Vụ vỡ hồ chứa bùn thải titan: Cty Tân Quang Cường khai thác khi chưa đủ điều kiện

Ảnh: Phương Nam

Chưa được chứng nhận an toàn đã vận hành

Theo báo cáo của Sở TN&MT thì Công ty TNHH Thương mại Tân Quang Cường đã được Bộ TN&MT phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường và đề án cải tạo, phục hồi môi trường của dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác mỏ titan – zircon Nam Suối Nhum, tỉnh Bình Thuận tại Quyết định số 245/QĐ-BTNMT ngày 03/02/2015; được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp Giấy phép khai thác khoáng sản số 1019/GP-BTNMT ngày 27/4/2015 với diện tích 515 ha, thời hạn khai thác đến năm 2038; đã được Cục An toàn bức xạ - Bộ Khoa học và Công nghệ có Công văn số 423/ATBXHN-CP ngày 27/6/2011 đồng ý về an toàn bức xạ trong khai thác khoáng sản.

Tuy nhiên, tại thời điểm xảy ra sự cố, Công ty vẫn chưa có giấy xác nhận hoàn thành kết quả thực hiện các công trình bảo vệ môi trường phục vụ giai đoạn vận hành dự án cũng như chưa được cấp giấy phép khai thác nước mặt do các thủ tục hồ sơ còn thiếu và đang trong giai đoạn hoàn thiện lại theo ý kiến tư vấn của Hội đồng thẩm định Sở TNMT Bình Thuận.

Về hồ sơ thuê đất, Công ty TNHH Thương mại Tân Quang Cường chưa thực hiện xong việc bồi thường, giải phóng mặt bằng đối với dự án và chưa lập hồ sơ xin thuê đất. Như vậy, Công ty đã thực hiện việc khai thác và sử dụng hồ đập vào mục đích khai thác khi còn thiếu khá nhiều hồ sơ giấy tờ quan trọng cũng như hoàn thiện trên thực địa các công trình đảm bảo môi trường và sử dụng đất.

Từng bị xử lý vi phạm, vẫn tiếp tục làm

Ông Hồ Lâm, Giám đốc Sở TN&MT cung cấp thông tin, trước khi xảy ra sự cố vỡ đập, Đoàn thanh kiểm tra của Sở TNMT đã có các cuộc kiểm tra xác định dù chưa hoạt động khai thác chính thức,  những quá trình chạy thử thiết bị, máy móc có phát sinh một khối lượng quặng, cụ thể theo Báo cáo định kỳ hoạt động khai thác cuối năm 2015, Công ty báo cáo có phát sinh khối lượng khoảng 2.600 tấn khoáng vật nặng (tương đương 2% công suất cho phép khai thác).

Theo đó, trước tháng 12/2015, Sở TN&MT đã có ý kiến đối với đơn vị này là phải chấm dứt khai thác, hoàn thành các hạng mục theo yêu cầu mới được tiếp tục thực hiện. Tuy nhiên, sau tháng 12/2015 đến nay, khối lượng quặng phát sinh thêm ngoài 2.600 tấn, vì vậy Sở Tài nguyên và Môi trường xác định là Công ty đã đi vào khai thác. Việc làm này là sai quy định vì khai thác khi chưa hoàn tất các thủ tục theo quy định của pháp luật và Giấy phép được cấp.

Xử lý vụ việc này, Chánh Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Quyết định số 05/QĐ-XPVPHC ngày 30/3/2016 xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH TM Tân Quang Cường số tiền 84 triệu đồng về các hành vi: Chiếm đất nông nghiệp không phải là đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất và Khai thác, xử dụng nước mặt cho mục đích sản xuất phi nông nghiệp với lưu lượng trên 100 m3/ngày đêm đến dưới 3.000 m3/ngày đêm không có giấy phép theo quy định. Công ty đã nộp phạt tại biên lai thu tiền phạt ngày 14/4/2016 của Ngân hàng Thương mại Cổ phần đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh tỉnh Bình Thuận.

Như vậy, sự cố môi trường xảy ra đối với hoạt động khai thác của Công ty Tân Quang Cường đã quá rõ ràng, bởi lẽ họ đã cố tình đưa hoạt động khai thác vào thực hiện khi chưa xây dựng xong hạng mục các công trình đảm bảo an toàn cho môi trường và chưa được cấp có thẩm quyền cấp phép đối với những hạng mục liên quan đến khai thác.

Phạm Thu Hà