương) được khởi công xây dựng vào cuối tháng 3/2016, dự kiến sẽ hoàn thành và đi vào vận hành thương mại sau 36 tháng thi công. Trong Dự án xây dựng Nhà máy có hạng mục: kè đá, nạo vét đổ thải, nạo vét và bốc dỡ đá hiện hữu, đào đất vận chuyển đổ trong nhà máy, thi công đường từ cảng than cảng thuỷ nội địa do Công ty TNHH Sơn Trường (Hải Phòng) thi công. Tuy nhiên, Công ty Sơn Trường đã không trực tiếp thực hiện mà đã ký hợp đồng và giao cho Công ty TNHH Đông Hải, trụ sở TX. Đông Triều, Quảng Ninh.

Theo đó, việc thi công nạo vét cảng thủy nội địa Dự án Nhà máy Nhiệt điện BOT Hải Dương, vào ngày 27/6/2017, Sở tài nguyên & Môi trường tỉnh Hải Dương mới có công văn 1026/STNMT - KS báo cáo, đề nghị UBND tỉnh Hải Dương  về việc đăng ký khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị kế hoạch khai thác cát, đá trong quá trình thi công cảng thủy nội địa Dự án nhà máy nhiệt điện BOT Hải Dương. Ngày 29/6/2017, Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương, Nguyễn Dương Thái ký công văn số 1817/UBND -VP đồng ý với đề xuất trên của Sở Tài nguyên & Môi trường. Theo đó, văn bản trên nêu rõ khối lượng đăng ký tạm tính là trên 41 nghìn m3 cát, sỏi; công suất khai thác 13.840 m3/ tháng; thiết bị khai thác 1 máy xúc thủy lực gầu ngược dung tích gầu E= 1,25 m3, 02 ô tô tự đồ loại 13 tấn hoặc tương đương, 1 tàu hút công suất 500m3/ ngày; máy bơm nước và các thiết bị khác.

Theo phản ánh của dư luận, trước khi có Công văn của các ban, ngành và cơ quan chức năng tỉnh Hải Dương và cho đến hiện nay, tại khu vực được phép nạo vét thi công cảng thủy nội địa Nhà máy Nhiệt điện BOT Hải Dương thường xuyên có hàng chục tàu công suất lớn vào hút cát. Khiến dư luận đang đặt ra câu hỏi, các tàu này có phải của Công ty TNHH Đông Hải, hay tàu trái phép đã trà trộn “mượn danh” để ăn cắp khoáng sản…?

“Mục sở thị” kiểm chứng thông tin người dân, phóng viên Báo Điện tử Tài nguyên & Môi trường có mặt tại khu vực đò Vạn. Đứng vị trí này nhìn bao quát khu vực cảng nội địa Nhà máy Nhiệt điện, thuộc địa bàn xã Phúc Thành, chúng tôi thấy rõ hàng chục tàu sắt, xi măng lớn nhỏ đang tập trung hút cát. Sông Kinh Thầy đoạn chảy qua xã Phúc Thành (huyện Kinh Môn) và xã Quang Trung (thị xã Chí Linh), không còn vẻ êm đềm với dòng chảy hiền hòa, mà thay vào đó là tiếng nổ đinh tai, nhức óc, tiếng xối xả của những chiếc vòi rồng. Với ngần ấy con tầu ngày đêm hút cát, như phản ánh của nhiều người dân, thì chẳng bao lâu nữa đất bờ bãi sẽ hiến cho “Hà Bá”.

Các tàu đang tập trung hút cát nơi được phê duyệt cảng nội địa Nhà máy Nhiệt điện BOT Hải Dương

Đang chờ phép tận thu khoáng sản

Ông Lê Văn Bí, Phó Chủ tịch thường trực huyện Kinh Môn, khẳng định: Đến thời điểm này (vào ngày 29/6) Công ty TNHH Đông Hải vẫn chưa được phép tận thu tài nguyên cát, khi thực hiện hợp đồng nạo vét bùn đất, cát sỏi để xây dựng cầu cảng Nhà máy nhiệt điên BOT Hải Dương. Ngày 17/6/2017, tổ công tác của huyện đã xuống kiểm tra và phát hiện có hiện tượng nạo vét, cát sỏi lên tàu và đã lập biên bản làm việc, ghi nhận hiện trạng đồng thời đình chỉ mọi hoạt động liên qua đến việc khai thác cát, sỏi. Sau đó vào ngày 19/6/2017,  Đoàn công tác của sở Tài nguyên & Môi trường tỉnh Hải Dương phối hợp với các phòng, ban hữu quan của huyện Kinh Môn kiểm tra hiện trường khai thác cát của Công ty TNHH Đông Hải. Ngày 20/ 6/2017,  Sở Tài nguyên & Môi trường đã chủ trì cuộc họp liên quan đến vấn đề trên, qua đó đã đồng ý cho Công ty TNHH Đông Hải tiếp tục thi công phần việc của mình để đảm bao tiến độ Dự án. Đoàn cũng yêu cầu Công ty TNHH Đông Hải không được phép chở đi nơi khác số cát, sỏi đã nạo vét được, khi chưa có phép tận thu mà phải tập kết trên bãi gần khu vực dự án.

Theo ghi nhận của phóng viên, hiện trên bãi tập kết của Nhà máy Nhiệt điện BOT Hải Dương đã có đến hàng chục nghìn m3 cát đang chờ các cơ quan chức năng tỉnh Hải Dương quyết định cho phép xử lý.

Vậy đối chiếu với công văn số 1817/UBND –VP của UBND tỉnh Hải Dương đồng ý về chủ trương về công suất và phương tiện khai thác cát tại cảng thuỷ nội địa dự án nhiệt điện BOT Hải Dương, thì rõ ràng hiện nay công tác quản lý đối với việc nạo hút cát tại vị trí này đang bị buông lỏng và hàng chục nghìn mét khối cát đã được nạo hút khỏi lòng sông không được quản lý. Dưới sông trong địa phận nạo vét làm cảng thủy nội địa, hiện đang có hàng chục tàu công suất lớn, thường xuyên hút cát. Trong khi đó, việc nạo vét cảng thủy chỉ được cơ quan chức năng tỉnh Hải Dương cho phép sử dụng 1 tàu hút, với công suất 500m3/ngày. Điều này đang khiến dư luận đặt ra nhiều nghi vấn, số tàu trên liệu Công ty TNHH Đông Hải có “mượn gió để bẻ măng” được phép nạo vét để tận thu khoáng sản hay không? Hay trong quá trình thực hiện nạo vét, đơn vị được giao trách nhiệm đã không quản lý chặt chẽ, cho các tàu cát không được phép “mượn danh” trà trộn để “ăn cắp” khoáng sản?

Để có đánh giá khách quan, chúng tôi đã liên hệ làm việc Công ty TNHH Đông Hải. Ông Phạm Văn Đoàn, Trợ lý Giám đốc, cho biết: Do đột xuất, Công ty chưa thể làm việc được với phóng viên. Ông Đoàn yêu cầu phóng viên ghi lại những nội dung cụ thể làm việc, để Công ty chuẩn bị và hẹn trong thời gian nhanh nhất (từ 3 đến 5 ngày) sẽ lên lịch cụ thể và thông báo qua điện thoại. Nhưng từ ngày 29/6 đến nay, cuộc hẹn làm việc giữa Công ty TNHH Đông Hải, với phóng viên Báo Điện tử Tài nguyên & Môi trường vẫn chưa được phía Công ty thông báo lại, như lời của ông Đoàn hứa hẹn. 

Qua thực tế và phản ánh của dư luận, các cơ quan chức năng, ban, ngành… tỉnh Hải Dương cần nhanh chóng vào cuộc, để dự án nạo vét cảng thủy nội địa Nhà máy Nhiệt điện BOT Hải Dương thực hiện đúng chủ trương đã được phê duyệt; làm rõ có hay không việc mượn danh thi công nạo vét cảng, để các tàu “ồ ạt” vào hút cát, nguy cơ làm thất thoát “chảy máu” nguồn tài nguyên? Cơ quan chức năng phải yêu cầu đơn vị được phép thi công, minh bạch những phương tiện mà UBND tỉnh Hải Dương đã đồng ý cho phép thực hiện việc nạo vét và kiểm tra xác định khối lượng cát đã được nạo vét, độ sâu cho phép... Tránh tình trạng “lập lờ đánh lận con đen” để các tàu trái phép lợi dụng “ăn cắp” khoáng sản.

Bài & ảnh: Phạm Hoàng