Tăng cường thanh kiểm tra và minh bạch quản lý sử dụng đất

Đơn thư khiếu nại về đất đai giảm 38%

Tổng hợp các ý kiến cử tri cho thấy, đa số phản ánh việc sử dụng đất đai chưa đúng quy hoạch; đền bù, tái định cư khi thu hồi đất chưa công khai, minh bạch; giá bồi thường chưa phù hợp; còn một số sai phạm, tham nhũng trong lĩnh vực đất đai chưa được giải quyết. Đề nghị Chính phủ, Bộ TN&MT, chính quyền các địa phương tăng cường công tác quản lý đất đai; rà soát, sửa đổi, hoàn thiện các chính sách, quy định pháp luật, nhất là các quy định liên quan đến thu hồi đất…

Trả lời những vấn đề này, Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định, thời gian qua, Bộ TN&MT đã tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, rà soát việc quản lý sử dụng đất, Bộ đã xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 01/CT-TTg ngày 3/1/2018 về chấn chỉnh, tăng cường công tác quản lý đất đai và xây dựng hệ thống thông tin đất đai. Bộ trình Chính phủ phê duyệt Đề án “Tăng cường xử lý vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đai giai đoạn đến năm 2020”.

Theo đó, trong giai đoạn từ 2015 - 2018, Bộ đã chỉ đạo toàn ngành đã tiến hành hơn 2.300 cuộc thanh tra, kiểm tra, qua đó, đã phát hiện, kiến nghị xử lý thu hồi diện tích 22.362ha đất. Chỉ đạo các địa phương rà soát các dựa án chậm đưa đất vào sử dụng, trong đó, theo báo cáo của 38 tỉnh, thành phố trong năm 2018 đã thực hiện xử lý 1.336 dự án chậm triển khai với tổng diện tích 22.707,9ha; trong đó: thu hồi đất của 309 dự án với diện tích 9.033,5 ha, gia hạn thời gian đưa đất vào sử dụng 195 dự án với diện tích 798,5 ha; ngoài ra còn hủy bỏ quyết định, thu hồi Giấy chứng nhận đầu tư, quyết định chủ trương đầu tư với 832 dự án với diện tích đất 12.875,8 ha, trong đó, tập trung ở các đô thị như: TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng,...

Riêng năm 2016, 2017, Bộ đã chỉ đạo tập trung thanh tra trách nhiệm của UBND cấp huyện và cấp xã trong việc quản lý đất đai, trọng tâm là việc quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; đăng ký đất đai, cấp Giấy chứng nhận (GCN) cho hộ gia đình, cá nhân và việc phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời hành vi vi phạm pháp luật đất đai của người sử dụng đất). Bộ đã tổng hợp, báo cáo và kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các địa phương xử lý, khắc phục các tồn tại, sai phạm.

Trong năm 2018, ngoài việc thực hiện nội dung thanh tra theo Đề án 1675 của Chính phủ nội dung thanh tra việc quản lý, sử dụng đất của các khu công nghiệp, cụm công nghiệp và khu kinh tế trên cả nước, Bên cạnh đó, Bộ đã lập kế hoạch phối hợp với Bộ Xây dựng tổ chức kiểm tra việc quản lý, sử dụng đất đai đối với các dự án bất động sản (gồm khu đô thị, khu du lịch nghỉ dưỡng) có quy mô sử dụng đất lớn tại 13 tỉnh, thành phố (theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ); đồng thời, có văn bản chỉ đạo UBND 24 tỉnh còn lại tự kiểm tra và báo cáo kết quả về Bộ. Hiện nay, Bộ đang tổng hợp kết quả báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài ra, Bộ đã phối hợp với cơ quan thanh tra các cấp tăng cường công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tranh chấp, tố cáo liên quan đến lĩnh vực đất đai, thực hiện công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, minh bạch trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư…

Kết quả, từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực đến nay, tình hình đơn thư khiếu nại về đất đai giảm 38% so với giai đoạn trước (từ 2009 đến năm 2013), số vụ việc thuộc thẩm quyền của cơ quan hành chính Nhà nước giảm 58%. Các vụ việc khiếu nại chủ yếu là các vụ tồn đọng trước năm 2014.

Hoàn thiện chính sách, tăng cường minh bạch trong quản lý đất đai

Về hoàn thiện chính sách, pháp luật và tăng cường minh bạch trong quản lý đất đai, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, sau khi Luật Đất đai có hiệu lực thi hành, Bộ đã chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện.

Đồng thời, tổ chức đánh giá tình hình triển khai trong thực tiễn, trên cơ sở đó, Bộ đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 01/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai. Qua đó, tháo gỡ các vướng mắc, giải quyết các vấn đề đặt ra từ thực tiễn, cải cách thủ tục hành chính, giải quyết tháo gỡ vướng mắc trong công tác cấp GCN cho người dân, các vướng mắc cụ thể liên quan đến việc điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất cấp huyện để đáp ứng yêu cầu quỹ đất cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội; cho phép chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa để phát huy hiệu quả sử dụng đất, hoàn thiện cơ sở pháp lý cho xử lý tình trạng chậm đưa đất vào sử dụng, để lãng phí đất đai, quy định chặt chẽ chống thất thoát trong cổ phần trong doanh nghiệp Nhà nước; sửa đổi, bổ sung một số nội dung liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, chuyển đổi nghề nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất…

Ngoài ra, Bộ đã phối hợp với Ban Kinh tế Trung ương triển khai sơ kết đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/CP về tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại trên cơ sở đó trình Bộ Chính trị ban hành Kết luận chỉ đạo các cấp ủy, đảng, chính quyền và hệ thống chính trị tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp từ hoàn thiện chính sách, pháp luật đến nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật nhằm khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai cho phát triển kinh tế - xã hội; tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, phát hiện xử lý nghiêm minh các vi phạm.

Hiện nay, Bộ đang triển khai xây dựng dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2013, dự kiến trình Quốc hội trong năm 2020.