Xây dựng hệ thống theo dõi, đánh giá quản lý và sử dụng đất

(TN&MT) - Luật Đất đai năm 2013 và Nghị định số 43 đã giao nhiệm vụ cho cơ quan quản lý TN&MT các cấp có trách nhiệm quản lý hệ thống theo dõi, đánh giá, tổ chức thực hiện việc thực thi pháp luật, hiệu quả quản lý và sử dụng đất đai. Để có cơ sở cho việc thực thi nhiệm vụ này, thời gian qua, Bộ TN&MT, Tổng cục Quản lý đất đai đã xây dựng hệ thống theo dõi, đánh giá quản lý và sử dụng đất đai.Theo TS. Nguyễn Văn Trị - Phó Cục trưởng, Cục Kiểm soát quản lý và sử dụng đất đai (Tổng cục Quản lý đất đai), trên cơ sở Luật Đất đai năm 2013, Chính phủ giao trách nhiệm cho Bộ TN&MT thiết kế, xây dựng hệ thống theo dõi và đánh giá đối với quản lý, sử dụng đất đai; quản lý, tổ chức vận hành hệ thống theo dõi và đánh giá quản lý và sử dụng đất đai ở Trung ương, hướng dẫn việc quản lý và vận hành hệ thống theo dõi và đánh giá quản lý và sử dụng đất đai ở địa phương.

Để triển khai, thực hiện nhiệm vụ này, Bộ TN&MT, Tổng cục Quản lý đất đai đã ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương thực hiện nhiệm vụ theo dõi, giám sát và báo cáo tình hình quản lý, sử dụng đất đai. Cụ thể, yêu cầu việc rà soát, công khai trên trang thông tin điện tử đối với các trường hợp đang có vi phạm pháp luật đất đai; công khai các thông tin liên quan đến việc quản lý, sử dụng đất đai theo quy định của pháp luật đất đai; về việc tăng cường kiểm tra, giám sát và xây dựng hệ thống theo dõi, đánh giá đối với hoạt động quản lý, sử dụng đất đai…

Từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực đến nay, Bộ TN&MT, Tổng cục Quản lý đất đai đã tổ chức các đợt kiểm tra thi hành Luật Đất đai tại 23 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Qua các đợt kiểm tra, rà soát đã phát hiện nhiều sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai, đã chấn chỉnh, tháo gỡ và hướng dẫn kịp thời cho các địa phương những vướng mắc trong quản lý, sử dụng đất.

Bên cạnh đó, đã chỉ đạo các địa phương xây dựng báo cáo đánh giá tình hình quản lý, sử dụng đất hàng năm, song, việc gửi báo cáo của các địa phương còn hạn chế. Năm 2015, có 40 tỉnh, thành phố gửi báo cáo đánh giá về Bộ TNMT; năm 2016, có 47 tỉnh, thành phố gửi báo cáo nhưng đến năm 2017 mới tiếp nhận được 14 báo cáo của các tỉnh, thành phố gửi về Bộ TN&MT;

 Trong 2 năm 2016 - 2017, Bộ TN&MT đã lập đường dây nóng để tiếp nhận, xử lý thông tin phản ánh vi phạm trong quản lý, sử dụng đất của người dân và doanh nghiệp, đồng thời, thường xuyên theo dõi tổng hợp thông tin phản ánh vi phạm pháp luật đất đai qua báo chí để xử lý theo quy định. Kết quả, Bộ đã tiếp nhận 3.045 trường hợp phản ánh. Trong đó, phản ánh qua đường dây nóng 2.824 trường hợp, phản ánh qua báo chí 221 trường hợp. Đã xem xét, xác định được 961 trường hợp phản ánh rõ nội dung vi phạm pháp luật đất đai, có địa chỉ cụ thể để xử lý và đã ban hành 961 văn bản hướng dẫn, chỉ đạo các địa phương kiểm tra giải quyết theo thẩm quyền; trong đó, có 798 trường hợp phản ánh qua đường dây nóng và 163 trường hợp phản ánh qua báo chí. Ngoài ra, còn có 199 trường hợp ban hành văn bản hướng dẫn người phản ánh theo quy định của pháp luật. Các trường hợp còn lại đa số là trùng lặp nội dung hoặc chỉ hỏi đáp, đề nghị giải quyết tranh chấp (không thuộc trường hợp phản ánh sai phạm) đều đã được hướng dẫn trực tiếp người phản ánh (qua điện thoại hoặc thư điện tử).

Đồng thời, Tổng cục đang triển khai thực hiện Dự án đánh giá tác động của chính sách pháp luật đất đai đến kinh tế xã hội và môi trường. Ngoài ra, trong khuôn khổ hợp tác quốc tế, Tổng cục, Bộ TN&MT chủ trì hoặc tham gia các dự án có liên quan tới vấn đề này như: Dự án tăng cường quản lý đất đai và cơ sở dữ liệu đất đai (PILGALD);  Dự án Thí điểm lồng ghép theo dõi và đánh giá trong tổ chức thực hiện và hoàn thiện chính sách về quyền tiếp cận đất đai của người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số và chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất; Dự án Công dân giám sát trong quản trị đất đai tại Việt Nam.

Theo TS. Nguyễn Văn Trị, thời gian tới, Bộ TN&MT, Tổng cục sẽ xây dựng hệ thống theo dõi và đánh giá quản lý và sử dụng đất đai với mục tiêu là: Hình thành hệ thống theo dõi, đánh giá tác động của chính sách, pháp luật đất đai và hoạt động quản lý, sử dụng đất đai đảm bảo thống nhất từ Trung ương đến địa phương;  đánh giá được tác động, hiệu quả của chính sách, pháp luật đất đai đến phát triển kinh tế; ổn định chính trị - xã hội, đời sống của cộng đồng; tăng cường giám sát việc thực thi chính sách, pháp luật đất đai của các cơ quan quản lý đất đai từ Trung ương đến địa phương và người sử dụng đất, người được Nhà nước giao đất để quản lý.

Theo đó, nhiệm vụ là xây dựng hệ thống tiêu chí, quy trình theo dõi, đánh giá tác động của chính sách, pháp luật đất đai và hoạt động quản lý, sử dụng đất đai; xây dựng phần mềm theo dõi, đánh giá tác động của chính sách, pháp luật đất đai và hoạt động quản lý, sử dụng đất đai; tổ chức đánh giá tác động của chính sách, pháp luật đất đai đến kinh tế - xã hội, đời sống của cộng đồng và hoạt động quản lý, sử dụng đất đai.