Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chủ trì Hội nghị thích ứng với BĐKH, quản lý tổng hợp tài nguyên nước ĐBSCL

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà, Phó trưởng BCĐ Tây Nam Bộ Sơn Minh Thắng và Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Dương Thanh Bình đã chủ trì Hội nghị sáng 26/9 tại Cà Mau

Dự hội nghị có nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Vĩnh Trọng cùng Lãnh đạo Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, Lãnh đạo các Bộ, ngành, Lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND 13 tỉnh vùng ĐBSCL. Hội nghị do Bộ Tài nguyên và Môi trường, cơ quan quản lý nhà nước về biến đổi khí hậu, thường trực Ủy ban quốc gia về biến đổi khí hậu phối hợp với Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, Tỉnh Cà Mau và Bộ NN&PTNT tổ chức.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ - Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ phát biểu chi đạo tại Hội nghị

Nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng và nguyên Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng tại Hội nghị

Biến đổi khí hậu tác động rõ rệt đến ĐBSCL

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, Hội nghị diễn ra trong bối cảnh: Biến đổi khí hậu tác động rõ rệt đến đời sống, kinh tế, chính trị, an ninh xã hội của Việt Nam nói chung và đặc biệt là tình trạng thiếu hụt nước ngọt, hạn hán, xâm nhập mặn, xâm thực bờ biển diễn ra với quy mô lớn và mức độ khốc liệt chưa từng có ở các tỉnh ĐBSCL nói riêng.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà phát biểu khai mạc Hội nghị

“Bên cạnh đó, chỉ còn vài tháng nữa, vào giữa tháng 11 tới đây, tại COP22 diễn ra trên đất nước Ma Rốc, chúng ta sẽ bàn phương án triển khai các cam kết đã ký trong Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu trong đó phát triển ĐBSCL trước thách thức của Biến đổi khí hậu là một trong những nội dung quan trọng mà Việt Nam đưa ra trong thực hiện Thỏa thuận Paris” - Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói.

Theo Bộ trưởng, ĐBSCL có vị trí đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam; Được đánh giá là một trong ba châu thổ lớn của thế giới, bên cạnh Đồng bằng sông Hằng và sông Nile, Đồng bằng sông Cửu Long là dải đất đa dạng ẩn giấu nhiều bí tàng của trời đất; Đây đã từng là vùng đất trù phú mang lại sinh kế lâu đời cho người dân nơi này.

“Nhưng hôm nay, ai trong chúng ta ngồi đây cũng cảm nhận được những thách thức to lớn mà biến đổi khí hậu tác động lên vùng đất này. ĐBSCL đang bị đe dọa nghiêm trọng nhất của biến đổi khí hậu” - người đứng đầu ngành TN&MT quan ngại.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng cho rằng, những vấn đề hiện hữu theo kịch bản biến đổi khí hậu đang đặt ra với mà Cà Mau nói riêng và khu vực Đồng bằng sông Cửu Long nói chung đang gặp phải đó là bờ biển bị xâm thực và mặn hóa ngày càng xâm nhập sâu... Bên cạnh đó, việc tăng cường các hoạt động khai thác tài nguyên nước trên thượng nguồn nhất là hoạt động khai thác thủy điện trên dòng chính sông Mê Công đã làm ảnh hưởng đến dùng chảy, làm chuyển nước sang lưu vực sông khác, làm trầm trọng thêm nguy cơ cạn kiệt nguồn nước.

“Điều này đòi hỏi có sự cam kết mạnh mẽ, mang tính pháp lý của các nước trong việc sử dụng tài nguyên nước một các bền vững nhằm giải quyết các thách thức xuyên biên giới đối với vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Ở trong nước, chúng ta cũng cần có cơ chế phối hợp liên tỉnh, liên ngành, liên vùng để hạn chế những bất cập trong quản lý sử dụng tài nguyên nước” - Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.

Nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng trao đổi với Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà tại Hội nghị.

Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân (thứ hai từ phải sang) và lãnh đạo các Bộ tham dự hội nghị

Cầntăng cường liên kết để ĐBSCL phát triển bền vững

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, trước tác động của biến đổi khí hậu, ĐBSCL hôm nay không còn là miền đất trù phú mang lại sinh kế lâu dài, thuận lợi cho người dân như bao đời nay. “Vì vậy, chúng ta cần thay đổi tư duy phát triển. Chúng ta không thể dựa vào sự ưu đãi của thiên nhiên ban tặng mà cần dựa vào trí tuệ, tri thức và công nghệ để phát triển bền vững. Biến thách thức do biến đổi khí hậu để ĐBSCL phát triển lâu dài” - Bộ trưởng Trần Hồng Hà đặt vấn đề với các tỉnh ĐBSCL.

Lãnh đạo các tỉnh ĐBSCL tham dự hội nghị

Dẫn lời một nhà văn, Bộ trưởng phân tích: “Suốt mấy nghìn năm, ông cha ta đã bám chắc mảnh đất quê hương, khai phá ruộng đất, cải tạo thiên nhiên và tạo ra một đồng bằng Cửu Long sông mẹ và những tặng phẩm của thiên nhiên vô cùng tuyệt diệu … Tiếp nói truyền thống đó của cha ông, lớp con cháu chúng ta phải có một tư duy phát triển mới song hành cùng các giải pháp dựa trên quy hoạch tổng thể, lâu dài cho khu vực để từ đó tránh được những xung đột về lợi ích giữa các địa phương và giữa các tiểu vùng, đồng thời hài hòa giữa các ưu tiên trước mắt và mục tiêu lâu dài cho phát triển bền vững khu vực này…”

Bộ trưởng Trần Hồng Hà đề nghị các đại biểu tham dự hội thảo tập trung vào một số nội dung: Thứ nhất, phân tích cụ thể các tác động, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và nuớc biển dâng đối với khu vực. Đồng bằng sông Cửu Long phải thích ức với biến đổi khí hậu, thích ứng với xâm ngập mặn. Phải coi đây là thách thức nhưng cũng là cơ hội trong phát triển. Phải thích ứng với việc không có lũ hàng năm, phải thích ứng với ngập mặn và thiếu nước ngọt.

TS Nguyễn Văn Thắng - Viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu trình bày báo cáo Kịch bản BĐKH và nước biển dâng - tác động đến tài nguyên nước vùng ĐBSCL

Thứ hai, làm rõ các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng bằng sông Cửu Long phải chủ động nguồn nước ngọt cho mình. Đề xuất các biện pháp, phương án cụ thể để ứng phó với biến đổi khí hậu, trong đó có việc triển khai hiệu quả quản lý tổng hợp tài nguyên nước.

Thứ ba, thảo luận và kiến nghị cụ thể về các mô hình thích ứng hiệu quả và sinh kế bền vững và chống chịu với biến đổi khí hậu; Đồng bằng sông Cửu Long phải thay đổi phương thức sản xuất, cần lựa chọn mô hình phát triển thay thế quy trình sản xuất cũ bằng mô hình sản xuất mới đặc biệt là phát triển dựa trên các mô hình kinh tế dựa trên nước mặn, nước lợ và nước ngọt …

Thứ tư, các tỉnh trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long cần tăng cường liên kết cùng nhau phát triển, ứng phó biến đổi khí hậu trên cơ sở một quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội của vùng.

Thứ năm, hội nghị lần này cũng cần bàn về định hướng các dự án, cách thức huy động nguồn lực trong và ngoài nước giúp Đồng bằng sông Cửu Long  phát triển. Các chương trình, công trình kỹ thuật ở Đồng bằng sông Cửu Long cần làm sao để vừa bảo tồn được các công trình văn hóa - xã hội vừa ứng dụng được cơ chế sản xuất đặt ưu tiên bảo vệ môi trường và ứng dụng phát thải các-bon thấp để đảm bảo phát triển bền vững…

“Với tình cảm và trách nhiệm của mỗi chúng ta đối với đất nước nói chung và Đồng bằng Sông Cửu Long nói riêng, tôi mong muốn có sự đổi mới mạnh mẽ trong cách tiếp cận và tư duy phát triển vùng Đồng bằng theo hướng trí tuệ, thông thái, lấy tri thức, khoa học công nghệ làm trọng tâm trong ứng phó với biến đổi khí hậu, tôi tin tưởng rằng, các phát biểu, tham luận, thảo luận tại Hội nghị này sẽ đưa ra được nhiều ý tưởng hay, giải pháp có tính đột phá, hiệu quả thích ứng với biến đổi khí hậu, nước biển dâng và quản lý tổng hợp tài nguyên nước cả về trước mắt và lâu dài, vì sự phát triển bền vững của Đồng bằng Sông Cửu Long” - Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.

Quang cảnh Hội nghị sáng 26/9 tại Cà Mau

Tham gia thảo luận tại hội nghị, nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, nguyên Trưởng Ban Chỉ  đạo quốc gia về ứng phó với BĐKH nhận định ba thách thức với vùng là nước biển dâng đi liền với xâm nhập mặn, các công trình thủy điện, thủy lợi ở thượng nguồn sông Mekong gây ra tình trạng lũ về ít và muộn ở ĐBSCL và cấu tạo địa chất sụt lún khoảng 2 cm/năm do tự nhiên, do khai thác nước ngầm quá mức. “Ba thách thức này không phải là dự báo nữa mà hiện hữu rồi, phải nhận thức và xử lý một cách biện chứng, không tách rời để không có chuyện ta bỏ vùng đồng bằng này đi mà phải sống, phát triển, đi lên từ đồng bằng này, phải phát triển bền vững, công nghiệp hóa - hiện đại hóa đi liền với đô thị hóa, bảo vệ đất nước”, nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng nói. 

Nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng cho rằng trước tình hình, diễn biến mới của biến đổi khí hậu, tình hình xây dựng các đập thủy điện ở thượng nguồn, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần sớm thông qua kịch bản biến đổi khí hậu (thay kịch bản đã công bố năm 2009) càng sớm càng tốt, trong đó không chỉ dự đoán chung chung mà cần cụ thể cho từng vùng, tiểu vùng, thậm chí là từng địa phương ở ĐBSCL. Nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng cũng cho rằng quy hoạch chung ĐBSCL cũng cần cập nhật, trong đó quy hoạch đê, cống, ao hồ cũng cần chú ý bởi nếu không có quy hoạch này thì khó đưa ra danh sách đầu tư, làm không khéo sẽ gây lãng phí...

Hội nghị đang sôi nổi diễn ra với phần trình bày của các nhà quản lý, nhà khoa học đến từ các bộ, ngành Trung ương, các tổ chức quốc tế, các tỉnh khu vực ĐBSCL…

Phóng viên Báo Điện tử baotainguyenmoitruong.vn có mặt tại hội thảo sẽ tiếp tục cập nhật các thông tin mới nhất đến độc giả trong các bản tin tiếp theo.

Bài & ảnh: Việt Hùng