Khai thác cát trái phép tại huyện Tuần Giáo (Điện Biên): Chính quyền thờ ơ…

   

  Trên địa bàn nhiều xã của huyện Tuần Giáo khi chúng tôi về vào cuối tháng 10 vừa qua, như xã: Chiềng Đông, Chiềng Sinh, Nà Sáy… tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra tương đối “nóng”. Chỉ với đoạn đường gần 2km từ quốc lộ 279, bản Tà Cơn xã Chiềng Sinh đến xã Nà Sáy có đến gần 20 máy khai thác cát trái phép, với đống cát như những quả đồi dọc bên đường, gây ra không ít khó khăn cho người và phương tiện tham gia giao thông, không những vậy, nước từ đống cát chảy vào đường nhựa sẽ là mối nguy hại con đường nhanh bị xuống cấp.

   

   

  Theo chủ khai thác cát Quàng Văn Tiến, bản Tà Cơn, xã Nà Sáy, cứ sau mỗi mùa mưa lũ từ tháng 6 – 7, khi cát ở các nơi chảy về nhiều con suối Nậm Sát (con suối từ bản Tà Cơn, xã Chiềng Sinh chảy qua bản Nà Sáy 3, xã Nà Sáy) gia đình ông và các hộ lại mang máy ra hút cát bán cho công trình, người dân làm nhà… Với giá cát xây 100 nghìn đồng/khối và 110 nghìn đồng/khối cát trát tường. Gia đình ông Tiến đã có thâm niên khai thác cát ở con suối này trên 10 năm. Hàng năm 1 máy khai thác cát trên địa bàn phải đóng cho UBND xã 500 nghìn đồng. Ông Tiến cho biết: Giữa tháng 9 vừa qua, ông và các hộ khai thác cát trên địa bàn bị gọi lên xã và có đại diện một số cơ quan, ban, ngành huyện và xã lập biên bản yêu cầu các hộ ngừng khai thác cát thì ông mới biết việc khai thác cát là vi phạm, trái phép không được làm. Qua số cán bộ huyện, xã cho biết việc ngưng khai thác cát là do có sự phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng nên huyện xuống kết hợp với xã, yêu cầu các hộ không được khai thác.

   

  Trên con đường từ bản Nà Sáy vào bản Nậm Cá, xã Nà Sáy chúng tôi lại gặp ven đường nhiều đống cát cao ngất ngưởng. Anh Quàng Văn Khoa, bản Tà Láo cho biết, việc khai thác cát ở ngay cạnh nhà anh ở là của ông Lò Văn Thơi. Hàng năm, ông Thơi bắt đầu khai thác cát từ tháng 6 – 10 đã được 3 năm. Những ngày hút cát, máy kêu ầm ầm suốt ngày đêm, gia đình anh khó mà ngủ được. Anh Khoa dẫn chúng tôi xuống suối nơi đặt vòi hút cát và cho biết việc khai thác cát đã làm biến đổi dòng chảy, nếu còn để việc hút cát tiếp diễn chỉ thêm mùa mưa lũ năm tới mương thủy lợi dẫn nước từ bản Tà Láo về bản Nà Sáy sẽ bị nước cuốn trôi.

   

   

   

  Ngày 23 - 24/10, chúng tôi về xã Nà Sáy, Chiềng Sinh khi mà việc khai thác cát trái phép trên địa bàn 2 xã đã được đại diện Phòng Tài nguyên & Môi trường, Phòng Công thương huyện Tuần Giáo, UBND xã Nà Sáy và đại diện từng chủ hộ ký cam kết vào biên bản kiểm tra được 1 tháng 5 ngày. Trong biên bản ghi rõ các hộ dừng ngay việc khai thác cát và chuyển toàn bộ máy móc, lán trại ra khỏi khu vực vào ngày 30/9, chuyển hết số cát đã khai thác ở ven đường để trả lại hành lang giao thông, vào ngày 30/10 và giao cho UBND xã thực hiện việc đôn đốc theo đúng thời gian, nếu hộ nào không thực hiện theo đúng thời gian và ngừng khai thác giao cho UBND xã tổ chức cưỡng chế theo quy định hiện hành.

   

   

  Theo ghi nhận của chúng tôi tại các điểm khai thác cát thì các hộ khai thác cát đều không thực hiện theo đúng biên bản, với máy móc và lán trại còn nguyên hiện trạng. Đặc biệt, một số hộ vẫn tiếp tục việc khai thác cát mà không hề được nhắc nhở. Trả lời về việc khai thác cát trên địa bàn, ông Cà Văn Thiên, Chủ tịch UBND xã Nà Sáy khẳng định, còn 3 chủ hộ: Lò Văn Thơi, Lò Văn Chung, Lường Văn Uẩn (trong 6 hộ khai thác cát trên địa bàn xã) vẫn còn việc khai thác cát trái phép, chưa chấp hành theo đúng cam kết trong biên bản. Nguyên nhân mà ông Thiên dẫn giải ra là do việc giải quyết của xã giáp ranh là Chiềng Sinh về khai thác cát chưa triệt để, nên các hộ xã Nà Sáy đua nhau làm theo. Xã vừa bận công tác bầu cử bổ sung nên chưa tập trung lực lượng sử lý được.

   

  Tại xã Chiềng Sinh, ông Lò Văn Thích, Chủ tịch UBND xã cho biết: Việc khai thác cát trái phép trên địa bàn có nhiều hộ khai thác lâu năm nhưng chỉ khai thác nhỏ lẻ và vào mùa vụ, xã có nhắc nhở nhưng chưa có giải pháp quyết liệt. Vừa qua, các ban, ngành huyện đã xuống kết hợp với xã gọi các chủ hộ khai thác cát đến tiến hành lập biên bản và yêu cầu không được khai thác cát trái phép, di chuyển máy móc… cùng thời điểm với xã Nà Sáy. Ông Thích cũng giải thích do bận việc bầu cử nên chưa cử được cán bộ xã xuống kiểm tra, theo dõi việc thực hiện của các hộ nên không biết, việc các hộ không thực hiện theo đúng cam kết. Ông Thích có nói với chúng tôi sẽ tiến hành ngay các biện pháp, yêu cầu các hộ thực hiện theo đúng thời gian và nếu không xã sẽ tổ chức biện pháp cưỡng chế.

   

  Sau một tuần làm việc với 2 xã, chúng tôi quay trở lại nơi khai thác cát thì mọi thứ vẫn nguyên trạng như trước, máy hút cát vẫn nằm trên suối vòi hút dòng lên đống cát và còn 1 số lều trại, chỉ có những đống cát đang được bán là vơi đi chút ít. Vậy nên có thể hiểu được, vì sao thời gian dài tại huyện Tuần Giáo có nhiều nơi việc khai thác cát diễn ra ngang nhiên như vậy, mà không hề bị nhắc nhở, xử lý. Đến như việc lập biên bản có đầy đủ cơ quan có thẩm quyền và giao trách nhiệm cụ thể nhưng việc thực hiện lại chẳng đến nơi đến chốn. Thử hỏi, vậy việc khai thác cát trái phép có ngăn chặn được hay không, khi chính quyền thờ ơ trong việc thực thi nhiệm vụ được giao.

   

  Bài và ảnh: Phạm Hoàng