Lộ nhiều tình tiết phức tạp trong vụ hút " trộm" cát ở Cửa Đại

Tàu hút cát tại biển Cửa Đại vào chiều ngày 16/3

“Con voi chui lọt lỗ kiến”

Như thông tin đã đưa, từ tháng 01/2017, ngư dân Cửa Đại đã phát hiện nhiều tàu vận chuyển cát ra Đà Nẵng. Đến tháng 02/2017, đích thân ông Nguyễn Sự (Nguyên Bí thư Thành ủy Hội An) cùng với người dân đã phát hiện 4 tàu chở cát ra Đà Nẵng đã đi tới vùng biển của phường Điện Dương (TX. Điện Bàn). Ông Sự đã gọi điện thông báo cho các cơ quan chức năng, trong đó có Đồn Biên phòng Cửa Đại. Tuy nhiên, sau khi lực lượng Biên phòng Cửa Đại kiểm tra phát hiện 4 tàu vi phạm trong thời điểm đó, nhưng không lập biên bản vi phạm với lý do mà ông Trần Văn Ba- Đồn trưởng đồn Biên phòng Cửa Đại giải thích, đây là các tàu của Công ty Thành Đô đang thi công dự án chống sạt lở Cửa Đại do Ban quản lý dự án và xây dựng công trình Hội An làm chủ đầu tư; các tàu này đi nhầm đường, nên Biên phòng Cửa Đại chỉ yêu cầu các tàu quay trở lại. Tuy nhiên, theo các ngư dân phản ánh thì tần suất vi phạm chở cát ra Đà Nẵng của đoàn tàu này tiếp diễn liên tục suốt ngày đêm bắt đầu từ tháng 01 tới ngày 6/3, nhưng không hề có biên bản vi phạm nào được lập của cơ quan chức năng.

Người dân cũng đặt nghi vấn, các tàu sau khi bị cơ quan chức năng phát hiện có chắc quay lại đổ cát ở bờ lở Cửa Đại, hay tiếp tục quay đầu chở cát về Đà Nẵng; làm gì có chuyện tàu đăng ký SB được trang bị định vị, ra đa mà nhầm đường là vô lý? Người dân cũng đặt nghi vấn là Đồn Biên phòng Cửa Đại đã biết, nên nếu bắt tàu thì tự họ bắt họ, hoặc có ai đó có sức ảnh hưởng đã chỉ đạo phải thả tàu. 

Khi phóng viên Báo điện tử TN&MT làm việc với Công ty TNHH Thành Đô, ông Phan Văn Tý - Giám đốc công ty khẳng định: Những tàu bị phát hiện chở cát ra Đà Nẵng từ tháng 1 đến ngày 6/3/2017 mà Đồn Biên phòng Cửa Đại khẳng định là của Thành Đô là không đúng, dựa vào đâu mà Đồn Biên phòng Cửa Đại khẳng định đổ thừa cho Thành Đô như vậy? Nếu có, tại sao lại không thông báo sự việc cho Công ty Thành Đô biết. Ông Tý cũng cho hay là, ngày 6/3, sau 2 tháng ở nước ngoài, ông mới từ Thuỵ Sỹ bay về Việt Nam, dự án của Công ty Thành Đô chưa triển khai thực hiện, tôi chưa ký hợp đồng thuê tàu, vì đã về đâu mà ký, thì làm gì có tàu mà làm. Ngày 8/3, tôi mới chính thức ký hợp đồng với 10 tàu của các Công ty TNHH Tuấn Sinh, Công ty TNHH vận tải Tân Phát và Công ty TNHH vận tải Việt Tiến (các tàu này đã neo sẵn ở Cửa Đại) do ông Nguyễn Hữu Thạch, chủ cây xăng Quốc Việt môi giới để bắt đầu triển khai thi công dự án dự kiến trong 20 ngày sẽ hoàn thành. Trước khi đưa các tàu vào hoạt động, Công ty TNHH Thành Đô đã có thông báo bằng văn bản cụ thể về số lượng, biển số tàu, vùng hoạt động vào ngày 8/3 cho các cơ quan chức năng, trong đó có Đồn Biên phòng Cửa Đại.   

... và tàu "khủng" bơm cát xuống Khu Đô thị quốc tế Đa Phước thuộc phường Thuận Phước (quận Hải Châu, TP. Đà Nẵng)

Như vậy, từ  tháng 1 đến 20/2, Công ty TNHH Thành Đô chưa triển khai thi công dự án chống sạt lở Cửa Đại, dự án “Nạo vét bảo đảm giao thông khu vực Cửa Đại trên tuyến Hội An - Cù Lao Chàm” của Cục đường thủy nội địa 20/2 mới triển khai thì ai đã mạo danh Công ty TNHH Thành Đô thực hiện dự án chống sạt lở Cửa Đại để đưa hàng loạt tàu vào hoạt động ở khu vực Cửa Đại ngang nhiên hút cát (có thời điểm lên tới 17 tàu trọng tải lớn). Nhưng theo báo cáo giám sát của Ban dự án và xây dựng công trình Hội An thì trong thời điểm từ tháng 1 đến 20/2, không có một hạt cát nào được đổ về bãi biển Cửa Đại. Vậy các tàu này nếu không chở cát cho Công ty CP Trung Nam thì chở cát đi đâu, cho ai và ai trả tiền vận chuyển?.

Ông Trần Văn Ba - Đồn trưởng đồn Biên phòng Cửa Đại cho rằng, do các tàu khai thác ban đêm tắt đèn nên lực lượng chức năng không phát hiện ra. Nhưng theo ông Đức - Phó Giám đốc Công ty TNHH Tuấn Sinh, đơn vị được thuê hút và vận chuyển cát theo hợp đồng với Công ty CP Trung Nam thì, các tàu của công ty ông khi hút cát bật đèn sáng như ban ngày, ông này lý giải: chúng tôi có hợp đồng vận chuyển cát thuê theo đúng pháp luật chứ có đi hút trộm cát đâu mà phải giấu diếm. Công ty CP Trung Nam chịu trách nhiệm pháp lý về mỏ cát như theo hợp đồng đã ký, ông Thạch là người “có mỏ cát” cũng đã cam kết. Hồi đầu tháng 1 khi đi khảo sát thực địa ở Cửa Đại, ngoài ông Thạch còn có mặt các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Nam như Biên phòng, Cảng vụ... Công ty CP Trung Nam và ông Nguyễn Hữu Thạch cũng đã tổ chức 3 cuộc họp thực hiện lấy cát theo tiến độ công trình họ yêu cầu, có phân lịch cụ thể: Công ty Hoàng Dương Doanh hoạt đồng từ 5h sáng tới 5 h chiều, Công ty Phạm Tải hoạt động từ 5h chiều tới 11h đêm, từ 11h đêm tới 6h sáng là Công ty Tuấn Sinh.

Như vậy đã dần lộ diện các đoàn tàu ma hút trộm cát ở Cửa Đại từ tháng 1 cho đến 20/2, vận chuyển cát về san lấp Khu đô thị mới Đa Phước, theo hợp đồng 1 triệu m3 cát với Công ty CP Trung Nam, thế nhưng cơ quan chức năng lại đang cố tình đánh đồng sang việc thi công dự án chống sạt lở Cửa Đại của Công ty TNHH Thành Đô. Điều đáng nói là sự việc diễn ra trong một khoảng thời gian dài với một đội tàu trọng tải lớn hùng hậu mà không bị cơ quan chức năng như Biên phòng Cửa Đại, Cảng vụ Quảng Nam… phát hiện ra là điều khó hiểu.

Vậy nên dư luận đang đặt nghi vấn là, phải chăng có sự “bảo kê” từ phía các cơ quan chức năng thì “con voi mới chui lọt lỗ kiến”, để ngang nhiên rút ruột cát Cửa Đại.

Biên bản làm việc lấy cát giữa Công ty CP Trung Nam và Công ty TNHH Tuấn Sinh ngày 21/2 ngay sau khi dự án của Cục đường thủy nội địa bắt đầu triển khai (ngày 20/2)

Xuất hiện lịch thông báo điều động tàu bất thường

Theo báo cáo của chủ đầu tư dự án “Nạo vét bảo đảm giao thông khu vực Cửa Đại trên tuyến Hội An - Cù Lao Chàm” là Cục đường thủy nội địa, thì ngày 20/2 dự án này bắt đầu triển khai và đưa tàu vào hoạt động. Nhà thầu thi công là Công ty Thuận Lưu và Công ty Đầu tư xây dựng Văn Lang. Tuy nhiên, từ ngày 20/2 đến ngày 4/3, theo báo cáo giám sát của Ban dự án thì không có cát đổ về Cửa Đại.

Qua điều tra của phóng viên Báo điện tử TN&MT, đã phát hiện một bản danh sách thông báo tàu hoạt động tại Cửa Đại đến ngày 17/3 để thi công dự án “Nạo vét bảo đảm giao thông khu vực Cửa Đại trên tuyến Hội An - Cù Lao Chàm” do Cục đường thủy nội địa đóng dấu treo. Tuy nhiên, danh sách này bất thường ở chỗ, Công ty Thuận Lưu chỉ có 01 tàu, Văn Lang không có tàu nào (2 đơn vị thi công dự án của Cục đường thủy nội địa), danh sách còn lại là của Công ty Tuấn Sinh 03 tàu, Tấn Phát 01 tàu, Việt Tiến 01 tàu, Công ty CPVT Biển Đại Việt 01 tàu, Sơn Tịnh 03 tàu. Tất cả các tàu đều ghi chú (Thạch đã cấp) và các doanh nghiệp trong danh sách này hầu hết đều ký hợp đồng vận chuyển cát cho Công ty CP Trung Nam.

Điều khó hiểu ở đây là ông Nguyễn Hữu Thạch không hề có vai trò gì trong dự án, cũng không có mỏ cát ở Cửa Đại, nhưng lại là người cấp phép điều động tàu (có đóng dấu treo của Cục đường thủy nội địa). Phải chăng cá nhân này đã có sự móc nối với những nhân vật cấp cao hơn, dựa vào dự án của Cục đường thủy nội địa để thao túng và đứng ra chỉ đạo toàn bộ hoạt động hút cát ở Cửa Đại thay cho chủ dự án để vận chuyển về Đà Nẵng.

Sau khi vụ việc bị phát giác do báo chí phản ánh, đến ngày 17/3/2017, ông Phạm Văn Thông- Trưởng ban quản lý dự án “Nạo vét bảo đảm giao thông khu vực Cửa Đại trên tuyến Hội An - Cù Lao Chàm” trả lời báo chí là đến thời điểm này, dự án đã thi công được 41.000 m3 (đạt 46%). Tuy nhiên, trả lời báo chí cùng thời điểm trên, ông Phạm Văn Sơn - Giám đốc Đoạn đường thủy nội địa Quảng Nam (Sở GTVT Quảng Nam) lại cho biết đến ngày 17/3/2017, dự án trên mới đổ vào bờ Cửa Đại được 12.000m3.

Danh sách điều động tàu bất thường của Đoạn đường thủy nội địa Quảng Nam

Thế nhưng đó vẫn chưa phải là con số chính xác. Chiều ngày 25/3, trả lời phóng viên, ông Phạm Văn Điểu - Giám đốc BQL Dự án đầu tư xây dựng Hội An khẳng định con số không phải là 12.000m3 như đại diện Đoạn đường thủy Quảng Nam nói. Mà thực tế phía dự án của Cục Đường thủy nội địa tính đến ngày 17/3/2017 mới chỉ đổ vào bờ Cửa Đại được 7.643,9m3. Vậy hơn 30.000 m3 cát còn lại của dự án “Nạo vét bảo đảm giao thông khu vực Cửa Đại trên tuyến Hội An - Cù Lao Chàm” do Cục đường thủy nội địa làm chủ đầu tư đã chở đi đâu và ai xác nhận?  

Qua những phân tích trên, câu hỏi đặt ra là, có hay không sự “nhúng tay” của Cục Đường thủy nội địa trong việc lợi dụng dự án, tiếp tay cho ông Nguyễn Hữu Thạch và Công ty CP Trung Nam để khai thác vận chuyển cát trái phép ở Cửa Đại ra Đà Nẵng? Vì không có lý do gì ông Thạch có được hồ sơ dự án của Cục Đường thủy nội địa làm cơ sở pháp lý để Công ty CP Trung Nam ký hợp động vận chuyển 1 triệu m3 cát ra Đà Nẵng với Công ty TNHH Tuấn Sinh trong khi dự án này chỉ nạo vét có 80.000m3. Cũng cần phải làm rõ mối quan hệ tay ba giữa ông Nguyễn Hữu Thạch, chủ cây xăng dầu Quốc Việt với Công ty CP Trung Nam và Đoạn đường thủy nội địa Quảng Nam (Sở GTVT Quảng Nam).

Báo điện tử TN&MT sẽ tiếp tục thông tin về diễn biến các tình tiết mới của vụ việc này.                                                                        

                                                                              Dương Bùi