Hương Khê- Hà Tĩnh: Đẩy lùi được nạn "cát tặc" trên sông Ngàn Sâu

Thời gian qua, báo TN&MT đã có nhiều bài phản ánh “lạm dụng” chủ trương xây dựng nông thôn mới để khai thác cát trái phép, xảy ra tại địa bàn 8 xã của huyện Hương Khê nằm dọc trên tuyến sông Ngàn Sâu đi qua.

Hoạt động khai thác cát trái phép đang được ngăn chặn

Do nhu cầu vật liệu để xây dựng nông thôn mới nên ở trên nhiều đoạn sông thường xuyên có hàng chục tàu bơm hút trộm cát, mỗi ngày "móc ruột" lòng sông tới cả nghìn mét khối cát để bán cho các đơn vị thi công thực hiện công trình. Hoạt động này đã gây ra trình trạng sạt lở bờ sông hết sức nghiêm trọng, nhiều diện tích hoa màu, ruộng vườn ở Hương Khê đã bị lòng sông nuốt chửng, gây bức xúc cho nhân dân.

Các cơ quan chức năng của địa phương cũng đã có nhiều biện pháp ngăn chặn xử lý, song tình trạng này vẫn không thuyên giảm. Để đối phó với lực lượng chức năng tuần tra, các đối tượng hoạt động ngày càng tinh vi, nắm bắt được lịch trình lực lượng chức năng kiểm tra, chủ yếu gian khai thác vào ban đêm, khi trời tối hoặc gần sáng sớm.

Tại khu vực các xã như Hà Linh, Phúc Đồng, Gia Phố, Lộc Yên… có những thời điểm khai thác cát trái phép diễn ra công khai, hoạt động cả ngày lẫn đêm. Hầu hết số “cát lậu” được hút, bán trực tiếp đến công trình, không tập kết thành bãi lớn.

Lực lượng chức năng huyện Hương Khê xử lý đối tượng vi phạm

Nguy hại hơn là nhiều vùng bị sạt lở hàng trăm mẫu đất chìm xuống lòng sông như Phúc Trạch, Hương Trạch, Hà Linh, Lộc Yên… làm cho nhiều hộ dân mất vườn, mất đất, nhà cửa phải di dời khẩn cấp. Nhiều dòng chảy bị đổi chiều, đe doạ an toàn bờ kè trong mùa mưa bão, như đoạn qua xã Gia Phố nếu không ngăn chặn kịp thời nạn cát tặc, nguy cơ sạt lở đê kè trong mùa mưa bão luôn đe dọa.

Trước thực trạng nhức nhối trên, tháng 4/2015 huyện Hương Khê đã kiện toàn Đoàn công tác liên ngành mở đợt cao điểm kiên quyết xử lý ngăn chặn triệt để các tàu thuyền có hiện tượng hút cát trái phép, trả lại bình yên cho sông Ngàn Sâu. Hàng loạt các biện pháp mạnh đã được triển khai. Trong đó lực lượng chức năng phối hợp với các địa phương kiểm tra 24 giờ/ngày hoạt động khai thác, tập kết, vận chuyển tiêu thụ trái phép trên địa bàn huyện.

Công an huyện là lực lượng chủ chốt thường xuyên kiểm tra, điều tra xử lý các tàu hút cát, điều tra ngăn chặn tình trạng bảo kê nếu có. Do việc hút trộm cát mang tính chớp nhoáng, không cố định về thời gian và địa điểm nên lực lượng Công an huyện phải lên phương án khá công phu để truy quét. Muốn bắt thành công một số vụ khai thác cát trái phép, phải có sự phối hợp nhịp nhàng, trách nhiệm của UBND các xã, thị trấn trong việc tổ chức rà soát, cung cấp thông tin, báo cáo tình hình.

Với sự vào cuộc quyết liệt, Đoàn công tác liên ngành huyện Hương Khê đã liên tục bắt giữ nhiều tàu hút cát, phá hủy nhiều bến bài trái phép, xử phạt hàng chục triệu đồng. Chỉ riêng ở xã Hà Linh phá hủy 7 bến cát, thu hai máy hút cát; xã Hòa Hải phá hủy 5 bến, thu 5 máy... Các tàu đều bị phát hiện bắt quả tang khi đang thực hiện hành vi khai thác cát trái phép trên sông  Ngàn Sâu thuộc địa bàn huyện Hương Khê.

“Sau hơn 3 tháng quyết liệt truy quét, đến nay hoạt khai thác, bến bãi tập kết kinh doanh cát trái phép dọc tuyến sông Ngàn Sâu đi qua địa bàn huyện Hương Khê cơ bản đã được loại bỏ…”, ông Trần Quốc Việt- Phó trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Hương Khê- Hà Tĩnh khẳng định chắc chắn như vậy.

Trước đây, khu vực Hà Linh, Hòa Hải, Gia Phố…của huyện Hương Khê thường xuyên có hàng chục tàu hút cát ngày đêm, rút ruột lòng sông gây ảnh hưởng đến công trình kè, bãi sông và gây thất thoát tài nguyên. Đến nay, tình trạng này đã không còn, các tàu hút cát đã neo đậu vào bờ hoặc ngừng hoạt động. Dọc tuyến sông Ngàn Sâu đã bình yên trở lại. Khu vực từng được xem là điểm nóng tình trạng khai thác khoáng sản trái phép ở Hương Khê cũng đã không còn.

Mặc dù vậy, ông Trần Quốc Việt cũng như người dân địa phương chưa hết lo lắng. Hiện nay dù "cát tặc" đã không còn ngang nhiên hoành hành vì ngành chức năng làm quyết liệt. Song thực tế nhu cầu cát tại địa phương rất lớn, trong khi đó địa điểm cấp phép trên địa bàn lại không có nên người dân phải sang huyện khác để thu mua. “Nếu không có giải pháp lâu dài thì mọi việc sẽ lại tái diễn”, ông Việt khẳng định thêm.

Lường trước hiện tượng này, huyện Hương Khê đã đưa ra nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó kiến nghị lên cấp tỉnh xin quy hoạch các vùng khai thác khoáng sản đưa vào thăm dò khai thác như Phúc Trạch, Hương Trạch, Lộc Yên, Phú Gia, Hòa Hải, Phương Mỹ. Mới đây, để giải quyết cấp bách phục vụ công trình trên địa bàn, huyện Hương Khê đã có ý kiến cho các xã khai thác theo khung giờ dưới sự quản lý, giám sát của lực lượng chức năng.

 Đức Cảnh