Bảo vệ Lưu vực sông Nhuệ - Đáy: Cần cơ chế đột phá

Một góc lưu vực sông Nhuệ - Đáy chảy qua tỉnh Hà Nam. Ảnh: Hoàng Minh

Lưu vực sông Nhuệ - sông Đáy có diện tích 7.665 km2, chiếm 10% diện tích toàn lưu vực sông Hồng, thuộc địa phận của 5 tỉnh, thành phố: Hòa Bình, Hà Nội, Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình. Theo số liệu thống kê đến tháng 12/2015, tổng số dân các tỉnh, thành phố nằm trong lưu vực sông xấp xỉ 12 triệu người, mật độ dân số trung bình khoảng 1160 người/km2. Số người sống và làm việc trong thành thị đã tăng lên đáng kể, cùng với đó là sự phát triển mạnh các đô thị, làng nghề, công nghiệp, dịch vụ khiến lưu vực sông này tiếp nhận nguồn nước thải lớn. Theo số liệu của Trung tâm địa lý môi trường ứng dụng thuộc Liên hiệp Các hội Khoa học kỹ thuật Việt Nam, tính trung bình tổng lượng nước thải của tỉnh, thành phố thuộc lưu vực sông Nhuệ – Đáy (nước thải sinh hoạt, nông nghiệp, công nghiệp, y tế) đổ vào lưu vực là khoảng 621.000m3/ngày đêm. Điều đáng nói là lượng nước thải này ít được xử lý gây nên ô nhiễm nghiêm trọng nguồn nước lưu vực sông.

Vì vậy, để từng bước xử lý ô nhiễm, cải thiện, nâng cao chất lượng môi trường đến năm 2020 đưa sông Nhuệ - Đáy trở lại trong sạch, bảo đảm cân bằng nước phục vụ hiệu quả nhu cầu phát triển KT - XH ở lưu vực, hệ thống dòng chảy ổn định, các công trình thuỷ lợi an toàn, bền vững, cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án Tổng thể BVMT lưu vực sông Nhuệ - sông Đáy.

Triển khai đề án này, giai đoạn 2015 – 2016, 5 tỉnh, thành phố mới có 2 con sông chảy qua bao gồm: Hà Nội, Hà Nam, Hòa Bình, Nam Định và Ninh Bình đã triển khai hàng trăm dự án, công trình hạ tầng, mô hình quản lý, BVMT như: trồng rừng đầu nguồn tại tỉnh Hòa Bình; mô hình xử lý môi trường làng nghề của tỉnh Hà Nam, Ninh Bình và Hà Nội… Các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và nâng cao nhận thức cho các tổ chức, doanh nghiệp, cộng đồng được tăng cường mạnh mẽ với nhiều hình thức phong phú. Đã tiến hành thanh, kiểm tra 3.949 cơ sở, phát hiện hơn 1.135 cơ sở vi phạm pháp luật về BVMT.

Tuy vậy, những nỗ lực của các tỉnh vẫn chưa được đền đáp xứng đáng. Mục tiêu mà Đề án đặt ra đến năm 2020 đưa sông Nhuệ  - Đáy trở lại trong sạch khó thành hiện thực.

Tại Hội nghị Ủy ban BVMT lưu vực sông Nhuệ - sông Đáy lần thứ 8 vừa diễn ra tại Hòa Bình, các đại biểu cho rằng, mặc dù, đã có Ủy ban BVMT LVS Nhuệ - Đáy nhưng thiếu cơ chế đột phá để thực hiện; hoạt động và việc chấp hành quy chế của uỷ ban chưa đảm bảo; tình trạng ô nhiễm nước thải công nghiệp vẫn diễn biến phức tạp; công tác phối hợp giữa các địa phương chưa thực sự đồng bộ và hiệu quả…

Vì vậy, việc triển khai Đề án vẫn chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Các đại biểu đã đề xuất các giải pháp nhằm thực hiện thành công Đề án tổng thể sông Nhuệ - Đáy như: quản lý, kiểm soát nguồn thải, khắc phục và cải thiện chất lượng nước trên lưu vực sông; cơ chế về tài chính cho việc triển khai thực hiện; xử lý triệt để 100% cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, phối hợp giải quyết các vấn đề môi trường liên vùng, liên tỉnh…

Ông Nguyễn Văn Quang, Chủ tịch Ủy ban BVMT LVS Nhuệ - Đáy đề nghị các Bộ, ngành, địa phương trong khu vực tăng cường hơn nữa công tác phối hợp đồng bộ và rộng khắp; làm tốt công tác thanh tra, kiểm tra, quản lý và xử lý nguồn thải trên địa bàn; duy trì chế độ thông tin và tuyên truyền; hệ thống quan trắc và giám sát môi trường,… Đồng thời, kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ một số giải pháp mang tính đột phá, có tính khả thi và hi vọng Ủy ban BVMT nhiệm kỳ mới sẽ tiếp tục gánh vác nhiệm vụ, có đóng góp tích cực BVMT LVS Nhuệ -  Đáy.

Linh Chi