TP.HCM: Tìm giải pháp quản lý, sử dụng tài nguyên đất hiệu quả

Cho thuê giá rẻ, sử dụng đất công sản sai mục đích

Ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM cho biết: Trong những năm qua, công tác quản lý Nhà nước về đất đai của Thành phố đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Việc quản lý, sử dụng tài nguyên đất cơ bản hợp lý, hiệu quả, là yếu tố quan trọng góp phần vào kết quả phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM cho biết: Giai đoạn 2011 -  2017, UBND TP.HCM đã ban hành 727 Quyết định giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất với tổng diện tích 2.663,6 ha. Việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất  ngoài đáp ứng nhu cầu của người dân và doanh nghiệp  còn góp phần việc đô thị hóa, chỉnh trang tạo mỹ quan đô thị  và điều kiện sống tốt hơn cho người dân, tạo việc làm (các KCN, nhà máy, xí nghiệp), tăng thu ngân sách, đảm bảo vệ sinh môi trường (di dời  các cơ sở sản xuất ra ngoại thành)…

Về đấu giá quyền sử dụng đất, từ năm 2012 đến tháng 12/2017, Trung tâm Phát triển quỹ đất TP.HCM đã tổ chức bán đấu giá  20 khu đất, tổng  diện tích 13,97 ha, với tổng mức giá khởi điểm gần 2.319 tỷ đồng và tổng giá trị thu về cho ngân sách Thành phố là 3.915 tỷ đồng. Theo kế hoạch năm 2018, Thành phố dự kiến bán đấu giá quyền sử dụng đất 28 khu, với diện tích 39,46 ha.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Toàn Thắng cũng thừa nhận, kết quả giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất  vẫn chưa đạt kế hoạch  sử dụng đất. Sau khi giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích vẫn còn nhiều trường hợp chậm đưa vào sử dụng đất, sử dụng sai mục đích… ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng đất.

Về quản lý nhà đất thuộc sở hữu Nhà nước, đến nay Thành phố đã phê duyệt phương án xử lý, sắp xếp 10.832 mặt bằng nhà đất, trong đó cho các đơn vị tiếp tục sử dụng 6.597 mặt bằng; thu hồi 197 mặt bằng (thu hồi được 169 mặt bằng, còn 28 mặt bằng chưa thu hồi được); cho bán nhà và chuyển nhượng quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng 1.597 địa chỉ. Đặc biệt, qua kiểm tra phát hiện 86 nhà đất công sản được sử dụng sai mục đích, cần có biện pháp xử lý phù hợp.

Tại phiên họp, các đại biểu HĐND Thành phố đã phản ánh tình trạng nhiều khu đất công trên địa bàn Thành phố đang được sử dụng sai mục đích, bỏ hoang, gây lãng phí nguồn lực đất đai.  Hiện nay, khi xác định đơn giá cho thuê các mặt bằng nhà đất thuộc sở hữu Nhà nước, Thành phố vẫn áp dụng đơn giá được xây dựng từ  năm 1994 là không phù hợp, gây thất thu cho ngân sách Thành phố.

Ông Phạm Đức Hải, Phó Chủ tịch HĐND TP.HCM cho rằng, hiện nay Thành phố  có đến 04 đầu mối trong quản lý quỹ nhà đất sở hữu Nhà nước, gồm: nhà đất quản lý theo Quyết định 09 của Thủ tướng Chính phủ;  nhà đất do các Công ty dịch vụ công ích, Công ty quản lý kinh doanh nhà Thành phố quản lý; nhà đất do Trung tâm phát triển quỹ đất Thành phố quản lý; nhà đất do Sở Xây dựng quản lý… Chính vì những “dàn trải” này đã dẫn tới những tồn tại trong công tác quản lý Nhà nước về nhà đất thuộc sở hữu Nhà nước như thời gian qua.

Ở một khí cạnh khác, bà Thi Thị Tuyết Nhung, đại biểu HĐND Thành phố cho rằng, việc quy hoạch, bố trí quỹ đất của Thành phố hiện nay chưa hợp lý, Thành phố dành quá nhiều đất để xây dựng các khu đô thị, nhà cao tầng, trung tâm thương mại mà thiếu đất dành cho công viên cây xanh, đường giao thông, bệnh viện, trường học…

Ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó Chủ tịch UBND Thành phố cũng thừa nhận công tác quản lý Nhà nước đối với nhà đất công sản hiện nay còn nhiều bất cập, nhiều khu đất được cho thuê giá rẻ mạt, sử dụng sai mục đích. Thời gian qua, một số quận - huyện đã buông lỏng quản lý, kê khai không đầy đủ, để ngoài sổ sách nhiều nhà đất công; các công ty nhà nước tự động cho thuê, bố trí nhà đất cho các đối tượng sử dụng sai mục đích. “Nhiều đơn vị thiếu hiểu biết hoặc cố tình vi phạm, một số không biết sợ là gì dù đã có thanh tra, cảnh báo” - ông Trần Vĩnh Tuyến gay gắt.

Cũng  theo ông Tần Vĩnh Tuyến, việc chậm triển khai quy hoạch đã được phê duyệt và công bố, chậm mời gọi đầu tư, triển khai dự án đã khiến người dân ở những khu vực quy hoạch gặp nhiều khó khăn; đồng thời xảy ra tình trạng lấn chiếm đất, nhất là đất nông nghiệp ở Bình Chánh, Hóc Môn, Nhà Bè.

Giao đất bắt buộc phải qua đấu giá

Bàn về những giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng đất trong thời gian tới, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Trần Vĩnh Tuyến cho biết, từ nay việc giao đất  đối với tất cả các khu đất phải qua đấu giá, chỉ một số trường hợp sử dụng vào mục đích công ích  mới áp dụng hình thức giao chỉ định.

Thành phố sẽ rà soát chặt chẽ, khắt khe hơn đối với các chủ đầu tư trước khi được giao đất, tránh trường hợp sau khi được giao đất lại không triển khai, gây lãng phí quỹ đất và ảnh hưởng đến bộ mặt đô thị. Đặc biệt, Thành phố sẽ kiểm soát chặt chẽ những dự án đầu tư hạ tầng theo hình thức BT, tránh tình trạng nhà đầu tư nâng khống giá trị đầu tư dự án và hạ thấp giá trị quỹ đất đối ứng.

Đồng thời, Thành phố sẽ kiên quyết xử lý, sắp xếp  nhà đất thuộc sở hữu Nhà nước. Theo đó,  đối với nhà đất sử dụng đúng mục đích thì cho tiếp tục sử dụng  và nâng cao hiệu quả sử dụng đất; đối với nhà đất sử dụng không đúng mục đích, lãng phí  thì thu hồi bán đấu giá để thực hiện theo quy hoạch của Thành phố; đối với nhà đất sử dụng theo mục đích hiện trạng không hiệu quả thì cho phép chuyển mục đích sử dụng đất  theo quy hoạch, tạo động lực cho doanh nghiệp  phát triển, chỉnh trang đô thị, đồng thời tạo nguồn thu cho ngân sách Thành phố.

Phát biểu kết luận tại buổi làm việc, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm, Chủ tịch HĐND TP.HCM cho rằng, Thành phố cần  phải sử dụng đất tiết kiệm và có hiệu quả tài nguyên đất; phát huy dân chủ, công khai việc giao, cho thuê  quỹ nhà đất công; nghiên cứu để sớm thống nhất đầu mối trong quản lý quỹ đất công.

Mặt khác, dù nguồn thu từ đấu giá quyền sử dụng đất đã đóng góp vào nguồn thu ngân sách Thành phố, nhưng tài nguyên đất là hữu hạn, quỹ đất còn lại của Thành phố không nhiều. Vì vậy, quan trọng hơn cả là những khu đất được đấu giá phải được sử dụng hiệu quả, đúng mục đích sau khi đấu giá, giao cho doanh nghiệp.

“Một khu đất được đầu tư xây dựng các nhà máy, xí nghiệp, dịch vụ... tạo ra các sản phẩm phục vụ nền kinh tế, tạo công ăn việc làm cho người dân, hàng năm  đóng thuế cho ngân sách Thành phố thì việc sử dụng đất mới thật sự hiệu quả, bền vững” - bà Nguyễn Thị Quyết Tâm nhấn mạnh.

Đồng thời, Chủ tịch HĐND Thành phố cũng cho rằng, Thành phố phải làm tốt công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, cần phải chặt chẽ, khoa học, đặt lợi  ích nhà nước và quyền lợi của  người dân lên trên. Thành phố cũng không nên quá chạy theo tăng trường kinh tế mà quên tạo ra phúc lợi, chất lượng sống cho người dân. Thành phố cần dành một diện tích đất tương xứng, phù hợp để xây dựng trường học, bệnh viện, công viên cây xanh, không lên quá ưu ái việc xây dựng các khu đô thị, trung tâm thương mại.

Đặc biệt, các khu vực đã được quy hoạch dành xây dựng các công trình công cộng thì tuyệt đối không được điều chỉnh vào các mục đích  khác, nếu bắt buộc phải điều chỉnh quy hoạch thì phải bố trí một quỹ đất tương xứng ở một khu vực khác.