An toàn môi trường và sức khỏe trong sản xuất điện tử: Hồi chuông cảnh báo!
Tài nguyên - Ngày đăng : 00:00, 15/01/2014
Ngành sản xuất và lắp ráp điện tử đã có những đóng góp tích cực trong giải quyết việc làm cho lao động góp phần tăng trưởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo...
Ngành sản xuất và lắp ráp điện tử đã có những đóng góp tích cực trong giải quyết việc làm cho lao động góp phần tăng trưởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo ở Việt Nam. Tuy nhiên, làm thế nào để phát triển một nền "công nghiệp điện tử an toàn, bền vững” rất cần những kinh nghiệm từ quốc tế và sự tham gia của các doanh nghiệp, người lao động và các cơ quan chức năng bảo đảm an toàn môi trường và sức khỏe nghề nghiệp.
Ẩn họa khôn lường
Tính đến năm 2013, Việt Nam có khoảng 1.000 nhà máy, công ty điện tử trên cả nước (2/3 là các công ty có vốn đầu tư nước ngoài), thu hút 200.000 lao động. Với sự phát triển mang tính chất "tức thời” như hiện nay thì tương lai của nguồn lao động trong ngành này là một vấn đề rất đáng được quan tâm. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có con số thống kê cũng như một nghiên cứu nào liên quan tới sức khỏe người lao động làm trong lĩnh vực này.
Bà Ngô Vân Hoài, Trưởng nhóm Nghiên cứu (CDI) “Đánh giá tác động ban đầu về an toàn môi trường và sức khỏe nghề nghiệp trong một số nhà máy sản xuất và lắp ráp điện tử tại Việt Nam” cho biết: Ở Việt Nam, chưa có một nghiên cứu toàn diện về an toàn vệ sinh lao động trong ngành điện tử cũng như các chương trình nâng cao nhận thức các tác động tiêu cực của ngành này đối với sức khỏe con người và môi trường. Do vậy, CDI đã đề xuất với Tổ chức Oxfam Bỉ (OSB) tiến hành nghiên cứu tại các khu công nghiệp Hà Nội, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hải Dương.
Doanh nghiệp phải tăng cường chăm lo sức khỏe cho người lao động
Kết quả nghiên cứu của CDI cho thấy, trong quá trình triển khai nghiên cứu và khảo sát ở một số doanh nghiệp xác định có khoảng 26 loại hóa chất, dung môi được sử dụng trong quá trình sản xuất, lắp ráp các thiết bị điện tử mà người lao động sẽ phải tiếp xúc trực tiếp. Điều kiện lao động của ngành sản xuất và lắp ráp điện tử tại Việt Nam đã gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người lao động. Đặc biệt là ở một số công đoạn như sản xuất pin, con chíp, test chức năng, tiếp xúc với các hóa chất nguy hiểm, bức xạ ion hóa và không ion hóa…
Báo cáo thống kê chưa đầy đủ của Bộ Y tế, có khoảng 28.000 lao động bị mắc bệnh nghề nghiệp trong đó khoảng 10% liên quan đến hóa chất. Quan ngại hơn, trong tổng số hơn 200.000 lao động trong ngành này, có trên 90% là lao động nữ từ 18 - 30 tuổi. Những lao động này đều đang ở độ tuổi sinh sản nên yêu cầu bảo đảm an toàn lao động lại càng cấp thiết hơn.
Buộc doanh nghiệp công khai hóa chất sử dụng
Trưởng ban Chính sách - Pháp luật, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Đặng Quang Điều cho rằng, bản thân doanh nghiệp chưa tự giác công khai danh mục các hóa chất độc hại đang sử dụng nên không có đủ thông tin để cảnh báo người lao động tự bảo vệ bản thân. Do vậy, doanh nghiệp sản xuất linh kiện điện tử phải tăng cường khám sức khỏe cho người lao động và có biện pháp phòng ngừa cho người lao động khi tiếp xúc với linh kiện độc hại...
Ông Đặng Quang Điều cho rằng, trong dự thảo Luật An toàn vệ sinh lao động do Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đang soạn thảo cần phải quy định cụ thể việc công khai thông tin để có cơ sở, phương án bảo vệ người lao động.
Mặt khác, ngay trong bản thân doanh nghiệp sản xuất linh kiện điện tử phải tăng cường khám sức khỏe cho người lao động để phát hiện sớm những bệnh do ảnh hưởng của hóa chất, sóng điện từ… để có biện pháp phòng ngừa cho người lao đồng khi tiếp xúc với linh kiện độc hại.
Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 50 quy định về việc thu hồi và xử lý sản phẩm thải bỏ như: Ắc quy và pin, thiết bị điện tử, điện dân dụng và công nghiệp... Đây là cơ sở pháp lý quan trọng quy định cụ thể trách nhiệm, nghĩa vụ của các bên liên quan trong việc sản xuất, lưu thông, xử lý các sản phẩm thải bỏ. Quyết định này đã gắn trách nhiệm của doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu đối với sản phẩm do mình bán ra thị trường cho đến khi sản phẩm bị thải bỏ và được xử lý đảm bảo môi trường.
Việc quy định trách nhiệm đối với toàn bộ vòng đời của sản phẩm có ý nghĩa quan trọng, thúc đẩy các doanh nghiệp không ngừng cải tiến công nghệ, quy trình sản xuất để tạo ra những sản phẩm có chất lượng cao và thân thiện với môi trường. Theo lộ trình, từ ngày 1/1/2016, thu hồi và xử lý máy sao chụp giấy (photocopier), tivi, tủ lạnh, máy điều hòa nhiệt độ, máy giặt và săm, lốp các loại thải bỏ. Tiếp đến, các loại phương tiện giao thông như xe môtô, xe gắn máy, xe ôtô các loại thải bỏ sẽ bị thu hồi và xử lý từ ngày 1/1/2018.
Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ vẫn tiếp tục là địa điểm thu hút đầu tư của nhiều tập đoàn điện tử lớn trên thế giới. Vì vậy làm thế nào để Việt Nam phát triển một nền "công nghiệp điện tử an toàn, bền vững” đòi hỏi sự tham gia của các doanh nghiệp, người lao động và các cơ quan chức năng.
Phương Anh