34 năm đi tìm hài cốt đồng đội

Cựu chiến binh, thương bình Trần Thanh Bình ra nghĩa trang tri ân những người đồng đội của mình

Trong những ngày cả nước đang hướng đến kỷ niệm ngày Thương binh liệt sĩ 27/7 để tri ân đến anh hùng, liệt sĩ đã ngã xuống để bảo vệ nền độc lập hòa bình cho Tổ quốc. Chúng tôi có dịp được gặp người cựu chiến binh, thương binh 4/4 Trần Thanh Bình (SN 1947) tại thôn Cẩm Toại Trung xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang, TP. Đà Nẵng. Ông không chỉ là một thương binh đi qua thời hoa lửa, mà khi đất nước hòa bình, ông lại mang hành trang, sứ mệnh đi tìm lại đồng đội, những chiến sĩ đã hy sinh.

Hơn 34 năm qua, bước chân của cựu chiến binh, thương binh Trần Thanh Bình vẫn miệt mài ngược xuôi lội núi, băng rừng ở núi cao, rừng sâu để tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ vẫn còn nằm lại trên chiến trường Quảng Đà (Quảng Nam - Đà Nẵng).

Cựu chiến binh, thương binh Trần Thanh Bình chia sẻ: Giác ngộ Cách mạng sớm nên vào tháng 3/1965 ông đã xin nhập ngũ vào đội Biệt động Quảng Đà. Và từ đây, ông đã kinh qua nhiều đơn vị công tác như Trưởng ban Trinh sát huyện đội, Đại đội trưởng Đại đội 2 Hòa Vang, Huyện đội trưởng Hòa Vang cho đến ngày thống nhất….

Đơn vị ông tham công tác gia trinh sát cho nhiều trận đánh gây tiếng vang lớn vào các năm 1968, 1969… và cũng chính những trận đánh này, rất nhiều lần ông nén đau thương tiễn biệt các đồng đội, đồng chí đã hi sinh để tiếp tục làm nhiệm vụ.

Ông tâm sự: “Bản thân mình đã may mắn còn sống sót lại sau các trận đánh lớn, nên  lúc đó tôi đã tự hứa với lòng mình, nếu còn sống đến lúc đất nước hòa bình, mình phải có trách nhiệm tìm ra nơi các đồng chí nằm lại để đưa về quê hương”.

Sau khi thống nhất đất nước, ông được cử theo học trường Đại học Luật ở Hà Nội trở về nhận công tác tại phòng khoa học hình sự Viện Kiểm sát Quân khu 5, và cũng những tháng năm này ông cũng bắt đầu lên kế hoạch thực hiện ý nguyện đi tìm lại những người đồng chí, đồng đội đã hy sinh.

Bắt đầu thời gian nghỉ hưu (năm 1982), Cựu chiến binh Trần Thanh Bình có điều kiện thực hiện công việc tìm hài cốt đồng đội của mình. Hằng tháng, ông chắt chiu một phần lương hưu để đợi đến mùa khô ráo (các tháng 6,7) ông lại hành trang đi tìm đồng đội của mình tại các vùng núi cao Tây Giang, Đông Giang (tỉnh Quảng Nam).

Hành trang đi tìm đồng đội của ông chính là ký ức và những tấm bản đồ. Với kinh nghiệm nhiều năm làm công tác trinh sát, hiểu rõ địa bàn nên ông nắm rõ các vị trí các chiến sĩ đã hy sinh đã nằm lại trong các trận đánh lớn.

Ngày nào còn sống, ông còn trăn trở với việc tìm hài cốt đồng đội

Cùng với sự phối hợp của chính quyền địa phương,  đến nay ông đã tìm được 159 bộ hài cốt đồng đội (đã được bàn giao đưa về quê). Ngoài ra có 38 bộ hài cốt đồng đội không tìm được tên tuổi, và 18 bộ hài cốt đồng đội có tên tuổi nhưng chưa tìm được người thân, do đó chính quyền địa phương đã để các chiến sĩ nằm lại ở nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn, và đến các dịp lễ, tết ông lại đến đây để thắp nén nhang tri ân đến những đồng đội, đồng chí của mình.

Cựu chiến binh tâm sự: Dù đã đưa được nhiều đồng đội trở về song trong lòng tôi vẫn thưa thanh thản khi công việc tìm kiếm chưa được hoàn thành. Do địa hình khó khăn và có nhiều thay đổi, dù cất công đi tìm kiếm nhiều lần nhưng vẫn còn 19, 20 người chiến sĩ đã hy sinh trong các trận đánh mà tôi biết vẫn chưa thể trở về.

Hiện nay dù lớn tuổi nhưng tôi vẫn giành thời gian nghiên cứu, tìm tòi để phối hợp với Hội Cựu chiến binh, Huyện đội, chính quyền địa phương nghiên cứu để làm sao có thể mang những anh em đồng đội còn lại trở về, Cựu chiến binh Trần Thanh Bình cho biết.

Với những cống hiến của mình, Cựu chiến binh Trần Thanh Bình đã được Trung ương Hội Cựu chiến binh, Bộ Quốc phòng tặng bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong công tác cung cấp thông tin, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trong nhiều năm liên tục.

Ông Lê Văn Bút- Chủ tịch Hội Cựu chiến Binh xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang cho biết: Những năm tháng qua, cựu chiến binh Trần Thanh Bình đã rất tích cực, năng nổ trong công cuộc đi tìm lại đồng đội của mình. Năm nào ông cũng thực hiện các chuyến đi tìm hài cốt liệt sĩ đã hi sinh, đó vừa nghĩa tình lớn đối với những đồng đội đã khuất, vừa là trách nhiệm của người con đối với quê hương.

Cựu chiến binh Trần Thanh Bình là minh chứng sống để thế hệ trẻ hiểu hơn về quá khứ đau thương mà hào hùng của thế hệ cha anh đi trước, từ đó để biết tri ân và tự hào về một thế hệ đã ngã xuống cho hòa bình hôm nay.

Bài & ảnh: Lan Anh