Điện Biên: Lợi dụng làm dự án để "rút ruột" lòng sông?

Bãi hút cát khu vực giáp ranh tổ 7, Nam Thanh và tổ 5 Thanh Trường, TP. Điện Biên Phủ

Mất ăn, mất ngủ vì “cát tặc”

“Rình rịch suốt ngày đêm, mất ăn mất ngủ thấp thỏm lo người ta hút cát sẽ làm ảnh hưởng đến móng nhà. Phần đất sau nhà gần sát bờ sông đã lún xuống và có vết nứt nguy cơ bị sạt rất cao – lời của ông Nguyễn Đức Tuyền, tổ 7, phường Nam Thanh, TP. Điện Biên Phủ nói với chúng tôi khi hàng ngày phải chứng kiến cảnh “cát tặc” dùng máy nổ hút cát, máy xúc, sàng và ô tô trọng tải lớn lao vào xúc cát trở đi. Càng bất lực hơn khi mảnh đất định cư của gia đình ông Tuyền và ngôi nhà đang ở có thể bị sụt gãy bất cứ lúc nào trong mùa mưa lũ.

Ông Tuyền cho chúng tôi biết: Mảnh đất gia đình ông đang ở nằm ở vị trí xung yếu, sát cạnh bờ sông Nậm Rốm chảy qua. Trước kia, khu đất bồi bên sông cách móng nhà chừng 17 – 20 mét. Gia đình vẫn sử dụng trồng màu. Từ khi Nhà nước có chủ trương làm Dự án Kè chống sạt lở bờ sông Nậm Rốm giai đoạn II, đơn vị thi công “nắn dòng” kiểu gì mà qua mỗi mùa mưa đất màu lại sụt lở đi một ít? Đến vài tháng gần đây thì xuất hiện tình trạng tự xưng là đơn vị thi công Dự án đưa máy vào hút cát lòng sông làm bên lở, bên bồi. Giờ đất sau nhà ông Tuyền bị sụt lún, nguy cơ sạt lở, ảnh hưởng vào chân móng nhà rất cao.

“Hàng đêm, nhất là vào những ngày mưa to, gió lớn vợ chồng tôi mất ăn mất ngủ, nơm nớp lo sợ nước dâng cao sẽ cuốn phăng đám đất và sạt vào ngôi nhà. Ngày bình thường đất vẫn lở từng mảng kêu ùm ùm.” - Ông Tuyền kể.

Sốt ruột, ông Tuyền và các hộ dân quanh đó đến hỏi những người đang hút cát thì nhận được câu trả lời: Chúng tôi “hút cát để làm Dự án Kè chống sạt lở bờ sông Nậm Rốm”. Tuy nhiên, người dân tổ 7, phường Nam Thanh theo dõi, thấy họ chỉ xây kè được 1 đoạn rồi dừng để đó. Còn bao nhiêu cát hút được họ đánh xe trọng tải lớn đến xúc mang đi đâu thì không rõ.

Theo ghi nhận của nhóm phóng viên chúng tôi tại khu vực đặt máy hút cát (gần  tổ 7, P. Nam Thanh) có 1 chiếc máy xúc và 1 máy hút cát đang hoạt động. Để tiện vận chuyển cát ra ngoài các đối tượng đã làm 1 đoạn đường tạm đi tắt qua suối. Dọc sông Nậm Rốm thuộc địa phận các tổ dân phố 5,7,9 phường Nam Thanh, phía đối diện là đất thuộc tổ 5, phường Thanh Trường ngổn ngang từng đống cát. Khu bãi màu phía trên có nán tạm, cạnh đó tập kết 1 chiếc máy xúc, thùng phi, can chứa dầu và cả bếp ga, nồi bát, xoong chảo nấu ăn…

Có việc lợi dụng làm Dự án để “moi” cát lòng sông?

Qua tìm hiểu, phần đất giáp ranh giữa 2 phường Nam Thanh và Thanh Trường được tính từ tâm lòng sông Nậm Rốm hắt lại các bên. Qua thời gian, lòng sông bị biến động do bên lở, bên bồi. Nên muốn xác định chính xác địa phận hành chính phải nhờ đến đơn vị chuyên môn. Còn thực tế việc hút cát quá mức trên lòng sông Nậm Rốm khu vực nói trên vẫn đang diễn ra, gây lo lắng và hoang mang cho người dân sống gần 2 bên bờ sông Nậm Rốm.

Khi chúng tôi đến hỏi chính quyền 2 phường Nam Thanh và Thanh Trường, họ đều cho biết có nắm được tình trạng khai thác cát. Tuy nhiên, dường như họ đang rơi vào tình trạng bất lực vì sự chây ì và lì nợm của “cát tặc”.

Chỗ tập kết máy móc, nguyên liệu và lán nấu ăn

Bà Nguyễn Thị Oanh, Chủ tịch UBND phường Thanh Trường, cho biết: Chúng rất lì lợm và tinh quái, nhận được thông tin phản ánh của người dân, phía chính quyền chúng tôi lập tức xuống hiện trường kiểm tra. Nhưng chúng nắm thông tin rất nhanh, hoặc ngừng hút cát, hoặc kéo máy sang phía Nam Thanh. 3 lần thành lập đoàn kiểm tra nhưng chúng tôi không bắt được quả tang nên không có cơ sở để xử lý.

Bà Oanh cho biết thêm: Hiện nay, tại khu vực sông Nậm Rốm, đoạn giáp ranh giữa tổ 5 Phường Thanh Trường và tổ 7 Nam Thanh đang triển khai thi công xây dựng gói kè số 4, thuộc Dự án đầu tư xây dựng Kè chống sạt lở bờ sông Nậm Rốm giai đoạn II. Tuy nhiên việc có hay không phía đơn vị thi công được UBND tỉnh cho phép tận dụng khai thác cát sỏi tại chỗ phục vụ thi công Dự án thì bà Oanh không nắm rõ.

Đất lở dựng đứng phía tổ 5, phường Thanh Trường

Ông Nguyễn Thành Trung, Trưởng Phòng Khoáng sản, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Điện Biên cho biết: Theo quy định, trong một số trường hợp cụ thể có thể cho phép tận dụng khai thác vật liệu tại chỗ phục vụ xây dựng các công trình Nhà nước. Tuy nhiên, phía đơn vị thi công phải có kiến nghị hoặc tờ trình lên UBND tỉnh và cơ quan quản lý là Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh xem xét. Với trường hợp cụ thể nói trên, thì đơn vị quản lý khoáng sản - Sở Tài nguyên và Môi trường Điện Biên chưa hề nhận được bất kỳ hồ sơ, kiến nghị xin phép khai thác cát sỏi tại chỗ của bất kỳ đơn vị thi công nào đang thi công xây dựng gói kè số 4, thuộc Dự án đầu tư xây dựng Kè chống sạt lở bờ sông Nậm Rốm giai đoạn II.

Nam Hương