Sơn La: Bất cập trong quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường

Cụ thể, tỉnh Sơn La đã tiến hành thanh tra với 21 đơn vị, gồm Sở TN&MT, Cục thuế tỉnh Sơn La, UBND 6 huyện, 13 doanh nghiệp, đơn vị trực tiếp sử dụng đất có nguồn gốc từ nông lâm trường quốc doanh. Trong 13 đơn vị này, có 9 doanh nghiệp tiền thân là các nông, lâm trường quốc doanh, sau khi cổ phần hóa đã được chuyển sang thuê đất có thời hạn; 3 doanh nghiệp được Nhà nước cho thuê đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường quốc doanh; 1 đơn vị được Nhà nước giao đất có nguồn gốc từ nông trường.

Quá trình thanh tra đã cho thấy nhiều vi phạm của các doanh nghiệp. Đơn cử, Cty TNHH Nhà nước một thành viên Nông nghiệp Tô Hiệu, tới thời điểm thanh tra chưa nộp đủ tiền thuê đất; năm 2016 đã để Cty TNHH Phân bón và hóa chất Sơn La tự ý chuyển mục đích sử dụng 4.500m2 đất nông nghiệp thành đất phi nông nghiệp; năm 2017 đã để một hộ gia đình san lấp mặt bằng, xây dựng nhà xưởng trên 15.000m2 đất nông nghiệp. Đơn vị này cũng đã hết thời hạn thuê đất nhưng vẫn đang sử dụng và chưa được gia hạn sử dụng tại 2 khu đất.

Ngoài ra, 2 đơn vị đang sử dụng đất có nguồn gốc từ nông lâm trường chưa sử dụng hết diện tích đất được thuê (Cty CP Giống bò sữa Mộc Châu, Cty TNHH Nhà nước một thành viên lâm nghiệp Mộc Châu). 2 đơn vị không quản lý tốt diện tích đất nông nghiệp được thuê để xảy ra tình trạng một số tổ chức, hộ gia đình, cá nhân tự ý xây dựng các công trình trái phép trên đất nông nghiệp gồm Cty CP nông nghiệp Chiềng Sung, Cty TNHH Nhà nước Một thành viên nông nghiệp Tô Hiệu.

3 đơn vị chưa xin gia hạn thuê đất; 7 đơn vị chưa nộp đủ tiền thuê đất như Cty CP chè Cờ đỏ Mộc Châu, Cty CP Giống bò sữa Mộc Châu, Cty CP Chè Chiềng Ve Mộc Châu, Cty TNHH nhà nước một thành viên Lâm trường Phù Yên…

3 đơn vị chưa chủ động kê khai phần diện tích đất được Nhà nước cho thuê đang sử dụng với cơ quan thuế để làm cơ sở xác định nghĩa vụ tài chính về đất. 2 đơn vị chưa làm thủ tục chuyển đổi từ giao đất sang thuê đất…

Về phía các cơ quan, đơn vị thực hiện chức năng tham mưu, quản lý đất đai có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh, Sở TN&MT Sơn La đã phối hợp với các Cty nông, lâm nghiệp triển khai xác định ranh giới sử dụng, đo đạc lập bản đồ địa chính, thực hiện giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, đăng ký cấp GCNQSDĐ theo quy định, tham mưu cho UBND tỉnh thu hồi hơn 13.348ha đất không có nhu cầu sử dụng, giao lại cho UBND huyện quản lý. Tham mưu cho UBND tỉnh cho các Công ty nông, lâm nghiệp thuê, giao 312.368ha đất nông nghiệp…

Tuy nhiên, việc tham mưu của Sở cho UBND tỉnh để ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện các quy định của pháp luật về công tác quản lý, sử dụng với đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh theo yêu cầu tại Thông tư số 4/2005/TT-BTNMT ngày 18/7/2005 của Bộ TN&MT còn chậm. Sở TN&MT chưa quyết liệt trong việc đôn đốc các đơn vị đã hết thời gian thuê đất làm thủ tục gia hạn thuê đất.

Công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về đất đai tại các công ty nông, lâm nghiệp chưa được thường xuyên. Kết quả xử lý sau thanh tra hạn chế, còn 3 đơn vị chưa thực hiện kết luận sau thanh tra. Một số quyết định cho thuê đất mới không có nội dung thay thế các quyết định cũ, dẫn đến cùng một khu đất nhưng có nhiều quyết định giao đất, cho thuê đất…

Chi cục Thuế các huyện Mộc Châu, Vân Hồ, Mai Sơn ban hành thông báo nộp tiền thuê đất, thuê mặt nước chậm so với quy định. Một số huyện chậm rà soát, chưa có kế hoạch sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh. Công tác thanh, kiểm tra, giám sát, theo dõi còn hạn chế, không phát hiện được các công ty nông, lâm nghiệp chưa chấp hành tốt các quy định về nghĩa vụ người sử dụng đất.

Để xử lý dứt điểm các sai phạm, UBND tỉnh Sơn La đã giao Sở TN&MT nhanh chóng xử lý các tồn tại, khuyết điểm với 10 đơn vị có vi phạm.

Giao UBND các huyện Mộc Châu, Vân Hồ, Mai Sơn, Mường La, Phù Yên, Sốp Cộp, Sông Mã tiến hành kiểm tra, rà soát, lập kế hoạch sử dụng đất với diện tích đất đã được UBND tỉnh thu hồi của các công ty nông, lâm nghiệp giao cho UBND các huyện. Xác định lại đối tượng sử dụng đất, diện tích đất, loại đất của từng đối tượng đang sử dụng để xây dựng kế hoạch sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương. Thời gian hoàn thành trong quý 1/2018.

Riêng UBND huyện Mai Sơn cần giám sát việc khắc phục hậu quả sau các quyết định xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch UBND tỉnh với Cty CP Nông nghiệp Chiềng Sung, Cty TNHH Phân bón và hóa chất Sơn La… Phối hợp với Cty TNHH nhà nước MTV Nông nghiệp Tô Hiệu xử lý các công trình xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp.

Với các đơn vị đang sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh, UBND tỉnh Sơn La yêu cầu các đơn vị cần sớm khắc phục các sai phạm. Đồng thời, chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật đất đai trong quá trình sử dụng đất. Xây dựng phương án sử dụng đất và tổ chức sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, đúng mục đích được Nhà nước giao, cho thuê. Với đơn vị có đất trả địa phương phải phối hợp với các địa phương để kiểm tra, rà soát giúp địa phương lập kế hoạch sử dụng với diện tích đất này.