Các giải pháp đảm bảo cấp nước an toàn cho TPHCM

(TN&MT) - Ngày 8/4, Tổng công ty cấp thoát nước Sài Gòn (Sawaco) cùng công ty Viten Evides (Hà Lan) đã tổ chức buổi hội thảo chuyên sâu về hồ trữ nước đảm bảo cấp nước an toàn cho TPHCM.

Tại đây, nhiều phương án về xây dựng hệ thống chứa cấp nước an toàn, chống ngập lụt và xâm nhập mặn đã được các chuyên gia đưa ra.

Quang cảnh buổi hội thảo

Theo đại diện Sawaco, TP.HCM đang ngày càng bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi nước biển dâng cùng với sự sụt lún đất do khai thác nước ngầm quá mức. Mỗi khi mưa to hay triều cường, vùng trũng của TP lại phải gánh chịu những đợt ngập lụt gây ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân. Trong khi vào mùa khô, những nguồn cung cấp nước chính cho TP.HCM như sông Đồng Nai và sông Sài Gòn đều bị tình trạng nhiễm mặn. Bên cạnh đó là ô nhiễm nặng nề do nước thải sinh hoạt và nước thải công nghiệp của các vùng cư dân, khu công nghiệp thuộc TP.HCM và những vùng lân cận.

Hơn nữa, chất lượng nước ở hai con sông Đồng Nai và Sài Gòn hiện đang khá thấp do hàm lượng chất hữu cơ cao. Lưu lượng dòng chảy của nước mưa lớn cũng làm ảnh hưởng xấu tới các yếu tố khác như màu sắc, hàm lượng mangan... Những thông số này đều vượt quá chuẩn cho phép của Việt Nam và tổ chức sức khỏe thế giới (WHO) về nước cấp cho cộng đồng. Hiện nay, kỹ thuật xử lý nước của Sawaco có khả năng loại bỏ được những tạp chất nói trên và đưa những thông số chất lượng nước về đúng tiêu chuẩn nước sạch.

Tuy nhiên, để phòng tránh sự gia tăng đột ngột của hàm lượng chất cặn lên các tầng lọc cát trong nhà máy xử lý, kéo theo hậu quả các chất bẩn kích cỡ lớn và vi sinh vật lọt qua khi độ đục của nước quá cao, việc lên phương án xây dựng các hồ trữ nước thô đang trở nên cần thiết. Những hồ trữ nước thô này cũng sẽ rất có ích khi có những sự cố tràn hóa chất công nghiệp hoặc nông nghiệp. Cũng như khi hàm lượng Chloride tăng cực điểm do triều cường lên vào mùa khô.

“Hồ trữ nước thô cũng sẽ giúp ổn định sản xuất cho tất cả những đơn vị xử lý nước trực thuộc. Họ sẽ có thể sử dụng các bể chứa nước đã qua xử lý tại các nhà máy cho một mục đích duy nhất và đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt hàng ngày, thay vì phải sử dụng làm nguồn dự trữ khi việc lấy nước thô phải tạm dừng”, đại diện Sawaco đánh giá.

Bên cạnh phương án xây dựng hồ trữ nước thô, các chuyên gia cũng đưa ra nhiều phương án khác như xây dựng đường ống truyền dẫn nước tới hồ Dầu Tiếng (Bình Dương) hay xây dựng hồ trữ nước đa năng vừa đóng vai trò cung cấp nước sạch, vừa đóng vai trò kiểm soát lũ, tưới tiêu, bảo vệ thiên nhiên...

Ông Rik Dierx, Giám đốc Dự án biến đổi khí hậu - cấp nước ở Đồng bằng sông Cửu Long và TPHCM, cho rằng hồ dự trữ nước thô giúp cải thiện và tăng sự ổn định của chất lượng nước trước khi được xử lý tại nhà máy. Các hồ có khả năng trữ nước nhiều ngày còn đảm bảo quá trình sơ lắng nước trước khi đưa vào xử lý giúp giảm và ổn định độ đục; cho phép quá trình tự lọc giúp cải thiện chất lượng nước; các hạt nhỏ và vi sinh vật khó lọt vào nước cấp cho khách hàng…

Tuy nhiên, theo Sawaco, việc xây dựng đường ống dẫn nước trực tiếp từ các hồ thủy điện được xem là giải pháp cuối cùng, vì vốn đầu tư cho giải pháp này là rất lớn (hơn 10.000 tỷ đồng). Do đó, chỉ khi nào nước từ sông Sài Gòn và sông Đồng Nai không thể sử dụng được nữa thì mới dùng đến giải pháp này.

Theo TS Bùi Du Dương - Phó trưởng ban Quan trắc tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên và Môi trường), các giải pháp lấy nước thô đều quá bị động, vì nguồn nước này phụ thuộc vào nước ở thượng nguồn của hai sông Đồng Nai và sông Sài Gòn. Nếu nước ở thượng lưu bị ô nhiễm hoặc xảy ra hạn lịch sử thì TPHCM sẽ hoàn toàn không có nước.

Ông Dương cho rằng, làm sao phải đa dạng hóa nguồn nước cấp bằng cách khai thác triệt để nguồn nước mưa phát sinh tại chỗ, và các nguồn nước ngầm. Nếu hạn hán xảy ra thì có thể bổ trợ bằng nước mưa, nước ngầm, nếu nước ngầm có vấn đề thì nước mặt bổ sung ngược trở lại.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Ứng Quốc Dũng - Phó Chủ tịch Hội cấp thoát nước Việt Nam, cũng cho rằng lượng nước mưa ở Việt Nam rất lớn, không nên coi thường nguồn nước này. Đồng thời phải tận dụng nguồn nước ngầm, chứ không nên chỉ lấy nước mặt từ các hồ thủy điện. 

PGS.TS Nguyễn Ngọc Trân - nguyên phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học và kỹ thuật nhà nước, nguyên chủ nhiệm Chương trình nhà nước điều tra cơ bản tổng hợp ĐBSCL, đặc biệt nhấn mạnh việc trữ nước phải đi đôi với tiết kiệm nước, nếu không tiết kiệm thì trữ bao nhiêu cũng không đủ.

                                                                             Tin & ảnh: Thục Vy - Tường Tú