Thừa Thiên Huế: Gian nan công tác bảo vệ rừng tại Phong Điền

Theo tìm hiểu, Khu Bảo tồn thiên nhiên Phong Điền (tỉnh Thừa Thiên Huế) có diện tích 41.508 ha, bao gồm 43 tiểu khu liên quan đến 11 xã; trong đó 9 xã thuộc 2 huyện Phong Điền, A Lưới (Thừa Thiên Huế) và 2 xã thuộc tỉnh Quảng Trị.

Mục tiêu là bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và đa dạng sinh học, quần thể của các loài động thực vật quý hiếm, các loài đang bị đe dọạ, các loài đặc hữu của vùng núi thấp miền Trung; duy trì giá trị sinh thái và chức năng phòng hộ đầu nguồn của khu vực đối với các con sông lớn Mỹ Chánh, Ô Lâu, Sông Bồ. Đồng thời, rừng còn góp phần phát triển kinh tế xã hội của dân cư sống quanh vùng bảo tồn...

4 thủy điện nằm trong khu bảo tồn

Năm 2008, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế quyết định phê duyệt quy hoạch thủy điện nhỏ ở địa phương này với 8 thủy điện. Trong số này có 4 thủy điện (A Lin B1, Alin B2, Rào Trăng 3, Rào Trăng 4) nằm trong Khu BTTN Phong Điền.Trong khi đó tuyến đường mòn 71 vốn là đường quốc phòng được đầu tư nâng cấp từ năm 2015 với số tiền hằng trăm tỷ nhằm mục đích phục vụ xây dựng 4 công trình thủy điện trên.

Trao đổi với PV Báo Điện tử Tài nguyên & Môi trường, ông Đặng Vũ Trụ- Giám đốc Khu BTTN Phong Điền cho biết cả 4 nhà máy thủy điện trên thuộc vùng lõi và khu vực phục hồi sinh thái. “Hơn 100 ha rừng nghèo phải chuyển đổi mục đích để thi công các dự án thủy điện. Ngoài ra, một số diện tích khác cũng phải chuyển đổi để thi công đường 71 và đường dây điện nối vào hệ thống điện lưới quốc gia...”- ông Trụ khẳng định.

PV đã vượt qua hàng chục cây số từ quốc lộ 1A theo đường 71 gập ghềnh quanh co và nhận thấy, dưới thời tiết nắng ráo, có rất nhiều công nhân đang hối hả thi công 4 công trình thủy điện để kịp tiến độ.

Qua tìm hiểu, thủy điện Rào Trăng 3 đang xây dựng các hạng mục phụ trợ, cống dẫn đường, đang đào móng xây dựng nhà máy. Tại thủy điện Rào Trăng 4 đã hoàn thành các hạng mục như: đập tràn, cửa nhập nước, đập dâng, đập phụ, nhà máy. Còn thủy điện Alin B2 đã thi công hoàn thành một số hạng mục cụm đầu mối, đường hầm dẫn nước, hạng mục tháp điều hòa, hoàn thành toàn bộ khu phụ trợ đã thi công...

Theo ông Trụ, thực hiện các dự án xây dựng sẽ có những tác động nhất định đến việc bảo tồn và đa dạng sinh học của Khu BTTN Phong Điền. Đặc biệt, việc thi công sẽ gây ra tiếng ồn, rừng bị mất, tác động đến môi trường sống của các loại động thực vật. Mặt khác, do nhiều công trình thủy điện thi công nên rất dễ xảy ra tình trạng đối tượng trà trộn, lợi dụng để phá rừng.

“Không thể phủ nhận sự tác động của những công trình này lên việc bảo tồn nhưng cũng không nên giữ quan điểm cực đoạn trong bảo tồn. Việc xây dựng này có lợi rất lớn trong tạo việc làm, phát triển kinh tế của địa phương. Nhưng vấn đề là phải giải quyết thế nào để giảm thiểu sự tác động. Khi lập quy hoạch thì chúng tôi cũng đã tham mưu, kiến nghị cụ thể những giải pháp tạm thời và dài hơi để tạo sự hài hòa giữa bảo tồn và phát triển...”- ông Trụ nói.

Nguy cơ mất rừng cao

Được biết, tuyến đường 71 dài hơn 50km nhưng đi qua Khu BTTN Phong Điền đến khoảng 25km. Cuối năm 2016, đường thông tuyến và đến tháng 2/2017, các loại xe ô tô có thể lưu thông được. Cũng từ đây, nạn chặt phá rừng phát sinh nhiều hơn, quy mô cũng lớn hơn...

Một trong những vụ phá rừng có quy mô là vào tháng 3/2017 ngay trên tuyến đường 71 nằm giữa thủy điện Alin B1 và Alin B2 khiến người dân rất bức xúc. Một người dân địa phương kể lại sau khi chặt phá những thân cây lớn ở sâu trong rừng, lâm tặc đã thả nhiều khúc gỗ tròn, gỗ đã cưa xẻ được thả từ đỉnh đồi xuống theo các khe suối. Số gỗ này bao gồm các loại dổi, dạ chồn, sến đỏ... Những người phá rừng sau đó chất gỗ lên ô tô rồi chuyển về Phong Điền hoặc chuyển ngược lên A Lưới vào ban đêm...

Trong năm 2017, lực lượng kiểm lâm của Khu Bảo tồn đã tổ chức 10 đợt ra quân; phát hiện hơn 30 vụ khai thác lâm sản trái phép; thu giữ 17m3 gỗ các loại. Còn từ đầu năm 2018 đến nay, đơn vị cũng đã phát hiện 4 trường hợp vận chuyển gỗ và động vật trái phép. Lực lượng chức năng thu giữ hơn 1,5 m3 gỗ tròn (không có người nhận), 400 sợi dây bẫy và 4 con dao, 10 con rồng đất...

Suốt dọc đường 71, PV cũng thấy một số cây rừng bị chặt phá ở các tiểu khu 70, 57 của Khu bảo tồn... và xuất hiện các đối tượng “lạ mặt”.

Ông Trụ thừa nhận để xảy ra tình trạng chặt phá cây rừng ngày càng tăng là do một phần Khu bảo tồn thiên nhiên Phong Điền quản lý chưa chặt chẽ.“Nhưng cái gì phát triển thì cũng tác động đến môi trường sinh thái, nhưng không thể không phát triển được. Đơn vị cũng đã và đang hạn chế thấp nhất tình trạng suy giảm đa dạng sinh học, phá rừng trong diện tích quản lý thông qua việc tăng cường kiểm tra liên ngành, thành lập các trạm liên ngành dọc tuyến đường 71; tổ chức 4 chốt chặn hai đầu tuyến đường 71 của khu bảo tồn, không cho các đối tượng chặt phá rừng vận chuyển gỗ ra khỏi rừng. Ngoài ra còn làm việc với tất cả các đơn vị thi công thủy điện ký cam kết không vi phạm...”- ông Trụ nói.

Cũng theo ông Trụ, hiện lực lượng kiểm lâm của đơn vị còn ít với chỉ hơn 10 người, trong khi diện tích của Khu Bảo tồn lại rất rộng nên vấn đề bảo vệ rừng là một bài toán nản giải. Về lâu dài sẽ tiếp tục phối hợp với các xã vùng đệm thuộc hai huyện Phong Điền và A Lưới để tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân các quy định về công tác bảo vệ rừng...